KÖK HARFLER: خ ر ص
ANLAM:
خَرَصَ: Hurma ağaçlarının üzerindeki meyvenin miktarını tahminen hesap etmek. Yalan söylemek; doğru olmayanı söylemek.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
خَرَصَ (geniş zamanlı يَخْرُصُ ve يَخْرِصُ mastar ismi خَرْصٌ):
خَرَصَ النَّخْلَ : Hurma ağaçlarının üzerindeki meyvenin miktarını tahminen hesap etti. خَرَصَ (geniş zamanlı يَخْرُصُ ) : Yalan söyledi; doğru olmayanı söyledi.
تَخَرَّصَ اَوْ اَخْرَصَ : Bir yalan uydurdu.
خَرَصَ فِيهِ : O kişiden veya şeyden zanla konuştu.
خَرْصٌ : Miktarı bilgi ile değil tahminen hesaplama. Zanla konuşma manasına da gelmektedir.
خَرِصَ : Açtı ve üşümüştü.
خَارِصٌ ve خَرَّاصٌ (çoğul hali خَرَّاصُونَ ) : Hurma ağacı üzerindeki meyvenin miktarını tahminen hesap eden kişi; yalancı.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | |
| خَرَصَ | fiil-I | 4 | Takdir etti, tahmin etti, tahmin üzere söz söyledi, yalan uydurdu. | 6/116 |
| خَرَّاصٌ | isim | 1 | Çok yalancı | 51/10 |
| Toplam | 5 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Kök Harflerinin Yer Değişimi
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- خَرَصَ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir.
| Hırs | خِرْص | Takdir ve kıyas. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
خَرَصَ : Fiil-I.
| 6:116 | إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ |
| Diyanet Meali: | Onlar ancak zanna uyuyorlar ve onlar sadece yalan uyduruyorlar. |
| 6:148 | إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَخْرُصُونَ |
| Diyanet Meali: | Siz ancak kuruntuya uyuyorsunuz ve siz sadece yalan söylüyorsunuz. |
| 10:66 | إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz onlar ancak zanna uyuyorlar ve sadece yalan söylüyorlar. |
| 43:20 | مَا لَهُمْ بِذَٰلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ |
| Diyanet Meali: | Bu konuda hiçbir bilgileri yoktur. Onlar sadece yalan söylüyorlar. |
خَرَّاصُونَ : İsim. Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: خَرَّاصٌ
| 51:10 | قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ |
| Diyanet Meali: | Yalancılar kahrolsun!* |