KÖK HARFLER:  ج م ع

ANLAM: 

جَمَعَ: Bir şey toplamak, yığmak, bir araya getirmek, akdetmek; bir şeyi gidermek ya da düzeltmek.

AÇIKLAMA:

Bu kökün temel manası “bir şeyi bir şeye yaklaştırarak onları birleştirmek”tir. (Müfredât) Toplamak, bir araya getirmek anlamı vardır.

Cuma günü, insanların namaz için bir araya toplanmasından dolayı bu adı almıştır. (Müfredât)

Câmi de aynı şekilde insanları bir araya getiren mekanın adıdır.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

جَمَعَ (geniş zamanlı يَجْمَعُ mastar isim جَمْعٌ): Bir şey topladı, yığdı, bir araya getirdi, akdetti; bir şeyi giderdi ya da düzeltti.

جَمَعَ اَمْرَهُ : İşini düzenledi ya da belirledi ya da karara bağladı.

جَمَعَ اللّٰهُ شَمْلَهُ : Allah (c.c.) anlaşmazlığını gidersin.

جَمَعَ anlaşmaya vardı, idrak etti ya da kontrol altına aldı anlamlarına da gelmektedir.

جَمَعَ بَيْنَهُمَا : Onları (o ikisini) bir araya getirdi.

جَمَعَ عَلَيْهِ ثِيَابَهُ : Kıyafetlerini giydi.

اَجْمَعَ : O şeyleri toparladı.

اَجْمَعْتُ الْاَمْرَ اَوْ عَلَى الْاَمْرِ : İşi belirledim, karara bağladım ya da kararlaştırdım; fikirleri belirledim ya da tayin ettim.

اِجْتَمَعَ : O şey toplandı, bir araya getirildi, toparlandı ya da derlendi; o şey düzenlenmişti, toplanmıştı ya da karara bağlanmıştı ya da o hale geldi.

اِجْتَمَعَ مَعَهُ عَلَى اَمْرٍ : O kişiyle birlikteydi ya da bir araya geldi; onunla bir araya geldi; bir hususta onunla bir araya geldi.

جَمْعٌ : Bir araya gelme; toplama ya da toplanma; bir derleme; bir grup; bir meclis; bir topluluk, birlik, zümre ya da insan grupları; kolektif bir kitle; bir ordu; bir askeri kuvvet; bir sürü, bir kuş sürüsü; bir sürü.

يَوْمُ الْجَمْعِ : Kıyamet Günü; mühim bir mesele hakkında karar vermek adına bir grup insanın belirli bir yerde toplandığı gün.

جَمْعٌ ve جَمَاعَةٌ ve مَجْمَعٌ sözcükleri eş anlamlı olup bir topluluğun, grubun ya da insan topluluğunun bir araya gelmesi anlamına gelmektedir; مَجْمَعٌ şu anlamlara da gelmektedir: toplanma yeri; toplantı odası; herhangi bir şeyin bütünü.

جَمِيعٌ : Toplanma ya da birlik olma durumu; birlikte olma; bir araya gelme.

قَوْمٌ جَمِيعٌ : Bir araya gelmiş bir grup insan.

رَجُلٌ جَمِيعُ الرَّاْىِ : Yerleşmemiş ya da intizamsız bir muhakeme değil doğru muhakeme adamı.

جَعَلَ الْاَمْرَ جَمِيعًا بَعْدَ تَفْرِقَةٍ : Mesele üzerinde karar kıldı ya da yerleşmemiş olan meseleyi adamakıllı oturttu.

جَمِيعٌ (eş anlamlısı: جَمْعٌ) bir topluluk; bir ordu manasına gelmektedir.

مَجْمُوعٌ : Toplanmış; birleştirilmiş; birçok yerden bir araya toplanmış ya da getirilmiş.

جَامِعٌ : Toplama; toplayan (çoğulu: جَوَامِعُ).

Yüce Peygamber (s.a.v)in şunu söylediği söylenmektedir: اُوتِيتُ جَوَامِعَ الْكَلِمِ : İçerisinde muazzam birçok anlamın birkaç kelimede toplandığı Kur’an bana verildi; bana birkaç kelimeyle birçok anlam ifade etmemi sağlayan bir konuşma yeteneği bahşedildi.

اَلْمَسْجِدُ الْجَامِعُ : İnsanların Cuma namazları için bir araya geldiği cami.

مِصْرٌ جَامِعٌ : Büyük nüfusa sahip bir kasaba.

اَمْرٌ جَامِعٌ : İnsanları bir araya getiren bir hadise; insanların dikkate alarak uğrunda toplandığı mühim bir hadise, yani o şey onları bir araya getirir.

جَامِعٌ göbek manasına da gelmektedir.

جُمُعَةٌ : Birleşme hali ya da toplanma, samimiyet; arkadaşlık ve dostluk.

اَدَامَ اللّٰهُ جُمُعَةً مَا بَيْنَكُمَا : Allah (c.c.) ikinizin arasında var olan birliği daim kılsın.

يَوْمُ الْجُمُعَةِ : Cuma günü. Bu günün “Cuma” diye adlandırılması, halkın namaz ve hutbe için bir araya gelmeleri sebebiyledir.

صَلَاةُ الْجُمُعَةِ : Cuma Namazı

جَامَعَهُ عَلَى اَمْرٍ كَذَا : Onunla bir araya geldi ve böyle bir şeyi yapması için ona destek çıktı.

جَامَعَ امْرَاَتَهُ : Karısıyla birlikte oluyor (mastar isim مُجَامَعَةٌ ve جِمَاعٌ).