KÖK HARFLER:  أ ص ل

ANLAM: 

أَصُلَ : Bir kökü veya temeli olmak. Sağlam, sabit ve köklü olmak, sağlam temelli olmak. (Bir kimse) yargının sesi olmak; akıllı olmak. (Bir yargı veya fikir) mantıklı olmak. Saygın, asil ve muhterem olmak.

AÇIKLAMA:

Âyette: بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ (7/A’râf 205) denmektedir. Bu da, “sabah ve akşam” demektir. Akşam için, أَصِيلٌ ve أَصِيلَة kelimeleri kullanılır. أَصِيلٌ kelimesinin çoğulu, أُصُلٌ ve آصَالٌ şeklinde gelir. أَصِيلَةُ kelimesinin çoğulu ise, أَصَائِل şeklinde gelir. Allah buyurur ki: بُكْرَةً وَأَصِيلاً : Sabah ve akşam (48/Feth 9).

Bir şeyin aslı, temeli, kaidesi anlamına gelir ki, eğer onun yükseldiği düşünülürse, onun yükselmesiyle ona dayanan diğer varlıklar da yükselirler. Allah buyurur ki: أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاء : Kökü (yerde) sabit, dalları gökte olan (14/İbrâhîm 24).

تَأَصَّلَ kökleşti, أَصَّلَهُ onu kökleştirdi, مَجْدٌ أَصِيلٌ köklü şeref anlamına gelir. 

فُلاَنٌ لاَ أَصْلَ لَهُ وَلاَ فَصْلَ : Ne ataları asildir, ne çocukları. Veya: İtibar, onur, mevki, soyluluk vb türden bir şey iddia edeceği temellere de; fasih bir dile de sahip değildir.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

اَصُلَ (geniş zamanlı يَاْصُلُ mastar isim اَصْلًا) : anlamları: (1) Bir kökü veya temeli vardı ya da oldu; (2) sağlamdı veya sabit ve köklü, sağlam temelliydi ya da o hale geldi; (3) (bir kişi) yargının sesiydi ya da yargının sesi oldu; akıllıydı; (4) (yargı veya fikir) mantıklıydı veya mantıklı oldu (5) (bir şey) saygın, asil ve muhteremdi veya o hale geldi.

قَتَلَهُ عِلْمًا / اَصَلَهُ عِلْمًا : Bunu tamamen biliyordu böylece temeli veya kökeni ile ilgili bilgilendirilmişti.

اِسْتَاْصَلَهُ : Onun kökünü kazıdı.

اَصْلٌ : anlamları: (1) Bir şeyin en alt kısmı; (2) kök veya dip; (3) zemin veya temel; (4) orijin, kaynak, başlangıç; kişinin kökenini aldığı ırk veya soy; atalar; (5) sabitlik, istikrar veya kalıcılık;  (6) bir kelimenin asıl hali; (7) asıl veya ana durum veya hal; (8) bir şeyin en iyi, en güzel kısmı; (9) en makul ve en uygun olan; (10) genel veya evrensel kural ya da dini nizam.

شَىْءٌ لَهُ اَصْلٌ : servet kaynağı (sermaye veya anamal).

اَصْلُ مَالٍ : bir şeyin temeli. 

اُصُولٌ (çoğul): Temel prensipler, başlıca şartlar veya inançlar, bir ilmin kaideleri ve ilkeleri.

مَا فَعَلْتُهُ اَصْلًا : Onu hiçbir suretle yapmadım.

اَصِيلٌ : anlamları: (1) Asıl ve cömert bir adam; (2) yargının ve aklın sesi olan bir adam; (3) köklü, sabit ya da kalıcı; (4) yıkım veya ölüm; (5) akşamüstü, örn.: ikindi namazından güneşin batışına kadar geçen zaman.

لَقِيتُهُ اَصِيلًا : Onunla akşamüstü tanıştım. اٰصَالٌ çoğul halidir.