ن ه ر

KÖK HARFLER:  ن ه ر

ANLAM: 

نَهَرَ : (Su) yerin üzerinden veya yerden akmak ya da bir ırmağınki gibi bir kanal açmak. (Kan) kuvvetle akmak. Bir ırmak için bir kanal kazmak; bir kaynağı akıtmak. Gündüz vakti düşman arazisine bir gedik açmak. Birisini azarlamak. Sert bir konuşmayla onu frenlemek ya da engellemek.

AÇIKLAMA:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek Açıklama
نَهَرَ fiil-I 2 Azarladı 93/10
نَهْرٌ isim 54 Nehir, ırmak 47/15 Çoğulu: أَنْهَارٌ
نَهَارٌ isim 57 Gündüz 28/72

Toplam 113


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

  • نَهَرَ
    • تَجَاوَزَ > bak: ج و ز
    • أَكْرَمَ > bak: ك ر م
    • عَظَّمَ > bak: ع ظ م
    • قَرَّظَ
    • فَخَّمَ
    • سَامَحَ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Nehr (Nehir) نَهْر Çay, ırmak.Vüs’at, bolluk. Genişlik. Çoğulu: Enhür, Enhâr
Nehâr نَهَار Fecrin doğuşundan güneşin batışına kadar olan aydınlık.
Nehârî
1: Gündüzlü olarak. 2: Öğle yemeği
Nihrîr
Tecrübeli, bilgili, fazıl, alim, mahir kimse.

Bu kökten gelen “nihrîr” kelimesi, “bir konuda derin bilgi sahibi, üstat” anlamındadır. Bu kelime “aydınlık olma” anlamı ile irtibatlıdır. (Nişanyan Sözlük) 

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

نَهَرَ : Fiil-I.

17:23فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا
Diyanet Meali:(Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa), sakın onlara “öf!” bile deme; onları azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle.
93:10وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ
Diyanet Meali:Sakın isteyeni azarlama! *

