KÖK HARFLER:  ج ز ع

ANLAM: 

جَزَعَ : Kesmek. Sabırsızlık göstermek, ağlayıp sızlanmak.

AÇIKLAMA:

Yüce Allah şöyle buyurmuştur: سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَجَزِعْنَا أَمْ صَبَرْنَا Sızlansak da, sabretsek de farketmez (14/21). 

جَزَعٌ kelimesi حُزْنٌ kelimesinden daha beliğdir. Çünkü حُزْنٌ kelimesi genel anlamlıdır. جَزَعٌ ise “insanı, yönelmiş olduğu şeyden ya da hedefinden çeviren, uzaklaştıran ve onunla ilişkisini kesmesine neden olan bir حُزْنٌ’dür, hüzün keder ya da tasadır”. 

جَزْعٌ kelimesi temelde “ipi yarısından kesmek” anlamına gelir. Fiil olarak “ipi yarısından kestim. Böylece o da yarısından kesildi” anlamında جَزَعْتُ الْحَبْلَ فَانْجَزَعَ şekillerinde kullanılır. Bundaki “kesilme” anlamı göz önünde bulundurulduğundan dolayı “vadinin ya da derenin kıvrım yerine” جِزْعُ اْلوَادِي denmiştir. “Birinden diğerine geçerken rengi değiştiğinden dolayı, rengin kesilmesi nedeniyle, renkli boncuklara veya değerli taşlara” جَزْعٌ denmiştir. Buradan müsteâr olarak, “iki renkli olan, yani içinde beyazlık ve kırmızılık bulunan ete” لَحْمٌ مُجَزَّعٌ denmiştir.

“Olgunluk yarısına ulaşmış, yarısı olgunlaşmış tam gelişmiş olan ham hurmaya مُجَزَّعَة denmiştir.

جَازِعٌ : Çadırın veya odanın ortasına yerleştirilip, diğer ağaçların başlarının iki taraftan üzerine kondu ağaç parçası. Sanki “üzerine yüklenmiş olan yükten dolayı hüzünlendiği” düşünülerek veya “uzunluğuyla ya da boyuyla çadırın veya odanın ortasını kesmesinden” dolayı böyle adlandırılmıştır. (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

جَزَعَ (geniş zaman يَجْزَعُ mastar isim جَزْعٌ):

جَزْعٌ : Kesme eylemi.

جَزَعَ الْوَادِىَ : Vadinin diğer tarafına geçti.

جَزَعَ لَهُ مِنْ مَالِهِ جَزْعَةً : O kişi için kendi mülkünden bir kısım ayırdı.

جَزِعَ (geniş zaman يَجْزَعُ): Sabırsızdı ya da o hale geldi; üzüntü ya da endişe duydu; üzgündü.

جَزَعٌ ve جُزُوعٌ (mastar isim): Üzüntü ya da sabırsızlık.