م ر ر

KÖK HARFLER: م ر ر

ANLAM: 

مَرَّ : Geçmek; geçip gitmek; uzaklaşmak. Gitmeye devam etmek; ilerlemek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek Açıklama
مَرَّ fiil-I 10 Geçti, uğradı, hareket etti, yürüdü 11/38
أَمَرُّ isim 1 En acı, daha acı 54/46
مَرَّةٌ isim 20 Kere, defa, kez 6/94 Çoğul: مَرَّاتٌ
مِرَّةٌ isim 1 Yaratılışça kuvvetli olma, sağlam akıl 53/6
مَرٌّ isim 1 Geçmek, uğramak, hareket etmek, yürümek 27/88
مُسْتَمِرٌّ isim 2 Geçici, sağlam, kuvvetli 54/2

Toplam 35


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Merr مَرّ Geçmek. Mürur etmek.
Merre مَرَّة Def’a. Kerre. Çoğulu: Merrât
Emerr أَمَرّ Pek acı.
Mürûr مُرُور Geçip gitme.
Mürûriyye مُرُورِيَّة Geçiş bedeli.
İmrâr إِمْرَار Geçirmek. Mürur ettirmek.
İstimrâr اِسْتِمْرَار Devam. Sürüp gitmek.
Müstemirr(e) مُسْتَمِرّ Devam eden, sürekli, arasız. Sağlam, muhkem, kavi, metin.
Mırra  مِرَّة Acılık veren sıvılarla özel bir biçimde kaynatılarak pişirilen bir tür acı kahve.

Mırra kelimesi, “öd” anlamına gelen mırra(t) (مرّة) sözcüğünden gelmektedir. Bu kelime “acı idi” anlamındaki merra (مرّ) fiilinden türetilmiştir. (Nişanyan Sözlük) 

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

مَرَّ : Fiil-I. 

2:259أَوْ كَالَّذِي مَرَّ عَلَىٰ قَرْيَةٍ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا
Diyanet Meali:Yahut altı üstüne gelmiş (ıpıssız duran) bir şehre uğrayan kimseyi görmedin mi?
7:189فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ
Diyanet Meali:(İnsan) eşiyle birleşince eşi hafif bir yük yüklenir (gebe kalır) ve (bir müddet) onu taşır.
10:12فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنَا إِلَىٰ ضُرٍّ مَسَّهُ
Diyanet Meali:Ama biz onun bu sıkıntısını ondan kaldırdık mı, sanki kendisine dokunan bir sıkıntı için bize hiç yalvarmamış gibi geçer gider.
11:38وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ
Diyanet Meali:(Nûh) gemiyi yapıyordu. Kavminden ileri gelenler her ne zaman yanına uğrasalar, onunla alay ediyorlardı.
12:105وَكَأَيِّنْ مِنْ آيَةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يَمُرُّونَ عَلَيْهَا
Diyanet Meali:Göklerde ve yerde nice deliller vardır ki yanlarına uğrarlar da …
25:72وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ
Diyanet Meali:Onlar, yalana şahitlik etmeyen, faydasız boş bir şeyle karşılaştıkları zaman, (vakar ve hoşgörü ile geçip gidenlerdir).
25:72مَرُّوا كِرَامًا
Diyanet Meali:(Onlar, yalana şahitlik etmeyen, faydasız boş bir şeyle karşılaştıkları zaman), vakar ve hoşgörü ile geçip gidenlerdir.
27:88وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ
Diyanet Meali:Dağları görürsün, onları hareketsiz sanırsın. Hâlbuki onlar bulutların geçişi gibi hareket ederler.
37:137وَإِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِمْ مُصْبِحِينَ
Diyanet Meali:Şüphesiz sizler (yolculuklarınız sırasında) sabah (akşam) onların (harap olmuş) yurtlarına uğrayıp duruyorsunuz. *
83:30وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ
Diyanet Meali:Mü’minler yanlarından geçtiğinde, birbirlerine kaş göz ederek onlarla alay ediyorlardı. *

أَمَرُّ : İsim.

