KÖK HARFLER: د ي ن
ANLAM:
دَانَ: Borç almak, bir borç bulmaya çalışmak, borçlanmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| دَانَ | fiil-I | 1 | Din edindi, inkiyad etti | 9/29 |
| تَدَايَنَ | fiil-VI | 1 | Borç alıp verdi | 2/282 |
| دَيْنٌ | isim | 5 | Borç, alacak | 4/11 |
| مَدِينٌ | isim | 2 | Cezalandırılan, aleyhine hüküm verilen, kul edinilen | 37/53 |
| دِينٌ | isim | 92 | Din | 107/1 |
|
| Toplam | 101 |
|
|
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- دَانَ
- أَدَانَ
- جَرَّمَ > bak: ج ر م
- إِدَانَةٌ
- تَجْرِيمٌ > bak: ج ر م
- دِيْنٌ
- دَيْنٌ
- مَدِينَةٌ
- حَاضِرَةٌ > bak: ح ض ر
- قَصَبَةٌ
Zıt Manada Kelimeler:
- دَانَ
- أَدَانَ
- بَرَّأَ > bak: ب ر أ
- إِدَانَةٌ
- دَيْنٌ
- اِقْتِرَاضٌ > bak: ق ر ض
- اِسْتِدَانَةٌ > bu kök
- اِسْتِلَافٌ
AÇIKLAMA:
DÎN ile MİLLET kelimeleri arasındaki fark
( د ي ن – م ل ل )
Millet, “şerîatın bütünü”ne, dîn ise, “şerîat mensublarının her birinin sahip oldukları şey”e verilen bir isimdir. Nitekim, fulânun hasenu’d-dîni (falanın dini güzeldir) ifadesi kullanılır. Fakat bu anlamda hasenu’l milleti (milleti güzeldir) ifadesi kullanılmaz. Ancak huve min ehli’l milleti (o millet (dîn) ehlindendir) denilir.
Her millet bir “dîn”dir, oysa her dîn bir “millet” değildir. “Yahudilik”, bir millet’tir, çünkü bünyesinde bir takım şerîatler bulunmaktadır. Oysa “şirk”, bir millet değildir.
“Millet’in aslı, tekrar’dır.” Bu mana, tekrar tekrar gidilip gelinerek çiğnenen yol için söylenen, tarîkun melîlun (işlek yol) ifadesinden alınmıştır.
Dîn kelimesinin aslı, “taat”tır. Dâne’n nâsu li-melikihim, yani “insanlar krallarına itaat ettiler” denilir.(Farklar Sözlüğü 322) Bknz: ( م ل ل )
DÎN ile ŞERΑAT kelimeleri arasındaki fark
( د ي ن – ش ر ع )
Şerî‘at, “bir şeye doğru kat edilen yol”dur. Bu nedenle suya giden yola, şerî‘at ve meşre‘at ismi verilmiştir. Dîn ise, “kendisiyle ma‘buda itâ‘at edilen şey”dir. İbadet amacıyla yapılanlardan her biri dîn olduğu halde, şerî‘at değildir. Bu anlamda şerî‘at, “millet” kelimesine benzer. Ne var ki şerî‘at, “millet” kelimesinin ifade etmediği “kat edilen yol” anlamını da ifade eder.
