ن ظ ر

KÖK HARFLER:  ن ظ ر

ANLAM: 

نَظَرَ / نَظِرَ : Bir kişiyi veya şeyi görmek için o kişiye veya şeye doğru bakmak. Beklemek, duraksamak, düşünüp taşınıp hareket etmek. Bir şeyi incelemek, telakki etmek, değerlendirmek, tahkik etmek. Hükmetmek, karar vermek.

AÇIKLAMA:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnekAçıklama
نَظَرَfiil-I87Baktı, görebildi, gördü, döndü, yöneldi59/18
أَنْظَرَfiil-IV12Mühlet verdi11/55
اِنْتَظَرَfiil-VIII8Bekledi, gözledi32/30
نَظْرَةٌisim1Bir bakış, bir kez inceleme37/88
نَظَرٌisim1Bakış47/20
نَظِرَةٌisim1Erteleme, mühlet verme2/280
نَاظِرٌisim7Bakan, araştıran, bilen33/53Müennes: نَاظِرَةٌ
مُنْظَرٌisim6Mühlet verilen, süre tanınan7/15
مُنْتَظِرٌisim6Bekleyen, gözleyen11/122

Toplam129


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Nazar نَظَر Göz atmak. Mülahaza, düşünmek, bakmak, imrenerek bakmak.
Nazarî نَظَرِى Kuram niteliğinde olan, kuramsal, teorik.
Nazariyye نَظَرِيَّة Kuram.
Nazire نَظِرَة Karşılık olarak, benzetilerek yapılan davranış, söz. ???
Nâzır نَاظِر Nazar eden, bakan. Müennes: Nâzıra
Nazra نَظْرَة Bir tek bakış.
Nezâret نَظَارَة Bakmak, seyir, bakış. Gözetme, gözden geçirme, denetim.
Nüzzâr نُظَّار Çokça bakan.
Manzara مَنْظَرَة Nazar yeri, aleti.
Manzûr مَنْظُور Bakılan.
Munzar مُنْظَر Geciktirilmiş, te’hir edilmiş. Sonraya bırakılmış.
Münâzara مُنَاظَرَة Karşılıklı konuşmak.
Tenâzur تَنَاظُر Bakışım.
Mütenâzır مُتَنَاظِر Tenazür eden, birbirinin karşısında bulunan.
İntizâr إِنْتِظَار Birinin gelmesini, bir şeyin olmasını bekleme, gözleme.
Muntazır مُنْتَظِر Bekleyen. Gözleyen. Birisinin gelmesini bekleyen. Çoğulu: Muntazırîn
Muntazar مُنْتَظَر Ümid ile gözlenen. Beklenen. Gözetilen.

Sarf-ı nazar: Bir şeyden vazgeçme, cayma.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

نَظَرَ : Fiil-I.

