ن د م

KÖK HARFLER:  ن د م

ANLAM: 

نَدِمَ : Pişman olmak, pişmanlık duymak.

AÇIKLAMA:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
نَادِمٌ isim 5 Pişman olan 26/157
نَدَامَةٌ isim 2 Pişmanlık 10/54

Toplam 7

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

AÇIKLAMA

NEDÂMET ile TEVBE kelimeleri arasındaki fark

( ت و ب – ن د م )

Tevbe nedâmete göre daha özeldir. Nitekim bir kimse çirkin olduğunu düşünmediği halde yaptığı şeyden dolayı nedâmet duyabilir. Oysa bir davranış için tevbenin söz konusu olabilmesi için, o davranışın çirkin bir davranış olması gerekir. (Farklar Sözlüğü 346-347) Bknz: ( ت و ب )

TEESSÜF ile NEDEM kelimeleri arasındaki fark

( أ س ف – ن د م )

Teessüf, kişinin kendisinin ve başkasının kaçırdığı bir fiilden dolayı olabilir. Nedem, “ef‘âlu’l kulûb” türü bir fiildir ve başkasının fiili ile ilgili değildir. Pişman olanın, daha önce yapmış olduğu kendi fiili ile ilgilidir. Oysa teessüf “ef‘âlu’l kulûb”dan farklıdır. (Farklar Sözlüğü 347) Bknz: ( أ س ف )

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Nedm نَدْم Pişman olmak.
Nedîm نَدِيم Arkadaş, yakın dost.
Nedîme نَدِيمَة Hanım arkadaş.
Nedâmet نَدَامَة  Pişmanlık, nedamet etmek.
Nâdim نَادِم Nedamet etmiş, pişman.
Nedmân نَدْمَان Pişman olmak.
Teneddüm تَنَدُّم Pişman olma, pişmanlık duyma, nedamet etme.
Müteneddim مُتَنَدِّم Pişman olan, nedamet duyan.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

نَادِمِينَ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Erkek Çoğul. Nasb / Cerr Hali. Tekili: نَادِمٌ

5:31 أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَٰذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ
Diyanet Meali: “(Yazıklar olsun bana!) Şu karga kadar olup da kardeşimin cesedini örtmekten âciz miyim ben?” dedi. Artık pişmanlık duyanlardan olmuştu.
5:52 فَيُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ
Diyanet Meali: Ve onlar içlerinde gizledikleri şeye (nifaka) pişman olurlar.
23:40 قَالَ عَمَّا قَلِيلٍ لَيُصْبِحُنَّ نَادِمِينَ
Diyanet Meali: Allah, “Yakın zamanda mutlaka pişman olacaklardır!” dedi. *
26:157 فَعَقَرُوهَا فَأَصْبَحُوا نَادِمِينَ
Diyanet Meali: Derken onu kestiler, fakat pişman oldular. *
49:6 أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ
Diyanet Meali: Bilmeyerek bir topluluğa zarar verip yaptığınıza pişman olmamak için…

نَدَامَةٌ : İsim. 

10:54 وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَقُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ
Diyanet Meali: Azabı gördüklerinde, için için derin bir pişmanlık duyarlar. Onlara zulmedilmeksizin aralarında adaletle hükmedilir.
34:33 وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا
Diyanet Meali: Azabı görünce de içten içe pişmanlık duyarlar. Biz de inkâr edenlerin boyunlarına demir halkalar geçiririz.