Şera‘a fi’d dîni şerî‘aten (dinde bir yol/şerî‘at edindi) denilir. Nitekim taraka fîhi tarîkan (dinde yol/tarîk edindi) ifadesi de kullanılır. Millet ise, “ehlinin o millette sürekliliği”ni ifade eder. (Farklar Sözlüğü 325) Bknz: ( ش ر ع )
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Dîn | دِين | 1: Ceza, ivaz. 2: İman ve amel konusu olarak insanlara Cenab-ı hak tarafından teklif olunan Hak ve hakikat kanunlarının heyet-i mecmuası. | Dînî, Dînen |
| Dîndâr | ——— | Din inancı güçlü, din kurallarına bağlı (kimse), mütedeyyin. | Arapça + Farsça |
| Diyânet | دِيَانَة | Din. Din kurallarına tam bağlı olma durumu. |
|
| Edyân | أَدْيَان | Dinler. |
|
| Deyn | دَيْن | Borç. |
|
| Düyûn | دُيُون | Borçlar. |
|
| Medyûn | مَدْيُون | Verecekli, borçlu. |
|
| Medîn | مَدِين | Borçlu. Kul, köle. |
|
| Medîne | مَدِينَة | 1: Kent, şehir. 2: Hz. Muhammed’in türbesinin bulunduğu şehir. |
|
| Medenî | مَدَنِي | 1: Uygar. 2: Şehirli, şehir halkından olan. 3: Terbiyeli, görgülü, kibar, ince. |
|
| Müdâyene | مُدَايَنَة | Borç alıp vermek. |
|
| Tedeyyün | تَدَيُّن | Dinini sakınmak. Borçlanma. |
|
| Mütedeyyin | مُتَدَيِّن | Dindar. |
|
| Temeddün | تَمَدُّن | Uygarlaşma, medenileşme. |
|
| Mütemeddin | مُتَمَدِّن | Medeni, görgülü, terakki etmiş. Şehirleşmiş olan. Bedeviliği, göçebeliği bırakıp medenileşmiş olan. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
دَانَ : Fiil-I.
| 9:29 | وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ |
| Diyanet Meali: | (Kendilerine kitap verilenlerden Allah’a ve ahiret gününe iman etmeyen), Allah’ın ve Resûlünün haram kıldığını haram saymayan ve hak din İslâm’ı din edinmeyen (kimselerle, küçülerek, boyun eğerek kendi elleriyle cizyeyi verinceye kadar savaşın). |
تَدَايَنَ : Fiil-VI.
| 2:282 | إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ |
| Diyanet Meali: | Belli bir süre için birbirinize borçlandığınız zaman bunu yazın. |
دَيْنٌ : İsim.
| 2:282 | إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ |
| Diyanet Meali: | Belli bir süre için birbirinize borçlandığınız zaman bunu yazın. |
| 4:11 | فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ |
| Diyanet Meali: | Eğer kardeşleri varsa, anasının hissesi altıda birdir. (Bu paylaştırma, ölenin) yapacağı vasiyetten ya da borcundan sonradır. |
| 4:12 | فَإِنْ كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ |
| Diyanet Meali: | Eğer çocukları varsa, bıraktıklarının dörtte biri sizindir. (Bu paylaştırma, ölen karılarınızın) yaptıkları vasiyetlerin yerine getirilmesi, yahut borçlarının ödenmesinden sonradır. |
| 4:12 | فَإِنْ كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ |
| Diyanet Meali: | Eğer çocuğunuz varsa, bıraktığınızın sekizde biri onlarındır. (Yine bu paylaştırma) yaptığınız vasiyetin yerine getirilmesinden, yahut borçlarınızın ödenmesinden sonradır. |
| 4:12 | فَإِنْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذَٰلِكَ فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلُثِ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَىٰ بِهَا أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَارٍّ |
| Diyanet Meali: | Eğer (kardeşler) birden fazla olurlarsa, üçte birde ortaktırlar. (Bu paylaştırma varislere) zarar vermeksizin yapılan vasiyetin yerine getirilmesinden, yahut borcun ödenmesinden sonra yapılır. |
مَدِينُونَ : İsim. İsm-i Mef’ûl. Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: مَدِينٌ
| 37:53 | أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَدِينُونَ |
| Diyanet Meali: | “Gerçekten biz, ölüp bir toprak ve kemik yığını hâline geldikten sonra mı, biz mi hesaba çekileceğiz?” * |
| 56:86 | فَلَوْلَا إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ |
| Diyanet Meali: | Eğer hesaba çekilmeyecekseniz…* |
دِينٌ : İsim.
