KÖK HARFLER:  ج ن ي

ANLAM: 

جَنَى : Ağaçtan meyve toplamak, koparmak.

AÇIKLAMA:

جَنَيْتُ الثَّمَرَةَ ve اِجْتَنَيْتُهَا : Ağaçtan meyve devşirdim, topladım, kopardım ya da aldım. 

جَنْىٌ ve جَنِىٌّ : Devşirilen, toplanan, koparılan ya da alınan meyve veya bal. جَنِىٌّ kelimesi daha çok “taze olanlarla” ilgili kullanılır. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَباً جَنِيّاً Üzerine derilmiş taze hurmalar dökülsün (19/25). 

Yine şöyle buyurmuştur: وَجَنَى الْجَنَّتَيْنِ دَانٍ İki cennetin de devşirmesi yakındır (55/54). 

أَجْنَى الشَّجَرُ : Ağacın meyvesi olgunlaştı.

أَجْنَتِ اْلأَرْضُ : Bir arazi çok جَنَى’ya; yani devşirilecek, toplanacak, koparılacak ya da alınacak çayıra veya yeşilliğe, mantara vs sahip oldu. Buradan müsteâr olarak “Filan kişi bir suç, cürüm ya da kabahat işledi” anlamında جَنَى فُلاَنٌ جِنَايَةً şeklinde kullanılmıştır. Bu kullanımıyla, yakın anlamda müsteâr olarak kullanılan اِجْتَرَمَ fiiline benzer. (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

جَنَى (geniş zaman يَجْنِى mastar isim جَنًى veya جَنْىٌ):

جَنَى الثَّمَرَةَ : Ağaçtan meyve topladı, kopardı ya da aldı; onu tazeyken kopardı.

جَنَى ذَهَبًا : Madenden altın topladı.

جَنَى الْعُلَى : Şöhret ya da saygınlık kazandı.

جَنَى عَلَيْهِ : Ona karşı bir günah işledi.

جَنَى شَرًّا : Kötü bir şey yaptı.

جَنًى veya جَنِىٌّ : Ağaçtan toplanan ya da koparılan şey; tazeyken toplanan ya da koparılan şey; henüz toplanmış ya da koparılmış meyve; جَنًى toplanmaya ya da koparılmaya hazır meyve manasına gelmektedir; olgun taze hurmalar ve üzümler, hatta pamuk ve yeşillik ve madeninden toplanan altın ve toplandığında bal ve denizden toplanmış gibi deniz kabukları manasına da gelmektedir.