2:50فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:(Hani, sizin için denizi yarmış), sizi kurtarmış, gözlerinizin önünde Firavun ailesini suda boğmuştuk.
2:55فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:Bunun üzerine siz bakıp dururken sizi yıldırım çarpmıştı.
2:104لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا
Diyanet Meali:“Râ’inâ (bizi gözet)” demeyin, “unzurnâ (bize bak)” deyin ve dinleyin.
2:210هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ فِي ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ
Diyanet Meali:Onlar (böyle davranmakla), bulut gölgeleri içinde Allah’ın (azabının ve meleklerin) kendilerine gelmesini (ve işin bitirilmesini) mi bekliyorlar?
2:259فَانْظُرْ إِلَىٰ طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ
Diyanet Meali:“Böyle iken yiyeceğine ve içeceğine bak, henüz bozulmamış.”
2:259وَانْظُرْ إِلَىٰ حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ آيَةً لِلنَّاسِ
Diyanet Meali:“Bir de eşeğine bak! (Böyle yapmamız) seni insanlara ibret belgesi kılmamız içindir.”
2:259وَانْظُرْ إِلَى الْعِظَامِ كَيْفَ نُنْشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا
Diyanet Meali:“(Eşeğin) kemikler(in)e de bak, nasıl onları bir araya getiriyor, sonra onlara nasıl et giydiriyoruz?”
3:77وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
Diyanet Meali:Allah, kıyamet günü onlarla konuşmayacak, onlara bakmayacak (ve onları temizlemeyecektir).
3:137فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
Diyanet Meali:Yeryüzünde gezin dolaşın da yalanlayanların sonunun nasıl olduğunu bir görün.
3:143فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:İşte onu gözlerinizle bakarak gördünüz.
4:46وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ
Diyanet Meali:Hâlbuki onlar, “İşittik ve itaat ettik; dinle ve bize bak” deselerdi, bu kendileri için daha hayırlı olurdu.
4:50انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ
Diyanet Meali:Bak, Allah’a karşı nasıl yalan uyduruyorlar.
5:75انْظُرْ كَيْفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ الْآيَاتِ
Diyanet Meali:Bak, onlara âyetlerimizi nasıl açıklıyoruz.
5:75ثُمَّ انْظُرْ أَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ
Diyanet Meali:Sonra bak ki, nasıl da (haktan) çevriliyorlar.
6:11قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Yeryüzünde gezin dolaşın da (Peygamberleri) yalanlayanların sonu nasıl olmuş bir görün.” *
6:24انْظُرْ كَيْفَ كَذَبُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ
Diyanet Meali:Bak, kendilerine karşı nasıl yalan söylediler ve iftira edip durdukları şeyler (uydurma ilâhları) onları nasıl yüzüstü bırakıp kayboluverdi? *
6:46انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ
Diyanet Meali:Bak, biz âyetleri değişik biçimlerde nasıl açıklıyoruz, sonra onlar nasıl yüz çeviriyorlar?
6:65انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ
Diyanet Meali:Bak, anlasınlar diye, âyetleri değişik biçimlerde nasıl açıklıyoruz.
6:99انْظُرُوا إِلَىٰ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ
Diyanet Meali:Bunların meyvesine, bir meyve verdiği zaman, bir de olgunlaştığı zaman bakın.
6:158هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Onlar (iman etmek için) ancak kendilerine meleklerin gelmesini veya Rabbinin gelmesini (ya da Rabbinin bazı âyetlerinin gelmesini) mi gözlüyorlar?
7:53هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا تَأْوِيلَهُ
Diyanet Meali:Onlar ise ancak, (“Görelim bakalım!” diyerek) Kur’an’ın bildirdiği sonucu (te’vilini) bekliyorlar.
7:84وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَطَرًا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ
Diyanet Meali:Onların üstüne bir azap yağmuru yağdırdık.”  Bak, suçluların akıbeti nasıl oldu. *
7:86وَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ
Diyanet Meali:Bakın, bozguncuların sonu nasıl oldu!?”
7:103فَظَلَمُوا بِهَا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ
Diyanet Meali:Onları (mucizeleri) inkâr ettiler. Bak, bozguncuların sonu nasıl oldu.
7:129وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:“Ve sizi bu yerde (Mısır’da) egemen kılıp, nasıl davranacağınıza bakacaktır.”
7:143وَلَمَّا جَاءَ مُوسَىٰ لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ
Diyanet Meali:Mûsâ, belirlediğimiz yere (Tûr’a) gelip Rabbi de ona konuşunca, “Rabbim! Bana (kendini) göster, sana bakayım” dedi.
7:143وَلَٰكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي
Diyanet Meali:(Allah da, “Beni (dünyada) katiyen göremezsin). Fakat (şu) dağa bak, eğer o yerinde durursa sen de beni görebilirsin.” (dedi).
7:185أَوَلَمْ يَنْظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ
Diyanet Meali:Onlar göklerdeki ve yerdeki sınırsız hükümranlık ve nizama … hiç bakmadılar mı?
7:198وَتَرَاهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:Sen onların sana baktıklarını görürsün, hâlbuki onlar görmezler.