نَهَرٌ – نَهْرٌ : İsim. Çoğulu: أَنْهَارٌ

2:25وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:İman edip salih ameller işleyenlere, kendileri için; içinden ırmaklar akan cennetler olduğunu müjdele.
2:74وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَار
Diyanet Meali:Çünkü taş vardır ki, içinden ırmaklar fışkırır.
2:249فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ
Diyanet Meali:Tâlût, ordu ile hareket edince, “Şüphesiz Allah, sizi bir ırmakla imtihan edecektir…” dedi.
2:266أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Herhangi biriniz ister mi ki, (içerisinde her türlü meyveye sahip bulunduğu), içinden ırmaklar akan, hurma ve üzüm ağaçlarından oluşan bir bahçesi olsun…
3:15لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:“Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için Rableri katında, içinden ırmaklar akan, (içinde ebedî kalacakları) cennetler … vardır.”
3:136أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:İşte onların mükâfatı Rab’leri tarafından bağışlanma ve içinden ırmaklar akan cennetlerdir…
3:195وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:“(Allah katından bir mükâfat olmak üzere), onları içinden ırmaklar akan cennetlere koyacağım.”
3:198لَٰكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Fakat Rablerine karşı gelmekten sakınanlar için, (Allah katından bir konaklama yeri olarak, içinde ebedî kalacakları), içinden ırmaklar akan cennetler vardır.
4:13وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse, Allah onu, içinden ırmaklar akan, (içinde ebedî kalacakları) cennetlere sokar.
4:57سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(İman edip salih ameller işleyenleri ise), içinden ırmaklar akan, (içlerinde ebedî kalacakları) cennetlere koyacağız.
4:122سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(İman edip salih ameller işleyenleri de ebedî olarak kalacakları), içlerinden ırmaklar akan cennetlere koyacağız.
5:12وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:“Ve andolsun sizi, içinden ırmaklar akan cennetlere koyarım.”
5:85فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Dedikleri bu söze karşılık Allah onlara, (devamlı kalacakları), içinden ırmaklar akan cennetleri mükâfat olarak verdi.
5:119لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا
Diyanet Meali:Onlara içinden ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetler vardır.
6:6وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ
Diyanet Meali:Topraklarından nehirler akıttık. Sonra da günahları sebebiyle onları helâk ettik.
7:43وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Biz onların kalplerinde kin namına ne varsa söküp attık. Altlarından da ırmaklar akar.
9:72وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Allah, mü’min erkeklere ve mü’min kadınlara, (ebedî olarak kalacakları), içinden ırmaklar akan cennetler … va’detti.
9:89أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا
Diyanet Meali:Allah onlara, içinde ebedî kalacakları, içinden ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır.
9:100وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا
Diyanet Meali:Allah, onlara içinden ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetler hazırlamıştır.
10:9تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ
Diyanet Meali:Nimetlerle dolu cennetlerde altlarından ırmaklar akar.
13:3وَهُوَ الَّذِي مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْهَارًا
Diyanet Meali:O, yeri yayıp döşeyen, orada dağlar, nehirler meydana getirendir…
13:35مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Allah’a karşı gelmekten sakınanlara va’dolunan cennetin durumu şudur: Onun içinden ırmaklar akar…
14:23وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:İnanan ve salih ameller işleyenler, (Rablerinin izniyle, ebedî kalacakları ve) içlerinden ırmaklar akan cennetlere sokulacaklardır.
14:32وَسَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهَارَ
Diyanet Meali:Allah, … emri  gereğince denizde yüzmek üzere gemileri emrinize veren, nehirleri de hizmetinize sunandır.
16:15وَأَلْقَىٰ فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلًا
Diyanet Meali:Sizi sarsmaması için yeryüzünde sağlam dağlar; (yolunuzu bulmanız için de) nehirler, yollar (ve nice işaretler) meydana getirdi.
16:31جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:İçinden nehirler akan Adn cennetlerine gireceklerdir.
17:91أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهَارَ خِلَالَهَا تَفْجِيرًا
Diyanet Meali:Yahut senin hurmalardan, üzümlerden oluşan bir bahçen olup, aralarından şarıl şarıl ırmaklar akıtmadıkça … (sana asla inanmayacağız). *