54:46بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَىٰ وَأَمَرُّ
Diyanet Meali:Hayır, kıyamet, onların (görecekleri asıl azabın) vaktidir. Kıyamet (azabı) ise daha müthiş ve daha acıdır. *

مَرَّةٌ : İsim. Çoğulu: مَرَّاتٌ

2:229الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ
Diyanet Meali:(Dönüş yapılabilecek) boşama iki defadır. Sonrası, ya iyilikle geçinmek, ya da güzellikle bırakmaktır.
6:94وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَىٰ كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Andolsun, sizi ilk defa yarattığımız gibi teker teker bize geldiniz.
6:110وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Biz onların kalplerini ve gözlerini ters döndürürüz de ilkin ona iman etmedikleri gibi (mucize geldikten sonra da inanmazlar).
8:56الَّذِينَ عَاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Onlar, kendileriyle antlaşma yaptığın, sonra da her defasında antlaşmalarını bozan kimselerdir.
9:13وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Peygamberi yurdundan çıkarmaya kalkışan ve üstelik size tecavüzü ilk defa kendileri başlatan (bir kavimle savaşmaz mısınız)?
9:80إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ
Diyanet Meali:Onlar için yetmiş kez bağışlanma dilesen de, Allah onları asla affetmeyecektir.
9:83إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ
Diyanet Meali:“Çünkü siz baştan yerinizde oturup kalmaya razı oldunuz. Şimdi de geri kalan (kadın ve çocuk)larla birlikte oturun.”
9:101سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٍ
Diyanet Meali:Onlara iki defa azap edeceğiz. Sonra da büyük bir azaba itileceklerdir.
9:126أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ
Diyanet Meali:Görmüyorlar mı ki, onlar her yıl bir veya iki kere belâya çarptırılıp imtihan ediliyorlar.
9:126أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ
Diyanet Meali:Görmüyorlar mı ki, onlar her yıl bir veya iki kere belâya çarptırılıp imtihan ediliyorlar.
17:4لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيرًا
Diyanet Meali:“Yeryüzünde muhakkak iki defa bozgunculuk yapacaksınız ve büyük bir kibre kapılarak böbürleneceksiniz.”
17:7وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Daha önce girdikleri gibi yine mescide (Beyt-i Makdis’e) girsinler.
17:51فَسَيَقُولُونَ مَنْ يُعِيدُنَا قُلِ الَّذِي فَطَرَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Diyecekler ki: “Peki bizi hayata tekrar kim döndürecek?” De ki: “Sizi ilk defa yaratan.”
18:48وَعُرِضُوا عَلَىٰ رَبِّكَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونَا كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Hepsi saf saf Rabbinin huzuruna çıkarılırlar. Onlara, “Andolsun, sizi ilk önce yarattığımız gibi bize geldiniz.” denir.
20:37وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ
Diyanet Meali:“Andolsun, biz sana bir kere daha iyilikte bulunmuştuk.” *
28:54أُولَٰئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا
Diyanet Meali:İşte onların, sabretmeleri karşılığında, mükâfatları kendilerine iki kez verilecektir.
33:31نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ
Diyanet Meali:Ona mükâfatını iki kat veririz.
36:79قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:De ki: “Onları ilk defa var eden diriltecektir.”
41:21قَالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي أَنْطَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:(Derileri de) der ki; “Bizi her şeyi konuşturan Allah konuşturdu. İlk defa sizi O yaratmıştı…”

مَرَّاتٌ : İsim. Çoğul. Tekili: مَرَّةٌ 

24:58لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ
Diyanet Meali:Ellerinizin altında bulunanlar (köleleriniz) ve sizden henüz bulûğ çağına ermemiş olanlar, günde üç defa (yanınıza girecekleri zaman) sizden izin istesinler.

مِرَّةٌ : İsim.

53:6ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَىٰ
Diyanet Meali:Muhteşem görünümlü (Cebrail). (Aslî sûretine girip) doğruldu.

مَرٌّ : İsim. Masdar. 

27:88وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ
Diyanet Meali:Dağları görürsün, onları hareketsiz sanırsın. Hâlbuki onlar bulutların geçişi gibi hareket ederler.

مُسْتَمِرٌّ : İsim. İsm-i Fâil. İstif’âl Bâbı (X. Bâb).

54:2وَإِنْ يَرَوْا آيَةً يُعْرِضُوا وَيَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ
Diyanet Meali:Onlar bir mucize görseler yüz çevirirler ve “Süregelen bir sihirdir” derler. *
54:19إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا صَرْصَرًا فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ
Diyanet Meali:Biz onların üstüne, uğursuzluğu sürekli bir günde gürültülü ve dondurucu bir rüzgâr gönderdik. *