8:6كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:(Gerçek apaçık ortaya çıktıktan sonra), sanki göz göre göre ölüme sürülüyorlarmış gibi (seninle o konuda tartışıyorlardı).
9:127وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ
Diyanet Meali:Bir sûre indirildi mi, (“Sizi bir kimse görüyor mu?” diye) birbirlerine göz ederler…
10:14ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ خَلَائِفَ فِي الْأَرْضِ مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:Sonra, nasıl davranacağınızı görelim diye, onların ardından yeryüzünde sizi onların yerine getirdik. *
10:39كَذَٰلِكَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ
Diyanet Meali:Kendilerinden öncekiler de (peygamberleri ve onlara indirilen kitapları) böyle yalanlamışlardı. Bak, o zalimlerin sonu nasıl oldu.
10:43وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْظُرُ إِلَيْكَ
Diyanet Meali:İçlerinden sana bakanlar da vardır.
10:73وَأَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِينَ
Diyanet Meali:Âyetlerimizi yalanlayanları da suda boğduk. Bak, uyarılan (fakat söz anlamayan)ların sonu nasıl oldu!
10:101قُلِ انْظُرُوا مَاذَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ
Diyanet Meali:De ki: “Göklerde ve yerde neler var, bir baksanıza.”
12:109أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ
Diyanet Meali:Yeryüzünde dolaşıp da, kendilerinden önce gelenlerin akıbetlerinin nasıl olduğuna bakmadılar mı?
16:33هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ
Diyanet Meali:(O kâfirler) kendilerine ancak meleklerin veya senin Rabbinin helâk emrinin gelmesini bekliyorlar.
16:36فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
Diyanet Meali:Şimdi yeryüzünde dolaşın da peygamberleri yalanlayanların sonunun ne olduğunu görün.
17:21انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ
Diyanet Meali:Bak nasıl, onların kimini kimine üstün kıldık.
17:48انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا
Diyanet Meali:Bak, senin için ne türlü benzetmeler yaptılar da saptılar. Artık (doğru) yolu bulamazlar. *
18:19فَلْيَنْظُرْ أَيُّهَا أَزْكَىٰ طَعَامًا فَلْيَأْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ
Diyanet Meali:“(Şimdi siz birinizi şu gümüş para ile kente gönderin de) baksın; (şehir halkından) hangisinin yiyeceği daha temiz ve lezzetli ise ondan size bir rızık getirsin.”
20:97وَانْظُرْ إِلَىٰ إِلَٰهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا
Diyanet Meali:Hele şu ibadet edip durduğun ilâhına bak!
22:15ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ
Diyanet Meali:(Her kim ona, Muhammed’e Allah’ın dünyada ve ahirette asla yardım etmeyeceğini zannediyorsa hemen tavana bir ip çeksin), sonra kendini assın da bir baksın; başvurduğu (bu yöntem), öfkelendiği şeyi giderecek mi?
25:9انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Senin hakkında bak nasıl da temsiller getirdiler de (haktan) saptılar. Artık onlar doğru yolu bulamazlar. *
27:14فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ
Diyanet Meali:Ama bozguncuların sonunun nasıl olduğuna bir bak!
27:27قَالَ سَنَنْظُرُ أَصَدَقْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْكَاذِبِينَ
Diyanet Meali:Süleyman, Hüdhüd’e şöyle dedi: “Doğru mu söylüyorsun, yoksa yalancılardan mısın, göreceğiz.” *
27:28فَأَلْقِهْ إِلَيْهِمْ ثُمَّ تَوَلَّ عَنْهُمْ فَانْظُرْ مَاذَا يَرْجِعُونَ
Diyanet Meali:“(Benim şu mektubumu götür) onlara at, sonra da yanlarından ayrıl ve ne sonuca varacaklarına bak.”
27:33وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانْظُرِي مَاذَا تَأْمُرِينَ
Diyanet Meali:“Emir senin. Ne emredeceğini düşün.”
27:41نَنْظُرْ أَتَهْتَدِي أَمْ تَكُونُ مِنَ الَّذِينَ لَا يَهْتَدُونَ
Diyanet Meali:“(Tahtını tanınmaz hâle getirin). Bakalım tanıyacak mı, yoksa tanımayacaklardan mı olacak?” 
27:51فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ مَكْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْنَاهُمْ وَقَوْمَهُمْ أَجْمَعِينَ
Diyanet Meali:Bak, onların tuzaklarının sonucu nasıl oldu: Biz onları ve kavimlerini topyekûn helâk ettik. *
27:69قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Yeryüzünde dolaşın da suçluların sonunun nasıl olduğuna bir bakın.” *
28:40فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِينَ
Diyanet Meali:Ve onları denize attık (Orada boğuldular). Zalimlerin sonunun nasıl olduğuna bak!
29:20قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ
Diyanet Meali:De ki: “Yeryüzünde dolaşın da Allah’ın başlangıçta yaratmayı nasıl yaptığına bakın.”
30:9أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً
Diyanet Meali:(Yine) onlar, yeryüzünde dolaşıp kendilerinden öncekilerin sonunun nasıl olduğuna bakmadılar mı? Onlar kendilerinden daha kuvvetli idiler.
30:42قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ
Diyanet Meali:De ki: “Yeryüzünde dolaşın da önceki milletlerin sonlarının nasıl olduğuna bakın.”
30:50فَانْظُرْ إِلَىٰ آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا
Diyanet Meali:Allah’ın rahmetinin eserlerine bak! Yeryüzünü ölümünden sonra nasıl diriltiyor.