| 1:4 | مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Hesap ve ceza gününün (ahiret gününün) mâliki…* |
| 2:132 | يَا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ لَكُمُ الدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ |
| Diyanet Meali: | “Oğullarım! Allah, sizin için bu dini (İslâm’ı) seçti. Siz de ancak müslümanlar olarak ölün.” |
| 2:193 | وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ |
| Diyanet Meali: | Hiçbir zulüm ve baskı kalmayıncaya ve din yalnız Allah’ın oluncaya kadar onlarla savaşın. |
| 2:217 | وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا |
| Diyanet Meali: | Onlar, güç yetirebilseler, sizi dininizden döndürünceye kadar sizinle savaşmaya devam ederler. |
| 2:217 | وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَٰئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ |
| Diyanet Meali: | Sizden kim dininden döner de kâfir olarak ölürse, öylelerin bütün yapıp ettikleri (dünyada da, ahirette de) boşa gitmiştir. |
| 2:256 | لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ |
| Diyanet Meali: | Dinde zorlama yoktur. Çünkü doğruluk sapıklıktan iyice ayrılmıştır. |
| 3:19 | إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz Allah katında din İslâm’dır. |
| 3:24 | وَغَرَّهُمْ فِي دِينِهِمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ |
| Diyanet Meali: | Uydurageldikleri şeyler dinleri konusunda kendilerini aldatmıştır. |
| 3:73 | وَلَا تُؤْمِنُوا إِلَّا لِمَنْ تَبِعَ دِينَكُمْ |
| Diyanet Meali: | “Sizin dininize uyandan başkasına inanmayın” (dediler). |
| 3:83 | أَفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ |
| Diyanet Meali: | Onlar Allah’ın dininden başkasını mı arıyorlar? |
| 3:85 | وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ |
| Diyanet Meali: | Kim İslâm’dan başka bir din ararsa, (bilsin ki o din) ondan kabul edilmeyecektir. |
| 4:46 | وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Dillerini eğip bükerek ve dine saldırarak “İşittik, karşı geldik”, “İşit, işitmez olası!” “Râ’inâ” derler. |
| 4:125 | وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ |
| Diyanet Meali: | Kimin dini, iyilik yaparak kendini Allah’a teslim eden (ve hakka yönelen İbrahim’in dinine tabi olan) kimsenin dininden daha güzeldir? |
| 4:146 | إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَاعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ |
| Diyanet Meali: | Ancak tövbe edenler, durumlarını düzeltenler, Allah’ın kitabına sarılanlar ve dinlerini Allah’a has kılanlar müstesnadır. Bunlar mü’minlerle beraberdirler. |
| 4:171 | يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ |
| Diyanet Meali: | Ey Kitab ehli! Dininizde sınırları aşmayın ve Allah hakkında ancak hakkı söyleyin. |
| 5:3 | الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ |
| Diyanet Meali: | Bugün kâfirler dininizden (onu yok etmekten) ümitlerini kestiler. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. |
| 5:3 | الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي |
| Diyanet Meali: | Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım. |
| 5:3 | وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا |
| Diyanet Meali: | Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim. |
| 5:54 | يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ |
| Diyanet Meali: | Ey iman edenler! Sizden kim dininden dönerse, (bilin ki) Allah onların yerine öyle bir topluluk getirir ki, Allah onları sever, onlar da Allah’ı severler. |
| 5:57 | يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ |
| Diyanet Meali: | Ey iman edenler! Sizden önce kendilerine kitap verilenlerden dininizi alaya alıp oyuncak edinenleri ve öteki kâfirleri dost edinmeyin. |
| 5:77 | قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ |
| Diyanet Meali: | De ki: “Ey Kitap ehli! Hakkın dışına çıkarak dininizde aşırı gitmeyin.” |
| 6:70 | وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا |
| Diyanet Meali: | Dinlerini oyun ve eğlence edinenleri ve dünya hayatı kendilerini aldatmış olanları bırak. |
| 6:137 | لِيُرْدُوهُمْ وَلِيَلْبِسُوا عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ |
