KÖK HARFLER:  ب ر م

ANLAM: 

بَرَمَ : İpi, iki farklı iplikten yapıp sonra da onu burmak. (İş): Durumu adamakıllı veya baştan sona düzeltmek, halletmek. İşin sonunu düşünerek mevzu üzerine kafa yormak. İşi düşünerek ve önem vererek yapmak. Anlaşmayı kesinleştirmek.

AÇIKLAMA:

اِبْرَامٌ : Bir işi muhkem, sağlam yapmak. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنَّا مُبْرِمُونَ İşi sıkı mı büktüler, fakat işte sıkı büken Biziz (43/79). Aslı “ipi tekrar tekrar eğirmek, bükmek” demek olan إِبْراَمُ الْحَبْل kullanımından gelir.

بَرِيمٌ kelimesi مُبْرَمَةٌ yani “muhkem, sağlam eğrilmiş bükülmüş” demektir. Fiil olarak (geçişli) أَبْرَمْتُهُ ve (geçersiz) بَرِمَ şeklinde kullanılır.

Buradan hareketle cimriye مَغْلُولُ الْيَد dendiği gibi, benzer olarak “meysir” denen kumara katılmayan cimri kişiye de بَرَمٌ denmiştir. 

مُبْرِمٌ : Bir işte ısrar eden ve onu muhkem, sağlam ya da sıkı tutan kişi. Bu kullanımda “muhkem, sağlam bir şekilde ip eğirene” (مُبْرِمُ الْحَبْل) ve aynı şekilde “cimriye” (بَرَمٌ) benzetme yapılmıştır. Ayrıca “hurmaları ikişer ikişer yiyen kimseye” de, “yediklerini birbirine bağlamasından, tutturmasından” dolayı بَرَمٌ denir. Bükülen ipler bazen iki renkli olduğundan dolayı, örneğin siyah ve beyaz renklerin birbirine karıştığı bir ordu gibi veya karışık renkteki bir davar gibi, “iki renkli olan her şeye” بَرِيمٌ adı verilmiştir. 

بُرْمَةٌ kelimesi temelde “ibram edilmiş tencere, sağlam kazan” (مُبْرَمَةٌ) anlamındadır. Çoğulu حُفْرَةٌ ve حِفَارٌ kelimelerine benzer olarak بِرَامٌ şeklinde gelir. ضُحْكَةٌ (gülüş) ve هُزْأَةٌ (alay) kelimeleri gibi mef’ul yapısında getirilmiştir.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

بَرَمَ (geniş zaman يَبْرُمُ mastar isim بَرْمٌ):

بَرَمَ الْحَبْلَ : İpi, iki farklı iplikten yaptı sonra da onu burdu.

اَبْرَمَ الْاَمْرَ (mastar isim اِبْرَامٌ ): (1) Durumu adamakıllı veya baştan sona düzeltti veya halletti; (2) işin sonunu düşünerek mevzu üzerine kafa yordu; işi düşünerek ve önem vererek yaptı (3) anlaşmayı kesinleştirdi.

مُبْرِمٌ (çoğul hali مُبْرِمُونَ) : Bir şeyi yapmaya kararlı veya emin kişi; durumu adamakıllı veya baştan sona düzelten ya da halleden kişi.

قَضَاءٌ مُبْرِمٌ : Kaçınılmaz hüküm; değiştirilemez bir karar.