33:19فَإِذَا جَاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ
Diyanet Meali:Korku geldiğinde ise, (üzerine ölüm baygınlığı çökmüş kimse gibi) gözleri dönerek sana baktıklarını görürsün.
35:43فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Onlar ancak öncekilere uygulanan kanunu bekliyorlar.
35:44أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ
Diyanet Meali:Yeryüzünde dolaşıp kendilerinden öncekilerin sonunun nasıl olduğuna bakmadılar mı?
36:49مَا يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ يَخِصِّمُونَ
Diyanet Meali:Onlar ancak, çekişip dururlarken kendilerini yakalayacak korkunç bir ses bekliyorlar. *
37:19فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ فَإِذَا هُمْ يَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:O ancak şiddetli bir sesten ibarettir.  Bir de bakarsın ki onlar (diriltilmiş hazır) beklemektedirler. *
37:73فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِينَ
Diyanet Meali:Bak, uyarılanların sonu nasıl oldu! *
37:88فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ
Diyanet Meali:(İbrahim), yıldızlara baktı. *
37:102يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَىٰ فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَىٰ
Diyanet Meali:“Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?”
38:15وَمَا يَنْظُرُ هَٰؤُلَاءِ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً مَا لَهَا مِنْ فَوَاقٍ
Diyanet Meali:Bunlar da (müşrikler de) ancak (vakti gelince) asla geri kalmayacak korkunç bir ses bekliyorlar. *
39:68ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَىٰ فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:Sonra ona bir daha üflenir, bir de bakarsın onlar kalkmış bekliyorlar.
40:21أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ كَانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ
Diyanet Meali:Onlar yeryüzünde dolaşıp, kendilerinden öncekilerin akıbetlerinin nasıl olduğuna bakmadılar mı?
40:82أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْهُمْ
Diyanet Meali:Onlar yeryüzünde dolaşıp, kendilerinden önce gelenlerin akıbetlerinin nasıl olduğuna bakmadılar mı? Onlar kendilerinden daha çok idi…
42:45يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ
Diyanet Meali:(Ateşe sunulurken onların zilletten başlarını öne eğmiş), göz ucuyla gizli gizli baktıklarını görürsün.
43:25فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
Diyanet Meali:Biz de onlardan intikam aldık. Yalanlayanların sonu, bak nasıl oldu! *
43:66هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ
Diyanet Meali:Onlar (bu tavırlarıyla) ancak,  kıyamet gününün kendilerine ansızın gelmesini beklemektedirler, hâlbuki bunun farkında değillerdir. *
47:10أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ
Diyanet Meali:Onlar yeryüzünde dolaşıp, kendilerinden öncekilerin sonlarının nasıl olduğuna bakmadılar mı? Allah, onları yerle bir etmiştir.
47:18فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً
Diyanet Meali:Onlar kıyametin kendilerine ansızın gelmesinden başka bir şey beklemiyorlar.
47:20رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ
Diyanet Meali:Kalplerinde hastalık olanların, (ölüm baygınlığına girmiş kimsenin bakışı gibi) sana baktıklarını görürsün.
50:6أَفَلَمْ يَنْظُرُوا إِلَى السَّمَاءِ فَوْقَهُمْ كَيْفَ بَنَيْنَاهَا وَزَيَّنَّاهَا
Diyanet Meali:Üstlerindeki göğe bakmazlar mı? Onu nasıl bina ettik, nasıl donattık!
51:44فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَهُمْ يَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:Derken Rablerinin emrinden uzaklaşıp azmışlardı. Bu yüzden bakınıp dururken kendilerini yıldırım çarpıvermişti. *
56:84وَأَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:Oysa siz o zaman bakıp durursunuz. *
57:13انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ
Diyanet Meali:“Bize bakın ki sizin ışığınızdan biz de aydınlanalım.” 
59:18يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ
Diyanet Meali:Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının ve herkes, yarın için önceden ne göndermiş olduğuna baksın.
74:21ثُمَّ نَظَرَ
Diyanet Meali:Sonra (Kur’an hakkında) derin derin düşündü. *
78:40يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ
Diyanet Meali:(Şüphesiz biz sizi), kişinin önceden elleriyle yaptıklarına bakacağı … günde (gerçekleşecek olan yakın bir azaba karşı uyardık).
80:24فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَىٰ طَعَامِهِ
Diyanet Meali:Her şeyden önce insan, yediği yemeğine bir baksın! *
83:23عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:Koltuklar üzerinde, (etrafı) seyrederler. *
83:35عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:Koltuklar üzerinde (etrafı) seyrederler. *
86:5فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَانُ مِمَّ خُلِقَ
Diyanet Meali:Öyleyse insan neden yaratıldığına bir baksın. *
88:17أَفَلَا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ
Diyanet Meali:Deveye bakmıyorlar mı, nasıl yaratılmıştır! *