| Diyanet Meali: | (Yine bunun gibi, Allah’a ortak koşanların çoğuna, koştukları ortaklar, çocuklarını öldürmelerini güzel gösterdi ki); onları helâke sürüklesinler ve dinlerini karıştırıp onları yanıltsınlar. |
| 6:159 | إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ |
| Diyanet Meali: | Şu dinlerini parça parça edenler ve kendileri de grup grup ayrılmış olanlar var ya, (senin) onlarla hiçbir ilişiğin yoktur. |
| 6:161 | قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا |
| Diyanet Meali: | De ki: “Şüphesiz Rabbim beni doğru bir yola, dosdoğru bir dine, Hakk’a yönelen İbrahim’in dinine iletti.” |
| 7:29 | وَأَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | “Her secde yerinde yüzlerinizi (O’na) doğrultun. Dini Allah’a has kılarak O’na ibadet edin.” |
| 7:51 | الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا |
| Diyanet Meali: | Onlar dinlerini oyun ve eğlence edinmişler ve dünya hayatı da kendilerini aldatmıştı. |
| 8:39 | وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ |
| Diyanet Meali: | Baskı ve şiddet kalmayıncaya ve din tamamen Allah’ın oluncaya kadar onlarla savaşın. |
| 8:49 | إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هَٰؤُلَاءِ دِينُهُمْ |
| Diyanet Meali: | Hani münafıklar ve kalplerinde hastalık bulunan kimseler, “Bunları dinleri aldatmış” diyorlardı. |
| 8:72 | وَإِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ |
| Diyanet Meali: | Eğer din konusunda sizden yardım isterlerse, sizinle aralarında sözleşme bulunan bir kavme karşı olmadıkça, yardım etmek üzerinize borçtur. |
| 9:11 | فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Fakat tövbe edip, namazı kılar ve zekâtı verirlerse, artık onlar sizin din kardeşlerinizdir. |
| 9:12 | وَإِنْ نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ |
| Diyanet Meali: | Eğer antlaşmalarından sonra yeminlerini bozup dininize dil uzatırlarsa, küfrün elebaşlarıyla savaşın. |
| 9:29 | وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّىٰ يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ |
| Diyanet Meali: | Kendilerine kitap verilenlerden (Allah’a ve ahiret gününe iman etmeyen, Allah’ın ve Resûlünün haram kıldığını haram saymayan) ve hak din İslâm’ı din edinmeyen kimselerle, küçülerek (boyun eğerek) kendi elleriyle cizyeyi verinceye kadar (savaşın). |
| 9:33 | هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ |
| Diyanet Meali: | O, … peygamberini hidayetle ve hak dinle gönderendir. |
| 9:33 | لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ |
| Diyanet Meali: | Allah’a ortak koşanlar hoşlanmasalar bile dinini, bütün dinlere üstün kılmak için… |
| 9:36 | ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ |
| Diyanet Meali: | İşte bu, Allah’ın dosdoğru kanunudur. Öyleyse o aylarda kendinize zulmetmeyin. |
| 9:122 | فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Öyleyse onların her kesiminden bir grup da, din konusunda köklü ve derin bilgi sahibi olmak (ve döndükleri zaman kavimlerini uyarmak) için geri kalsa ya! |
| 10:22 | وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | (Ve her taraftan dalgalar onlara hücum eder de) çepeçevre kuşatıldıklarını (batıp boğulacaklarını) anlayınca dini Allah’a has kılarak Allah’a yalvarırlar. |
| 10:104 | قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي شَكٍّ مِنْ دِينِي فَلَا أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | De ki: “Ey insanlar, eğer benim dinimden herhangi bir şüphede iseniz, bilin ki ben, Allah’ı bırakıp da sizin taptıklarınıza tapmam.” |
| 10:105 | وَأَنْ أَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ |
| Diyanet Meali: | “Hakka yönelen bir kimse olarak yüzünü dîne çevir. Sakın Allah’a ortak koşanlardan olma.” * |
| 12:40 | أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ |
| Diyanet Meali: | “O, kendisinden başka hiçbir şeye tapmamanızı emretmiştir. İşte en doğru din budur. Fakat insanların çoğu bilmezler.” |
| 12:76 | مَا كَانَ لِيَأْخُذَ أَخَاهُ فِي دِينِ الْمَلِكِ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ |
| Diyanet Meali: | (İşte biz Yûsuf’a böyle bir plan öğrettik). Yoksa kralın kanunlarına göre kardeşini alıkoyamazdı. Ancak Allah’ın dilemesi başka. |