18:31أُولَٰئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:İşte onlar için içlerinden ırmaklar akan Adn cennetleri vardır.
18:33وَفَجَّرْنَا خِلَالَهُمَا نَهَرًا
Diyanet Meali:Bu iki bağın arasından bir de nehir fışkırtmıştık.
20:76جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا
Diyanet Meali:İçinden ırmaklar akan, içinde ebediyyen kalacakları Adn cennetleri (vardır).
22:14إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Muhakkak ki Allah, iman edip salih ameller işleyenleri içinden ırmaklar akan cennetlere koyacaktır.
22:23إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Şüphesiz Allah, iman edip salih ameller işleyenleri içlerinden ırmaklar akan cennetlere koyacaktır.
25:10إِنْ شَاءَ جَعَلَ لَكَ خَيْرًا مِنْ ذَٰلِكَ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Dilerse sana bundan daha güzelini, içinden ırmaklar akan cennetleri verebilecek olan, (sana saraylar kurabilecek olan Allah’ın şanı yücedir).
27:61أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا
Diyanet Meali:Yahut yeryüzünü karar kılma yeri yapan, içinde nehirler akıtan … mı?
29:58لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفًا تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(İman edip salih amel işleyenler var ya), onları içinden ırmaklar akan (ve içinde ebedî kalacakları) cennet köşklerine yerleştireceğiz.
39:20لَهُمْ غُرَفٌ مِنْ فَوْقِهَا غُرَفٌ مَبْنِيَّةٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(Fakat Rabbine karşı gelmekten sakınanlar için cennette) üst üste yapılmış ve altlarından ırmaklar akan köşkler vardır.
43:51قَالَ يَا قَوْمِ أَلَيْسَ لِي مُلْكُ مِصْرَ وَهَٰذِهِ الْأَنْهَارُ تَجْرِي مِنْ تَحْتِي
Diyanet Meali:(Firavun, kavmine seslenerek) dedi ki: “Ey kavmim! Mısır hükümdarlığı benim değil mi? Şu nehirler de benim altımdan akıyor (değil mi?)”
47:12إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Şüphesiz Allah, inanıp salih ameller işleyenleri, içinden ırmaklar akan cennetlere koyacaktır.
47:15مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ
Diyanet Meali:Allah’a karşı gelmekten sakınanlara söz verilen cennetin durumu şöyledir: Orada bozulmayan su ırmakları … vardır.
47:15وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ
Diyanet Meali:Tadı değişmeyen süt ırmakları…
47:15وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ
Diyanet Meali:çenlere zevk veren şarap ırmakları…
47:15وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى
Diyanet Meali:Ve süzme bal ırmakları (vardır).
48:5لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(Bütün bunlar Allah’ın); inanan erkek ve kadınları, içlerinden ırmaklar akan, (içinde temelli kalacakları) cennetlere koyması içindir.
48:17وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse, Allah onu, içlerinden ırmaklar akan cennetlere koyar.
54:54إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ
Diyanet Meali:Şüphesiz Allah’a karşı gelmekten sakınanlar cennetlerde, ırmak başlarındadırlar. *
57:12بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا
Diyanet Meali:“Bugün size müjdelenen şey içlerinden ırmaklar akan, ebedî olarak kalacağınız cennetlerdir.”
58:22وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا
Diyanet Meali:Onları, içlerinden ırmaklar akan ve içlerinde ebedî kalacakları cennetlere sokacaktır.
61:12يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(Bunu yapınız ki) Allah, günahlarınızı bağışlasın, sizi içinden ırmaklar akan cennetlere (ve Adn cennetlerindeki güzel meskenlere) koysun.
64:9يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:(Kim Allah’a inanır ve salih amel işlerse), Allah onun kötülüklerini örter ve onu içinden ırmaklar akan, (ebedî kalacakları) cennetlere sokar.
65:11وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Kim Allah’a inanır ve salih bir amel işlerse, Allah onu, içinden ırmaklar akan, (içinde ebedî kalacakları) cennetlere sokar.
66:8عَسَىٰ رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Umulur ki, Rabbiniz sizin kötülüklerinizi örter, … Allah sizi, içlerinden ırmaklar akan cennetlere sokar.
71:12وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا
Diyanet Meali:“Ve sizin için bahçeler var etsin, sizin için ırmaklar var etsin.”
85:11إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:İman edip salih ameller işleyenlere gelince; onlara içinden ırmaklar akan cennetler vardır.
98:8جَزَاؤُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
Diyanet Meali:Rableri katında onların mükâfatı, içlerinden ırmaklar akan, (içlerinde ebedî kalacakları) Adn cennetleridir.

