ف س ق

KÖK HARFLER: ف س ق

ANLAM: 

فَسَقَ – فَسُقَ : Başka bir şeyden kötü veya bayağı bir biçimde çıkmak. Doğru yoldan veya hak yolundan, hukukun sınırlarından veya itaat sınırlarından çıkmak, sapmak, ayrılmak. Allah’ın  c.c. buyruğunu terketmek, bırakmak veya yoksaymak. İtaatsizlik etmek; yoldan sapmak. Adaletsizce, günahkarca veya ahlaksızca davranmak, fısk işlemek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
فَسَقَ fiil-I 10 Fısık işledi, fasıklık yaptı, açıktan açığa günah işledi, açıkca Allah’a itaatten çıktı 46/20
فَاسِقٌ isim 37 Fasık, açıkça günah işleyen 51/46
فِسْقٌ isim 3 Fısk, açıkça günah işleme 6/145
فُسُوقٌ isim 4 Fısk, açıkça günah işleme 2/197

Toplam 54

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

AÇIKLAMA:

FISK ile FUCÛR kelimeleri arasındaki fark

( ف س ق – ف ج ر )

Fısk, “büyük bir günah işleyerek Allah’a itaatten çıkmak” anlamına gelir. Fucûr ise, “Allah’a isyan konusunda cüretkâr olmak ve onları bolca işlemek”tir. Kelimenin aslı, su bendinde bir delik açıp, oradan su fışkırmaya başladığı zaman söylenen, efcertu’s sikre (su bendini patlattım) ifadesinden gelmektedir. Dolayısıyla küçük günah işleyen için, fâcir ifadesi kullanılmaz. Sonra fucûr kelimesinin kullanımı yaygınlaşmış, zinâ, livâta gibi günahlar için özel isim olmuştur. (Farklar Sözlüğü 339) Bknz: ( ف ج ر )

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Fısk فِسْق Haddini tecavüz. Günah. Haktan ayrılmak.
Fâsık فَاسِق Günahkar. Hak yolundan hariç olan. Allah’ın emirlerine karşı zıt hareket eden. 
Füsûk فُسُوق Yalancılık. Doğruluk ve itatten ayrılmak.
Tefsîk تَفْسِيق Fısk ve fücura sürükleme. Birisine fasık, kabahatli, günahkar demek.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

فَسَقَ : Fiil-I.

2:59فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ
Diyanet Meali:Biz de haktan ayrılmaları sebebiyle, o zalimlere gökten bir azap indirdik.
6:49وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ
Diyanet Meali:Âyetlerimizi yalanlayanlara ise, yapmakta oldukları fasıklık sebebiyle azap dokunacaktır. *
7:163وَيَوْمَ لَا يَسْبِتُونَ لَا تَأْتِيهِمْ كَذَٰلِكَ نَبْلُوهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ
Diyanet Meali:(Zira tatil yaptıkları Cumartesi günü balıklar onlara akın akın geliyor), tatil yapmadıkları (diğer) günlerde ise gelmiyorlardı. İşte onları yoldan çıkmaları sebebiyle böyle imtihan ediyorduk.
7:165وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ
Diyanet Meali:Zulmedenleri yoldan çıkmaları sebebiyle, şiddetli bir azapla yakaladık.
10:33كَذَٰلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ فَسَقُوا
Diyanet Meali:Rabbinin yoldan çıkanlar hakkındaki sözü, işte böylece gerçekleşmiştir.
17:16وَإِذَا أَرَدْنَا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُوا فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ
Diyanet Meali:Biz bir memleketi helâk etmek istediğimizde, onun refah içinde yaşayan şımarık elebaşlarına (itaati) emrederiz de  onlar orada kötülük işlerler. Böylece o memleket hakkındaki hükmümüz gerçekleşir.
18:50فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ
Diyanet Meali:(Hani biz meleklere, “Âdem için saygı ile eğilin” demiştik de) İblis’ten başka hepsi saygı ile eğilmişlerdi. İblis ise cinlerdendi de Rabbinin emri dışına çıktı.
29:34إِنَّا مُنْزِلُونَ عَلَىٰ أَهْلِ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ
Diyanet Meali:Şüphesiz biz, bu memleket halkı üzerine, fasıklık ettiklerinden dolayı gökten bir azap indireceğiz. *
32:20وَأَمَّا الَّذِينَ فَسَقُوا فَمَأْوَاهُمُ النَّارُ
Diyanet Meali:Fasıklık edenlere gelince, onların barınağı ateştir.
46:20فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ
Diyanet Meali:“Bugün ise yeryüzünde haksız yere büyüklük taslamanızdan ve yoldan çıkmanızdan dolayı, alçaltıcı bir azapla cezalandırılacaksınız.”