| 15:35 | وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَىٰ يَوْمِ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | “Şüphesiz hesap gününe kadar lânet senin üzerinedir.” |
| 16:52 | وَلَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَهُ الدِّينُ وَاصِبًا |
| Diyanet Meali: | Göklerdeki her şey, yerdeki her şey O’nundur. İtaat de daima O’na olmalıdır. |
| 22:78 | وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ |
| Diyanet Meali: | Ve dinde üzerinize hiçbir güçlük yüklemedi. |
| 24:2 | وَلَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | (Zina eden kadın ve zina eden erkekten her birine yüzer değnek vurun. Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsanız), Allah’ın dini(nin koymuş olduğu hükmü uygulama) konusunda onlara acıyacağınız tutmasın. |
| 24:25 | يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ |
| Diyanet Meali: | O gün Allah, onlara kesinleşmiş cezalarını tastamam verecektir. |
| 24:55 | وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ |
| Diyanet Meali: | Onlar için hoşnut ve razı olduğu dinlerini iyice yerleştireceğine … (dair vaadde bulunmuştur). |
| 26:82 | وَالَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | “O, hesap gününde, hatalarımı bağışlayacağını umduğumdur.” * |
| 29:65 | فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | Gemiye bindikleri zaman dini Allah’a has kılarak O’na dua ederler. |
| 30:30 | فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا |
| Diyanet Meali: | Hakka yönelen bir kimse olarak yüzünü dine çevir. |
| 30:30 | ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ |
| Diyanet Meali: | İşte bu dosdoğru dindir. Fakat insanların çoğu bilmezler. |
| 30:32 | مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا |
| Diyanet Meali: | Dinlerini darmadağınık edip grup grup olan kimselerden (olmayın). |
| 30:43 | فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | Allah tarafından, geri çevrilmesi olmayan bir gün gelmeden önce yüzünü dosdoğru dine çevir. |
| 31:32 | وَإِذَا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | Onları, (denizde) bir dalga gölgelikler gibi kapladığında, dini Allah’a has kılarak O’na yalvarırlar. |
| 33:5 | فَإِنْ لَمْ تَعْلَمُوا آبَاءَهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَمَوَالِيكُمْ |
| Diyanet Meali: | Eğer babalarını bilmiyorsanız, onlar sizin din kardeşleriniz ve dostlarınızdır. |
| 37:20 | وَقَالُوا يَا وَيْلَنَا هَٰذَا يَوْمُ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Şöyle diyecekler: “Vay başımıza gelene! Bu beklenen ceza günüdür.” * |
| 38:78 | وَإِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتِي إِلَىٰ يَوْمِ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | “Şüphesiz benim lânetim hesap ve ceza gününe kadar senin üzerinedir.” * |
| 39:2 | إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | (Ey Muhammed!) Şüphesiz biz o Kitab’ı sana hak olarak indirdik. Öyle ise sen de dini Allah’a has kılarak O’na kulluk et. * |
| 39:3 | أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ |
| Diyanet Meali: | İyi bilin ki, halis din yalnız Allah’ındır. |
| 39:11 | قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | De ki: “Şüphesiz bana, dini Allah’a has kılarak O’na ibadet etmem emredildi.” * |
| 39:14 | قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصًا لَهُ دِينِي |
| Diyanet Meali: | De ki: “Ben dinimi Allah’a has kılarak sadece O’na ibadet ediyorum.” * |
| 40:14 | فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ |
| Diyanet Meali: | O hâlde, kâfirlerin hoşuna gitmese de, siz dini Allah’a has kılarak O’na ibadet edin. * |
| 40:26 | إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ |
| Diyanet Meali: | “Çünkü ben onun, dininizi değiştireceğinden, yahut yeryüzünde bozgunculuk çıkaracağından korkuyorum.” |
| 40:65 | هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ |
| Diyanet Meali: | O, diridir. O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O hâlde sadece Allah’a itaat ederek (samimi olarak) O’na ibadet edin. |
| 42:13 | شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّىٰ بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ |
| Diyanet Meali: | (“Dini dosdoğru tutun ve onda ayrılığa düşmeyin!” diye) Nûh’a emrettiğini, sana vahyettiğini, (İbrâhim’e, Mûsâ’ya ve İsâ’ya emrettiğini) size de din kıldı. |