أَنْظَرَ : Fiil-IV. Meçhul Muzari: يُنْظَرُ

2:162خَالِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:Onlar ebedî olarak lânet içinde kalırlar. Artık ne kendilerinden azap hafifletilir, ne de yüzlerine bakılır. *
3:88خَالِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:Onun (lânetin) içinde ebedî kalacaklardır. Onların azabı hafifletilmez, onlara göz açtırılmaz. *
6:8وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:Eğer (öyle) bir melek indirseydik artık iş bitirilmiş olurdu, sonra da kendilerine göz açtırılmazdı. (Hemen helâk edilirlerdi.)
7:14قَالَ أَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ
Diyanet Meali:Şeytan dedi ki: “(Öyle ise) bana insanların tekrar diriltilecekleri güne kadar süre ver.” *
7:195قُلِ ادْعُوا شُرَكَاءَكُمْ ثُمَّ كِيدُونِ فَلَا تُنْظِرُونِ
Diyanet Meali:De ki: “Haydi, çağırın ortaklarınızı, sonra bana tuzak kurun da bana göz açtırmayın bakalım!”
10:71ثُمَّ لَا يَكُنْ أَمْرُكُمْ عَلَيْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوا إِلَيَّ وَلَا تُنْظِرُونِ
Diyanet Meali:“(Artık siz de bana ne yapacağınızı ortaklarınızla beraber kararlaştırın ki), işiniz size dert olmasın! Bundan sonra bana hükmünüzü uygulayın; bana mühlet de vermeyin!
11:55مِنْ دُونِهِ فَكِيدُونِي جَمِيعًا ثُمَّ لَا تُنْظِرُونِ
Diyanet Meali:(Siz de şâhit olun ki, ben sizin) Allah’ı bırakıp da (O’na ortak koştuğunuz şeylerden uzağım). Haydi hepiniz toptan bana tuzak kurun, sonra da bana göz açtırmayın.” *
15:36قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُون
Diyanet Meali:İblis: “Rabbim! Öyle ise onların tekrar diriltilecekleri güne kadar bana mühlet ver” dedi. *
16:85فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:(O zalimler, azabı gördükleri zaman) artık onlardan azap hafifletilmez ve kendilerine mühlet de verilmez.
21:40بَلْ تَأْتِيهِمْ بَغْتَةً فَتَبْهَتُهُمْ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ رَدَّهَا وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:Şüphesiz o (tehdit edildikleri azap) onlara ansızın gelecek de kendilerini şaşkınlıktan dondurup bırakacak. Artık ne onu geri çevirmeye güçleri yetecek, ne de kendilerine göz açtırılacak. *
32:29قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لَا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمَانُهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:De ki: “Fetih (Kıyamet) günü, inkâr edenlere iman etmeleri fayda vermeyecektir. Onlara göz de açtırılmayacaktır.” *
38:79قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ
Diyanet Meali:İblis, “Ey Rabbim! Öyle ise bana insanların diriltilecekleri güne kadar mühlet ver” dedi. *

اِنْتَظَرَ : Fiil-VIII.

6:158قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ
Diyanet Meali:De ki: “Siz bekleyin. Şüphesiz biz de bekliyoruz.”
7:71فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ
Diyanet Meali:“Öyleyse (başınıza geleceği) bekleyin! Ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim!” 
10:20فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Gayb ancak Allah’ındır. Bekleyin, şüphesiz ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim!”
10:102فَهَلْ يَنْتَظِرُونَ إِلَّا مِثْلَ أَيَّامِ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِهِمْ
Diyanet Meali:Onlar sadece, kendilerinden önce gelip geçenlerin başlarına gelen (azap dolu) günlerin benzerini mi bekliyorlar?
10:102قُلْ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Bekleyin bakalım, ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim.”
11:122وَانْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ
Diyanet Meali:“Bekleyin, biz de bekleyeceğiz.” *
32:30فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانْتَظِرْ إِنَّهُمْ مُنْتَظِرُونَ
Diyanet Meali:Şimdi sen onlardan yüz çevir ve bekle. Şüphesiz onlar da bekliyorlar. *
33:23فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ
Diyanet Meali:İçlerinden bir kısmı verdikleri sözü yerine getirmiştir (şehit olmuştur). Bir kısmı da (şehit olmayı) beklemektedir.