فَاسِقٌ : İsim. İsm-i Fâil. 

2:26وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Onunla ancak fasıkları saptırır.
2:99وَلَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَمَا يَكْفُرُ بِهَا إِلَّا الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Andolsun, biz sana apaçık âyetler indirdik. Bunları ancak fasıklar inkâr eder. *
3:82فَمَنْ تَوَلَّىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Artık bundan sonra kim yüz çevirirse, işte onlar yoldan çıkmışların ta kendileridir. *
3:110مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Onlardan iman edenler de var. Ama pek çoğu fasık kimselerdir.
5:47وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Allah’ın indirdiği ile hükmetmeyenler, fasıkların ta kendileridir.
5:49وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:İnsanlardan birçoğu muhakkak ki yoldan çıkmışlardır.
5:59هَلْ تَنْقِمُونَ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلُ وَأَنَّ أَكْثَرَكُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:“Sadece Allah’a, bize indirilene ve daha önce indirilmiş olan (ilâhî kitap)lara inandığımızdan ve çoğunuzun da fasıklar olmasından ötürü bizden hoşlanmıyorsunuz.”
5:81وَلَٰكِنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Fakat onlardan birçoğu fasık kimselerdir.
7:102وَمَا وَجَدْنَا لِأَكْثَرِهِمْ مِنْ عَهْدٍ وَإِنْ وَجَدْنَا أَكْثَرَهُمْ لَفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Biz onların çoğunda, sözünde durma diye bir şey bulmadık. Ama gerçekten onların çoklarını yoldan çıkmış kimseler bulduk. *
7:145وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“(Şimdi onları kuvvetle tut), kavmine de emret. Onları en güzeliyle alsınlar (uygulasınlar). Yakında size fasıkların yurdunu göstereceğim.”
9:8يُرْضُونَكُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ وَتَأْبَىٰ قُلُوبُهُمْ وَأَكْثَرُهُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Ağızlarıyla sizi hoşnut etmeye çalışıyorlar, oysa kalpleri buna karşı çıkıyor. Onların pek çoğu fasık kimselerdir.
9:24فَتَرَبَّصُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“Artık Allah’ın emri gelinceye kadar bekleyin! Allah, fasık topluluğu doğru yola erdirmez.”
9:67نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Onlar Allah’ı unuttular; Allah da onları unuttu. Şüphesiz münafıklar, fasıkların ta kendileridir.
9:84إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Çünkü onlar Allah’ı ve Resûlünü inkâr ettiler ve fasık olarak öldüler.
24:4وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Artık onların şahitliğini asla kabul etmeyin. İşte bunlar fâsık kimselerdir.
24:55وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Artık bundan sonra kimler inkâr ederse, işte onlar fasıkların ta kendileridir.
32:18أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا لَا يَسْتَوُونَ
Diyanet Meali:Hiç mü’min, fasık gibi olur mu? Bunlar (elbette) eşit olmazlar. *
46:35بَلَاغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Bu bir duyurudur. Ancak yoldan çıkmış olan topluluk helâk edilir.
49:6يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا
Diyanet Meali:Ey iman edenler! Size bir fasık bir haber getirirse, o haberin doğruluğunu araştırın.
57:16فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:(Daha önce kendilerine kitap verilip de), üzerinden uzun zaman geçen, böylece kalpleri katılaşanlar (gibi olmasınlar). Onlardan birçoğu fasık kimselerdir.
57:26فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Onlardan kimi doğru yola ermiştir, ama içlerinden birçoğu da fasık kimselerdir.
57:27فَآتَيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ
Diyanet Meali:Biz de içlerinden iman edenlere mükâfatlarını verdik. Fakat onlardan birçoğu da fasık kimselerdir.
59:5فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Hep Allah’ın izniyledir. Bu da fasıkları rezil etmesi içindir.
59:19فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
Diyanet Meali:(Allah’ı unutan) ve bu yüzden Allah’ın da kendilerine kendilerini unutturduğu (kimseler gibi olmayın). İşte onlar fasık kimselerin ta kendileridir.
5:25فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“Artık bizimle, o yoldan çıkmışların arasını ayır.”
5:26فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“Artık böyle yoldan çıkmış kavme üzülme.”
5:108وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاسْمَعُوا وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Allah’a karşı gelmekten sakının ve dinleyin. Allah, fasık toplumu doğruya iletmez.
9:53لَنْ يُتَقَبَّلَ مِنْكُمْ إِنَّكُمْ كُنْتُمْ قَوْمًا فَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“Sizden asla kabul olunmayacaktır. Çünkü siz fasık bir topluluksunuz.”
9:80وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Allah, fasık topluluğu doğru yola iletmez.
9:96فَإِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يَرْضَىٰ عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Siz onlardan razı olsanız bile, Allah o fasıklar topluluğundan asla razı olmaz.
21:74إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Gerçekten onlar kötü bir toplum idiler, fasık (Allah’ın emrinden çıkan kimseler)  idiler.
27:12فِي تِسْعِ آيَاتٍ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَقَوْمِهِ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“(Elini koynuna sok); Firavun’a ve onun kavmine gönderilen dokuz mucizeden biri olarak, (kusursuz bembeyaz olarak çıksın). Çünkü onlar fasık bir kavimdir.”
28:32إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ
Diyanet Meali:“(İşte bunlar), Firavun ve ileri gelen adamlarına (göstermen için Rabbin tarafından sana verilen iki delildir). Çünkü onlar fasık bir kavimdirler.”
43:54فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Firavun, kavmini küçük düşürdü (ezdi). Onlar da kendisine itaat ettiler. Çünkü onlar yoldan çıkmış bir toplumdu. *
51:46وَقَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Bunlardan önce de Nûh kavmini helâk etmiştik. Çünkü onlar fâsık bir toplum idiler. *
61:5فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Onlar yoldan sapınca, Allah da kalplerini (doğru yoldan) saptırdı. Allah, fasıklar topluluğunu hidayete erdirmez.
63:6لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
Diyanet Meali:Allah, onları asla bağışlamayacaktır. Çünkü Allah, fasıklar topluluğunu doğru yola iletmez.