| 42:13 | أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ |
| Diyanet Meali: | “Dini dosdoğru tutun ve onda ayrılığa düşmeyin!” |
| 42:21 | أَمْ لَهُمْ شُرَكَاءُ شَرَعُوا لَهُمْ مِنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَنْ بِهِ اللَّهُ |
| Diyanet Meali: | Yoksa, Allah’ın izin vermediği bir dini kendilerine tutulacak yol kılan ortakları mı var? |
| 48:28 | هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ |
| Diyanet Meali: | O, Peygamberini hidayet ve hak din ile gönderendir. |
| 48:28 | لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ |
| Diyanet Meali: | (Allah) o hak dini bütün dinlere üstün kılmak için (böyle yaptı). |
| 49:16 | قُلْ أَتُعَلِّمُونَ اللَّهَ بِدِينِكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ |
| Diyanet Meali: | (Ey Muhammed!) De ki: “Siz Allah’a dininizi mi öğretiyorsunuz? Oysa Allah, göklerdeki ve yerdeki her şeyi bilir.” |
| 51:6 | وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ |
| Diyanet Meali: | Hesap ve ceza mutlaka gerçekleşecektir. * |
| 51:12 | يَسْأَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | “Ceza günü ne zaman?” diye sorarlar. * |
| 56:56 | هَٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | İşte bu hesap ve ceza gününde onlara ziyafetleridir. * |
| 60:8 | لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ |
| Diyanet Meali: | Allah, sizi, din konusunda sizinle savaşmamış, sizi yurtlarınızdan da çıkarmamış kimselere iyilik etmekten men etmez. |
| 60:9 | إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَىٰ إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ |
| Diyanet Meali: | Allah, sizi ancak, sizinle din konusunda savaşan, sizi yurtlarınızdan çıkaran ve çıkarılmanız için destek verenleri dost edinmekten men eder. |
| 61:9 | هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ |
| Diyanet Meali: | O, (kendisine ortak koşanlar hoşlanmasa da, dinini bütün dinlere üstün kılmak için) peygamberini hidayet ve hak din ile gönderendir. |
| 61:9 | لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ |
| Diyanet Meali: | Kendisine ortak koşanlar hoşlanmasa da, dinini bütün dinlere üstün kılmak için… |
| 70:26 | وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Onlar, ceza gününü tasdik eden kimselerdir. * |
| 74:46 | وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | “Ceza gününü de yalanlıyorduk.” * |
| 82:9 | كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Hayır, hayır! Siz hesap ve cezayı yalanlıyorsunuz. * |
| 82:15 | يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Hesap ve ceza günü oraya gireceklerdir. * |
| 82:17 | وَمَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Hesap ve ceza gününün ne olduğunu sen ne bileceksin? * |
| 82:18 | ثُمَّ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Evet, hesap ve ceza gününün ne olduğunu sen ne bileceksin? * |
| 83:11 | الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Onlar, kıyamet gününü yalanlamış olanlardır. * |
| 95:7 | فَمَا يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ |
| Diyanet Meali: | (Ey insan!) Böyle iken, hangi şey sana hesap ve cezayı yalanlatıyor? * |
| 98:5 | وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ |
| Diyanet Meali: | Hâlbuki onlara, ancak dini Allah’a has kılarak, hakka yönelen kimseler olarak (O’na kulluk etmeleri, namazı kılmaları ve zekâtı vermeleri) emredilmişti. |
| 98:5 | وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَٰلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ |
| Diyanet Meali: | Namazı kılmaları ve zekâtı vermeleri (emredilmişti). İşte bu dosdoğru dindir. |
| 107:1 | أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ |
| Diyanet Meali: | Gördün mü, o hesap ve ceza gününü yalanlayanı! * |
| 109:6 | لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ |
| Diyanet Meali: | “Sizin dininiz size, benim dinim de banadır.” * |
| 109:6 | لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ |
| Diyanet Meali: | “Sizin dininiz size, benim dinim de banadır.” * |
| 110:2 | وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا |
| Diyanet Meali: | Ve insanların bölük bölük Allah’ın dinine girdiğini gördüğünde…* |