نَظْرَةٌ : İsim.

37:88فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ
Diyanet Meali:(İbrahim), yıldızlara baktı. *

نَظَرٌ : İsim.

47:20يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ
Diyanet Meali:(Fakat hükmü apaçık bir sûre indirilip de onda savaştan söz edilince; kalplerinde hastalık olanların), ölüm baygınlığına girmiş kimsenin bakışı gibi sana baktıklarını (görürsün).

نَظِرَةٌ : İsim.

2:280وَإِنْ كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَىٰ مَيْسَرَةٍ
Diyanet Meali:Eğer borçlu darlık içindeyse, ona eli genişleyinceye kadar mühlet verin.

نَاظِرِينَ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: نَاظِرٌ Müennesi: نَاظِرَةٌ

2:69إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ
Diyanet Meali:“O, sapsarı; rengi, bakanların içini açan bir sığırdır.” 
7:108وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ
Diyanet Meali:Elini (koynundan) çıkardı. Bir de ne görsünler o, bakanlar için, bembeyaz olmuş. *
15:16وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ
Diyanet Meali:Andolsun, biz gökte burçlar yaptık ve onu, bakanlar için süsledik. *
26:33وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ
Diyanet Meali:Elini koynundan çıkardı, bir de ne görsünler, bakanlara bembeyaz olmuş. *
33:53إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ
Diyanet Meali:(Ey iman edenler!) Yemek için çağrılmaksızın ve yemeğin pişmesini beklemeksizin (vakitli vakitsiz Peygamber’in evlerine girmeyin).

نَاظِرَةٌ : İsim. İsm-i Fâil. Müennes. Müzekkeri: نَاظِرٌ

27:35وَإِنِّي مُرْسِلَةٌ إِلَيْهِمْ بِهَدِيَّةٍ فَنَاظِرَةٌ بِمَ يَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ
Diyanet Meali:“Ben onlara bir hediye gönderip, elçilerin ne haber ile döneceklerine bakacağım.” *
75:23إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٌ
Diyanet Meali:Rablerine bakarlar. *

مُنْظَرُونَ : İsim. İsm-i Mef’ûl. İf’âl Bâbı (IV. Bâb). Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: مُنْظَرٌ

7:15قَالَ إِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ
Diyanet Meali:Allah da, “Sen süre verilenlerdensin” dedi. *
15:8مَا نُنَزِّلُ الْمَلَائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَا كَانُوا إِذًا مُنْظَرِينَ
Diyanet Meali:Biz, melekleri ancak hak ve hikmete uygun olarak indiririz. O zaman da onlara mühlet verilmez. *
15:37قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ
Diyanet Meali:Allah da, “O hâlde, sen (vakti yalnızca benim tarafımdan bilinen güne, kıyamete kadar) mühlet verilenlerdensin” dedi. *
26:203فَيَقُولُوا هَلْ نَحْنُ مُنْظَرُونَ
Diyanet Meali:(201-203) Onlar, farkında olmadan ansızın kendilerine gelecek olan elem dolu azabı görüp de, “Bize mühlet verilmez mi?” demedikçe, ona inanmazlar.
38:80قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ
Diyanet Meali:Allah, şöyle dedi: “Sen, mühlet verilenlerdensin.” *
44:29فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا كَانُوا مُنْظَرِينَ
Diyanet Meali:Gök ve yer onların ardından ağlamadı; onlara mühlet de verilmedi. *

مُنْتَظِرُونَ : İsim. İsm-i Fâil. İfti’âl Bâbı (VIII. Bâb). Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: مُنْتَظِرٌ

6:158قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ
Diyanet Meali:De ki: “Siz bekleyin. Şüphesiz biz de bekliyoruz.”
7:71فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِين
Diyanet Meali:“Öyleyse (başınıza geleceği) bekleyin! Ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim!” 
10:20فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Gayb ancak Allah’ındır. Bekleyin, şüphesiz ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim!”
10:102قُلْ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Bekleyin bakalım, ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim.”
11:122وَانْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ
Diyanet Meali:“Bekleyin, biz de bekleyeceğiz.” *
32:30فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانْتَظِرْ إِنَّهُمْ مُنْتَظِرُونَ
Diyanet Meali:Şimdi sen onlardan yüz çevir ve bekle. Şüphesiz onlar da bekliyorlar. *