KÖK HARFLER: و ق ت
ANLAM:
وَقَتَ : Vaktini tayin etmek, vakitlendirmek. Belirlemek. Süre koymak.
AÇIKLAMA:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek Âyet | Açıklama |
| أَقَّتَ | fiil-II | 1 | Vaktini tayin etti | 77/11 | Aslı: وَقَّتَ Meçhulü: أُقِّتَ |
| مَوْقُوتٌ | isim | 1 | Vakitlenmiş, vakitli | 4/103 |
|
| وَقْتٌ | isim | 3 | Vakit | 15/38 |
|
| مِيقَاتٌ | isim | 8 | Kararlaştırılmış, muayyen vakit | 78/17 | Çoğulu: مَوَاقِيتُ |
|
| Toplam | 13 |
|
|
|
AÇIKLAMA:
Bu kök altında incelediğimiz أَقَّتَ fiili, Mu’cemu’l Mufehres kitabında farklı bir kök olarak أ ق ت maddesinde ele alınmıştır. O yüzden و ق ت maddesinde geçen kelimelerin sayısı orada 12 olarak tespit edilmiştir.
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Vakt (Vakit) | وَقْت | Zaman. Saat. Çağ. Mevsim. Boş zaman. | Çoğulu: Evkât |
| Mîkât | مِيقَات | 1: Tesbit edilen yer ve zaman. 2: Mekke yolu üzerinde hacıların ihrama girdikleri yer. | Çoğulu: Mevâkıt |
| Mevkıt | مَوْقِت | Tayin ve tesbit edilip kararlaştırılan yer veya zaman. |
|
| Mevkût | مَوْقُوت | Vakitli. Vakti belli olan. Mahdud ve muayyen olmuş vakit. |
|
| Mevkûte | مَوْقُوتَة | Belli zaman aralıkları ile çıkan yayın, süreli yayın, periyodik. |
|
| Tevkît | تَوْقِيت | Vakit tayin etmek. |
|
| Muvakkıt | مُوَقِّت | Vakit hesablayan. |
|
| Muvakkat | مُوَقَّت | Belirli zaman. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
أَقَّتَ : Fiil-II. Aslı: وَقَّتَ Meçhulü: أُقِّتَ
| 77:11 | وَإِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ |
| Diyanet Meali: | Peygamberler için (ümmetlerine şahitlik etmek üzere) vakit belirlendiği zaman (kıyamet gerçekleşir). * |
مَوْقُوتٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl.
| 4:103 | إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا |
| Diyanet Meali: | Çünkü namaz, mü’minlere belirli vakitlere bağlı olarak farz kılınmıştır. |
وَقْتٌ : İsim.
| 7:187 | قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ |
| Diyanet Meali: | De ki: “Onun bilgisi ancak Rabbimin katındadır. Onu vaktinde ancak O (Allah) ortaya çıkaracaktır.” |
| 15:38 | إِلَىٰ يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ |
| Diyanet Meali: | Vakti (yalnızca benim tarafımdan) bilinen güne (kıyamete) kadar..* |
| 38:81 | إِلَىٰ يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ |
| Diyanet Meali: | O bilinen vakte (kıyamet gününe) kadar..* |
مِيقَاتٌ : İsim. Çoğulu: مَوَاقِيتُ
| 2:189 | يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ |
| Diyanet Meali: | Sana, hilâlleri soruyorlar. De ki: “Onlar, insanlar ve hac için vakit ölçüleridir.” |
| 7:142 | وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً |
| Diyanet Meali: | Buna on (gece) daha kattık. Böylece Rabbinin belirlediği vakit kırk geceye tamamlandı. |
| 7:143 | وَلَمَّا جَاءَ مُوسَىٰ لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ |
| Diyanet Meali: | Mûsâ, belirlediğimiz yere (Tûr’a) gelip Rabbi de ona konuşunca, “Rabbim! Bana (kendini) göster, sana bakayım” dedi. |
| 7:155 | وَاخْتَارَ مُوسَىٰ قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِمِيقَاتِنَا |
| Diyanet Meali: | Mûsâ, kavminden, belirlediğimiz yere gitmek için yetmiş adam seçti. |
| 26:38 | فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ |
| Diyanet Meali: | Böylece sihirbazlar, belli bir günün belirlenen bir vaktinde bir araya getirildiler. * |
| 44:40 | إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz, hüküm günü, hepsinin bir arada buluşacağı zamandır. * |
| 56:50 | لَمَجْمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ |
| Diyanet Meali: | Mutlaka belli bir günün belli bir vaktinde toplanacaklardır. * |
| 78:17 | إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz hüküm ve ayırma günü belirlenmiş bir vakittir. * |