نَهَارٌ : İsim.

2:164إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ
Diyanet Meali:Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde, … (elbette düşünen bir topluluk için deliller vardır).
2:274الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً
Diyanet Meali:Mallarını gece gündüz; gizli ve açık Allah yolunda harcayanlar var ya…
3:27تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ
Diyanet Meali:“Geceyi gündüze sokarsın…”
3:27وَتُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ
Diyanet Meali:“Gündüzü geceye sokarsın.”
3:72آمِنُوا بِالَّذِي أُنْزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهَارِ
Diyanet Meali:(Kitap ehlinden bir grup), “Mü’minlere indirilene günün başlangıcında inanın, (sonunda da inkâr edin, belki onlar size bakarak dönerler” dedi).
3:190إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri için elbette ibretler vardır. *
6:13وَلَهُ مَا سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
Diyanet Meali:Gece ve gündüzde barınan her şey O’nundur. O, hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir. *
6:60وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ
Diyanet Meali:O, geceleyin sizi ölü gibi kendinizden geçirip alan (uyutan) ve gündüzün kazandıklarınızı bilen…
7:54ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا
Diyanet Meali:(Şüphesiz sizin Rabbiniz, gökleri ve yeri altı gün içinde, altı evrede yaratan) ve Arş’a  kurulan, geceyi, kendisini durmadan takip eden gündüze katan…
10:6إِنَّ فِي اخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ
Diyanet Meali:Şüphesiz gece ve gündüzün ard arda değişmesinde, Allah’ın göklerde ve yeryüzünde yarattığı şeylerde, Allah’a karşı gelmekten sakınan bir toplum için pek çok deliller vardır. *
10:24أَتَاهَا أَمْرُنَا لَيْلًا أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِيدًا
Diyanet Meali:Geceleyin veya güpegündüz ansızın ona emrimiz (afetimiz) geliverir de, bunları, (sanki dün yerinde hiç yokmuş gibi), kökünden yolunmuş bir hâle getiririz.
10:45وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَنْ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْ
Diyanet Meali:Onları yeniden diriltip hepsini bir araya toplayacağı gün, sanki gündüzün bir saatinden başka kalmamışlar (yeni ayrılmışlar) gibi, aralarında tanışırlar.
10:50قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا
Diyanet Meali:De ki: “Söyleyin bakalım, O’nun azabı size geceleyin veya gündüzün (ansızın) gelecek olsa, (suçlular bunun hangisini acele isterler?!” Bunların hiçbiri istenecek bir şey değildir.)
10:67هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا
Diyanet Meali:O, içinde dinlenesiniz diye geceyi sizin için (karanlık); gündüzü ise aydınlık kılandır.
11:114وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Gündüzün iki tarafında ve gecenin gündüze yakın vakitlerinde namaz kıl.
13:3وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ
Diyanet Meali:(O, yeri yayıp döşeyen, orada dağlar, nehirler meydana getiren), orada her türlü meyveden (erkekli-dişili) iki eş yaratandır. O, geceyi gündüze bürüyor.
13:10سَوَاءٌ مِنْكُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّيْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ
Diyanet Meali:(O’na göre) içinizden sözü gizleyen ile açığa vuran, geceleyin gizlenenle gündüz ortaya çıkan eşittir.*
14:33وَسَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَائِبَيْنِ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ
Diyanet Meali:O, âdetleri üzere hareket eden güneşi ve ayı sizin hizmetinize sunan, geceyi ve gündüzü sizin emrinize verendir. *
16:12وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ
Diyanet Meali:O, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı sizin hizmetinize verdi.
17:12وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ
Diyanet Meali:Biz geceyi ve gündüzü (kudretimizi gösteren) iki alâmet yaptık.
17:12فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً
Diyanet Meali:(Biz geceyi ve gündüzü kudretimizi gösteren iki alâmet yaptık. Rabbinizden lütuf isteyesiniz, yılların sayısını ve hesabını bilesiniz diye) gece alametini giderip gündüz alametini aydınlatıcı kıldık.
20:130وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ
Diyanet Meali:Gece vakitlerinde ve gündüzün uçlarında da tespih et ki hoşnut olasın.
21:20يُسَبِّحُونَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لَا يَفْتُرُونَ
Diyanet Meali:Hiç ara vermeksizin gece gündüz tespih ederler. *
21:33وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ
Diyanet Meali:O, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı yaratandır.
21:42قُلْ مَنْ يَكْلَؤُكُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ مِنَ الرَّحْمَٰنِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) De ki: “(Size azab edecek olsa) gece ve gündüz Rahmân’ın azabından sizi kim koruyacak?”
22:61ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ
Diyanet Meali:Bu böyle. Çünkü Allah, geceyi gündüzün içine sokar…
22:61وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:Gündüzü de gecenin içine sokar. Şüphesiz ki Allah hakkıyla işiten, hakkıyla görendir.
23:80وَهُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ وَلَهُ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ
