KÖK HARFLER: أ ز ر
ANLAM:
أَزَرَ : Etrafını sarmak ve kuşatmak.
AÇIKLAMA:
أَزْر : Kelimesinin aslı, elbise demek olan إِزَار ‘dır. Bu kelime hem إزَارٌ hem إزَارَة hem de مِئْزَرٌ şekillerinde kullanılır. Kinâye yoluyla kadına da izâr adı verilir. Onun böyle adlandırılmasının nedeni, Yüce Allah’ın: هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لهُنَّ : Siz onlar için elbisesiniz, onlar da sizin için elbisedir (2/Bakara 187) sözüdür.
اُشْدُدْ بِهِ أَزْرِي : Onunla sırtımı güçlendir (Tâhâ 31); yani, onunla kuvvetli olayım, onunla güç kazanayım.
أَزْر Şiddetli kuvvet, güç.
آزَرَهُ : Ona yardım etti, destek verdi ve onu güçlendirdi. Aslı, شَدُّ الْإِزَارِ (elbiseyi, izârı bağlamak)tan gelir.
آزَرْتُهُ فَتَأَزَّرَ : Onun izârını bağladım; ona destek verdim, o bu sayede güçlendi .
هُوَ حَسَنُ اْلإِزْرَةِ : İzârını güzel bir biçimde giyen biri.
أَزَرْتُ اْلبِنَاءَ وَآزَرْتُهُ deyimi de, binanın temellerini sağlamlaştırdım, demektir.
تًأَزَّرَ النَبْتُ : Bitki uzadı ve güçlendi.
آزَرْتُهُ ve وَازَرْتُهُ : Onun veziri oldum; aslı vâv’lıdır.
فَرَسٌ آزَرُ : Ayaklarının beyazlığı, insanın izâr bağlanan kısmına kadar ulaşan at.
DİĞER BAZI TÜREVLER:
اَزَرَ (geniş zamanlı يَاْزِرُ ve mastar isim اَزْرٌ):
اَزَرَهُ : Onun etrafını sardı veya kuşattı.
اَزَّرَهُ şununla (اَزَرَهُ) aynı anlam: (1) Ona bir اِزَارٌ yani bele sarılan bir kuşak giydirdi; (2) O kişiyi veya şeyi güçlendirdi.
اَزَرَهُ ve اٰزَرَهُ : Ona yardım etti, destek oldu, faydası dokundu, ona güç verdi. Takviye etti.
اٰزَرْتُ الرَّجُلَ عَلَى فُلَانٍ : Falan kişi karşısında adama yardım edip güç verdim.
اٰزَرَ الشَّىْءُ الشَّىْءَ : O şey diğerine eşitti veya denkti.
اَزْرٌ : anlamları: (1) Güç; (2) zayıflık; (3) arka taraf; (4) yardım, destek veya fayda.
اِزَارٌ : anlamları: (1) Bele sarılan bir kuşak; (2) namus; (3) kişinin karısı veya kendisi ya da karısı ve çocukları veya ailesi.
فُلَانٌ عَفِيفُ الْاِزَارِ : Falanca kişi namusludur.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
آزَرَ | fiil-IV | 1 | Takviye etti, güçlendirdi | 48/29 |
أَزْرٌ | isim | 1 | Kuvvet, güç | 20/31 |
| Toplam | 2 |
|
|
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- آزَرَ
- أَزْرٌ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
İzâr | إِزَار | Peştemal. Göğüsten aşağı örtülen elbiseler. İsmet. Zevce. |
|
Mi’zer | مِئْزَر | Peştemal. | Çoğul: Meâzir |
Teezzür | تَأَزُّر | Örtünme, bürünme. Tesettür. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
آزَرَ : Fiil-IV.
48:29 | كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَىٰ |
Diyanet Meali: | Onlar filizini çıkarmış, onu kuvvetlendirmiş, kalınlaşmış, (gövdesi üzerine) dikilmiş bir ekin gibidirler. |
أَزْرٌ : İsim.
20:31 | اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي |
Diyanet Meali: | “Onunla gücümü artır.”* |