د م ع

KÖK HARFLER: د م ع

ANLAM: 

دَمَعَ : Gözden yaşlar dökülmek. Yaradan kanlar akmak. (Kap) taşana kadar dolmak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

دَمَعَ (geniş zaman يَدْمَعُ mastar isim دَمْعٌ ve دُمُوعٌ) ve دَمِعَ (geniş zaman يَدْمَعُ mastar isim دَمْعٌ):

دَمَعَتِ الْعَيْنُ veya دَمَعَتْ : Gözden yaşlar döküldü.

دَمَعَ الْجُرْحُ : Yaradan kanlar aktı.

دَمِعَ الْاِنَاءُ : Kap taşana kadar doldu.

دَمْعٌ : Gözyaşları; ister kıvançtan ister kederden olsun, gözden akan su.

دَمْعَةٌ : Göz yaşından tek bir damla (دُمُوعٌ çoğul hali).

وَ اَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ : Ve gözlerinden yaşlar boşanarak (9:92).

اِمْرَاَةٌ دَمِعَةٌ : Hemen ağlayan bir kadın, gözleri yaşlarla dolu.

عَيْنٌ دَمُوعٌ : Hemen gözyaşı döken bir göz.

عَيْنٌ دَمَّاعَةٌ : Bolca gözyaşı döken bir göz.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
دَمْعٌ isim 2 Gözyaşı 5/83

Toplam 2

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • دَمَعَ

Zıt Manada Kelimeler

  • دَمَعَ
    • ضَحِكَ > bak: ض ح ك
    • اِبْتَسَمَ > bak: ب س م
    • تَهَلَّلَ > bak: ه ل ل
    • طَرِبَ
    • بَشَّ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Dem’ دَمْع Göz yaşı.
Dem’a دَمْعَة Bir damla göz yaşı. 
Dimâ’ دِمَاع Göz yaşı akan yerlerin izi.
Tedmî’ تَدْمِيع Göz yaşı dökmek.
Tedemmu’ تَدَمُّع Gözün yaşarması.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

دَمْعٌ : İsim. 

5:83 وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَىٰ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ
Diyanet Meali: Peygamber’e indirileni (Kur’an’ı) dinledikleri zaman hakkı tanımalarından dolayı gözlerinin yaşla dolup taştığını görürsün. 
9:92 تَوَلَّوْا وَأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُوا مَا يُنْفِقُونَ
Diyanet Meali: Bu uğurda harcayacakları bir şey bulamadıklarından dolayı üzüntüden gözleri yaş döke döke geri dönen (kimselere de bir sorumluluk yoktur).