KÖK HARFLER: ن ش ط
ANLAM:
نَشَطَ : Bir düğüm atmak için ipi veya teli sıkıca bağlamak. (Kovayı kuyudan üstün bir gayretle) çekip çıkarmak. (Bir şehirden diğerine) seyahat etmek. Çıkmak, atlamak, atılmak. Çekip almak.
AÇIKLAMA:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| نَشْطٌ | isim | 1 | Çekip almak | 79/2 |
|
| ناَشِطٌ | isim | 1 | Çekip alan. Çıkan, atlayan, atılan. (Çoğul) | 79/2 | Kurallı Bayan Çoğulu: ناَشِطَاتٌ |
|
| Toplam | 2 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Nâşıt | نَاشِط | Çekip alan. Şad. Şen. Mutlu. Büyük yoldan ayrılan küçük yol. Vahşi sığır. Bir burçtan başka burca varan yıldız. |
| Neşît | نَشِيط | Sevinçli, neşeli, şenlikli. |
| Tenşît | تَنْشِيط | Neşelendirme. |
| İnşât | إِنْشَاط | Neşelendirme. |
| Neş’e | نَشْئَة | Gönül açıklığı, sevinç. |
Neşe kelimesi, bu köke ait “sevinç, neşe” anlamına gelen neşât: نشاط sözcüğü veya (ن ش و) köküne ait “güzel koku veya alkolle başı dönme, sarhoşluk, coşku” anlamındaki neşve: نشوة sözcüğünden gelmektedir. İki ayrı Arapça sözcük Türkçe kullanımda 18. veya 19. yy’da birleştirilmiştir. Neş’e: نشىٔه yazımı Türkçeye özgüdür. (Nişanyan Sözlük)
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
نَشْطٌ : İsim.
| 79:2 | وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا |
| Diyanet Meali: | Andolsun (mü’minlerin ruhlarını) kolaylıkla alanlara, * |
ناَشِطَاتٌ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Bayan Çoğul. Tekili: ناَشِطَةٌ Müzekkeri: ناَشِطٌ
| 79:2 | وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا |
| Diyanet Meali: | Andolsun (mü’minlerin ruhlarını) kolaylıkla alanlara, * |