Diyanet Meali:O, diriltendir, öldürendir. Gece ile gündüzün birbirini takib etmesi de O’na aittir.
24:44يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:Allah, geceyi ve gündüzü döndürüp duruyor. Şüphesiz bunda basiret sahibi olanlar için bir ibret vardır. *
25:47وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا
Diyanet Meali:O, geceyi size bir örtü, uykuyu istirahat zamanı ve gündüzü de hareket ve çalışma vakti yapandır. *
25:62وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا
Diyanet Meali:O, öğüt almak isteyen ve çok şükredici olmayı dileyen kimseler için geceyi ve gündüzü birbiri ardınca getirendir. *
27:86أَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا
Diyanet Meali:Onlar görmüyorlar mı ki, biz geceyi içinde rahat etsinler diye, gündüzü de (her şeyi) gösterici (aydınlık) olarak yarattık.
28:72قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهَارَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ
Diyanet Meali:De ki: “Ne dersiniz? Allah, üzerinize gündüzü kıyamete kadar sürekli kılsaydı…”
28:73وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ
Diyanet Meali:Allah, rahmetinden ötürü geceyi içinde dinlenesiniz; gündüzü de, lütfundan isteyesiniz (ve şükredesiniz) diye sizin için yarattı.
30:23وَمِنْ آيَاتِهِ مَنَامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُمْ مِنْ فَضْلِهِ
Diyanet Meali:Geceleyin uyumanız ve gündüzün O’nun lütfundan istemeniz de O’nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir.
31:29أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ
Diyanet Meali:Görmedin mi ki, Allah, geceyi gündüzün içine (ve gündüzü de gecenin içine) sokuyor.
31:29وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ
Diyanet Meali:(Görmedin mi ki, Allah, geceyi gündüzün içine) ve gündüzü de gecenin içine sokuyor. Güneşi ve ayı da koyduğu kanunlara boyun eğdirmiştir.
34:33وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ
Diyanet Meali:Zayıf ve güçsüz görülenler, büyüklük taslayanlara, “Hayır, bizi hidayetten saptıran gece ve gündüz kurduğunuz tuzaklardır…” derler.
35:13يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ
Diyanet Meali:Allah, geceyi gündüzün içine sokar…
35:13وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ
Diyanet Meali:Gündüzü de gecenin içine sokar. Güneşi ve Ay’ı da koyduğu kanunlara boyun eğdirmiştir.
36:37وَآيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُمْ مُظْلِمُونَ
Diyanet Meali:Gece de onlar için bir delildir. Gündüzü ondan çıkarırız, bir de bakarsın karanlık içinde kalmışlardır. *
36:40لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ
Diyanet Meali:Ne güneş aya yetişebilir, ne de gece gündüzü geçebilir.
39:5خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ يُكَوِّرُ اللَّيْلَ عَلَى النَّهَارِ
Diyanet Meali:Gökleri ve yeri hak ve hikmete uygun olarak yaratmıştır. Geceyi gündüzün üzerine örtüyor…
39:5وَيُكَوِّرُ النَّهَارَ عَلَى اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَر
Diyanet Meali:Gündüzü de gecenin üzerine örtüyor. Güneşi ve ayı da koyduğu kanunlara boyun eğdirmiştir.
40:61اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا
Diyanet Meali:Allah, içinde rahat edesiniz diye geceyi ve (her şeyi) gösterici (aydınlık) olarak da gündüzü yaratandır.
41:37وَمِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ
Diyanet Meali:Gece, gündüz, güneş ve ay Allah’ın varlığının delillerindendir.
41:38فَاِنِ اسْتَكْبَرُوا فَالَّذِينَ عِنْدَ رَبِّكَ يُسَبِّحُونَ لَهُ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ
Diyanet Meali:Eğer onlar büyüklük taslarlarsa, bilsinler ki Rabbinin yanında bulunanlar (melekler), gece gündüz (hiç usanmadan) O’nu tespih ederler.
45:5وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ رِزْقٍ
Diyanet Meali:Geceyle gündüzün birbiri ardınca gelişinde, Allah’ın gökten rızık (sebebi olarak yağmur) indirip, (onunla yeryüzünü ölümünden sonra diriltmesinde, rüzgârları evirip çevirmesinde aklını kullanan bir toplum için deliller vardır).
46:35كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنْ نَهَارٍ
Diyanet Meali:Onlar tehdit edildikleri azabı gördükleri gün, sanki dünyada gündüzün bir anından başka kalmadıklarını sanırlar.
57:6يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ
Diyanet Meali:Geceyi gündüze sokar…
57:6وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
Diyanet Meali:Gündüzü de geceye sokar. O, göğüslerin özünü (kalplerde olanı) hakkıyla bilendir.
73:7إِنَّ لَكَ فِي النَّهَارِ سَبْحًا طَوِيلًا
Diyanet Meali:Çünkü gündüzün sana uzun bir meşguliyet vardır. *
73:20وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ
Diyanet Meali:Allah, gece ve gündüzü düzenleyip takdir eder. Sizin buna (gecenin tümünde yahut çoğunda ibadete) gücünüzün yetmeyeceğini bildi de sizi bağışladı (yükünüzü hafifletti.)
78:11وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا
Diyanet Meali:Gündüzü de geçimi temin zamanı kıldık. *
91:3وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا
Diyanet Meali:Onu ortaya çıkardığında gündüze andolsun, *
92:2وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ
Diyanet Meali:Açılıp aydınlandığı zaman gündüze andolsun, *
71:5قَالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَنَهَارًا
Diyanet Meali:Nûh, şöyle dedi: “Ey Rabbim! Gerçekten ben kavmimi gece gündüz (imana) davet ettim.” *