ز ه ق

KÖK HARFLER: ز ه ق

ANLAM: 

زَهَقَ: 

  1. Kemik iliği sıkı veya tam hale gelmek. 
  2. Aşırı zayıflıktan bir erime halinde olmak. İnce olmak. (Bu fiil iki karşıt manaya sahiptir.) (Bâtıl) zayıflamak, helak olmak; ziyan olmak; yok olmak; göçüp gitmek; hükümsüz ve geçersiz olmak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

زَهَقَ (geniş zaman يَزْهَقُ mastar isim زُهُوقٌ):

زَهَقَ الْعَظْمُ : Kemik iliği sıkı veya tam hale gelmişti; aşırı zayıflıktan bir erime halindeydi, kötüydü, inceydi. Nitekim, sözcük iki karşıt manaya sahiptir.

زَهَقَ الْبَاطِلُ : Batıl zayıfladı; helak oldu; ziyan oldu; yok oldu; göçüp gitti; hükümsüz ve geçersiz oldu.

زَهَقَتْ نَفْسُهُ : Canı çıktı, göçüp gitti; vefat etti; helak oldu; öldü.

تَزْهَقَ اَنْفُسُهُمْ : Canları çıkacaktır (9:85).

زَهَقَ الْبَاطِلُ : Batıl yok olup gitmiş, çıkmış veya helak olmuştur (17:81).

زَاهَقَ الْحَقُّ الْبَاطِلَ : Hak, batıl olanı ortadan kaldırmış ya da ziyan etmiştir.

زُهُوقٌ : Geçip giden, göçüp giden, ziyan olan, helak olan, yok olan, giden bir şey.

اَلزَّاهِقُ : Semiz bir hayvan; zayıf, ince, bir deri bir kemik kalmış bir hayvan; kaçırılan bir kimse; helak olma veya ölme; helak olan, ölen, vefat eden, göçüp giden kişi.

اَلزَّاهِقُ مِنَ الْمِيَاهِ : Coşkulu akan su; derin kuyu.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
زَهَقَ fiil-I 3 Çıktı. Zail oldu, ortadan kalktı. 9/55
زَهُوقٌ isim 1 Çıkmak. Zail olmak, ortadan kalkmak. 17/81
زَاهِقٌ isim 1 Zail olan, yok olan. 21/18

Toplam 5

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Benzer Manada Kelimeler

  • زَهَقَ (a)
  • زَهَقَ (b)
  • زَاهِقٌ (a)
  • زَاهِقٌ (b)

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Zâhik زَاهِق Berbad. Perişan.
Zehûk زَهُوق Kısa ömürlü, geçici.
Zühûk زُهُوق Ortadan kalkma, yok olma.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

زَهَقَ : Fiil-I.

9:55 إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ
Diyanet Meali: Allah, bununla ancak onlara dünya hayatında azap etmeyi ve canlarının (kâfir olarak) çıkmasını istiyor.
9:85 اِنَّمَا يُرٖيدُ اللّٰهُ اَنْ يُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِى الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ اَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ
Diyanet Meali: Allah, bunlarla ancak, dünyada kendilerine azap etmeyi ve canlarının kâfir olarak çıkmasını istiyor. *
17:81 وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا
Diyanet Meali: De ki: “Hak geldi, batıl yok oldu. Şüphesiz batıl, yok olmaya mahkûmdur.” *

زَهُوقٌ : İsim. 

17:81 وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا
Diyanet Meali: De ki: “Hak geldi, batıl yok oldu. Şüphesiz batıl, yok olmaya mahkûmdur.” *

زَاهِقٌ : İsim. İsm-i Fâil.

21:18 بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ
Diyanet Meali: Hayır, biz hakkı batılın üzerine atarız da beynini parçalar. Bir de bakarsın yok olup gitmiş.