و ت ر

KÖK HARFLER:  و ت ر

ANLAM: 

وَتَرَ : Eksiltmek, mahrum etmek, kısmak. (Bir sayıyı) tek yapmak. Birisini (mal veya hakları konusunda) kayba veya zarara uğratmak.

AÇIKLAMA:

Vetr, çift sayının zıddı olan tek sayılardır. 

Vitr, tek rekatlı namazdır.

Tevâtür, bir şeyi tek tek ve birer birer takip etmektir.

Vetîre kelimesi, tevâtürden gelen ahlaki yapıdır.

Tetra: peş peşe, art arda.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

وَتَرَ (geniş zaman يَتِرُ mastar isim وَتْرٌ):

وَتَرَهُ ve اَوْتَرَهُ : Onu (bir sayıyı) tek yaptı; onu bir tek sayı yaptı.

وَتَرَهُ مَالَهُ : Malları bakımından onu kayba uğrattı.

وَتَرَهُ حَقَّهُ : Onu hakkı bakımından kayba veya zarara uğrattı, eksiltti; onu mahrum etti; onu o şeyden bütünüyle veya kısmen yoksun bıraktı veya elinden aldı.

وَاتَرَ : Aralıklı olarak yaptı, ara ara, kesik kesik yaptı, ardı ardına getirdi, fasılalı olarak yaptı.

وَاتَرَ الْخَبَرَ : Havadislerin peş peşe gelmesini sağladı veya her ikisi arasında küçük bir zaman geçerek gelmesini sağladı.

تَوَاتَرَ : O şey ardışık idi veya aralıklarla böyle idi.

مُتَوَاتِرٌ : Ardışık, küçük aralıklarla.

جَائُوا تَتْرَى : Peş peşe, art arda veya aralıklarla geldiler.

وَتْرٌ ve وِتْرٌ : Tek; yalnızca; bir ve daha fazlası değil.

وَتِيرَةٌ : Bir eylem veya davranış yolu, istikameti, biçimi veya tarzı.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek Âyet Açıklama
وَتَرَ fiil-I 1 Eksiltti, kıstı 47/35
وَتْرٌ isim 1 Tek 89/3
تَتْرٰى isim 1 Birer birer, teker teker, grup grup 23/44 Aslı: وَتْرٰى

Toplam 3


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • وِتْرٌ (a):
  • وِتْرٌ (b)
    • عَدَاوَةٌ > bak: ع د و
    • بَغْضَاءٌ > bak: ب غ ض
    • حِقْدٌ
    • ثَأْرٌ
  • وَتِيرَةٌ (a) 
    • طَرِيقَةٌ > bak: ط ر ق
    • اُسْلُوبٌ > bak: س ل ب
    • مِنْوَالٌ
  • وَتِيرَةٌ (b) 
  • وَتِيرَةٌ(c)
    • نَغَمَةٌ
  • تَوَاتُرٌ
    • تَدَارُكٌ > bak: د ر ك
    • تَهَافُتٌ

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Vitr وِتْر Yalnız tenha.
Vetr وَتْر Tek, yalnız. Bir.
Veter وَتَر Yay kirişi, saz teli. Çoğulu: Evtâr
Vetîre وَتِيرَة Dar yol. Süreç.
Tevtîr تَوْتِير Yay gibi germe.
Tevettür تَوَتُّر Gerginleşme, gerilme.
Mütevettir مُتَوَتِّر Tevettür eden.
Tevâtür تَوَاتُر Birbiri ardına gelmek. Yaygın söylenti.
Mütevâtır مُتَوَاتِر Yalan olma ihtimali olmayan haber.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

وَتَرَ : Fiil-I. 

47:35 وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ
Diyanet Meali: Allah sizinle beraberdir. Sizin amellerinizi asla eksiltmeyecektir.

وَتْرٌ : İsim. 

89:3 وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ
Diyanet Meali: Çifte ve teke andolsun, *

تَتْرٰى : İsim. Aslı: وَتْرٰى

23:44 ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَىٰ كُلَّ مَا جَاءَ أُمَّةً رَسُولُهَا كَذَّبُوهُ
Diyanet Meali: Sonra arka arkaya peygamberlerimizi gönderdik. Her ümmete kendi peygamberi geldikçe, onu yalanladılar.