فِسْقٌ : İsim.

5:3وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ
Diyanet Meali:Dikili taşlar  üzerinde boğazlanan hayvanlar, bir de fal oklarıyla kısmet aramanız  (size haram kılındı). İşte bütün bunlar fısk (Allah’a itaatten kopmak)tır.
6:121وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ
Diyanet Meali:Üzerine Allah adı anılmayan (hayvan)lardan yemeyin. Çünkü bu şekilde davranış fasıklıktır.
6:145إِلَّا أَنْ يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنْزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ
Diyanet Meali:(De ki: “Bana vahyolunan Kur’an’da bir kimsenin yiyecekleri arasında) leş, akıtılmış kan, domuz eti -ki o şüphesiz necistir- ya da Allah’tan başkası adına kesilmiş bir (murdar) hayvan(dan başka, haram kılınmış bir şey bulamıyorum).”

فُسُوقٌ : İsim.

2:197فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ
Diyanet Meali:(Kim o aylarda hacca başlarsa), artık ona hacda cinsel ilişki, günaha sapmak, kavga etmek yoktur.
2:282وَإِنْ تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ
Diyanet Meali:Eğer aksini yaparsanız, bu sizin için günahkârca bir davranış olur. Allah’a karşı gelmekten sakının. Allah, size öğretiyor.
49:7وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ
Diyanet Meali:İnkârı, fasıklığı ve (İslâm’ın emirlerine) karşı çıkmayı da çirkin göstermiştir.
49:11بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ
Diyanet Meali:İmandan sonra fasıklık ne kötü bir namdır!