KÖK HARFLER: ض د د
ANLAM:
ضَدَّ : Davada, münakaşada veya ihtilafta birine üstün gelmek. Birini engellemek ya da onu bir şeyden uygun surette bertaraf etmek.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
ضَدَّ (geniş zaman يَضُدُّ mastar isim ضَدٌّ):
ضَدَّ فُلَانٌ فِى الْخُصُومَةِ : Davada, münakaşada veya ihtilafta böyle birine üstün geldi.
ضَدَّهُ عَنْهُ : Onu engelledi ya da onu o şeyden uygun surette bertaraf etti.
ضِدٌّ : Bir şeyin zıttı veya karşıtı (ضِدُّ شَىْءٍ ).
اَلضِّدُّ : Hasım; benzeri veya dengi.
ضِدٌّ bazen çoğul haldedir, bazen müşterek bir grubu ifade etmektedir.
لَقِىَ الْقَوْمُ اَضْدَادَهُمْ : İnsanlar denkleriyle, düşmanları veya hasımlarıyla karşılaştı. Sözcüğün iki zıt anlamı vardır.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| ضِدٌّ | isim | 1 | Zıt, mukabil, ters, karşı, benzer, denk | 19/82 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Zıdd | ضِدّ | Aksi, muhalif, zıd. |
| Zıddiyyet | ضِدِّيَّة | Birbirine muhalif, zıd olma hali. |
| Tezâdd | تَضَادّ | İki şeyin birbirine zıt olması. Aksilik. Terslik. |
| Mütezâdd | مُتَضَادّ | Birbirine zıt, birbirinin aksi olan. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
ضِدٌّ : İsim.
| 19:82 | كَلَّا سَيَكْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَيَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا |
| Diyanet Meali: | Hayır! İlâhları, onların ibadetlerini inkâr edecekler ve kendilerine düşman olacaklar. * |