KÖK HARFLER: ب ذ ر
ANLAM:
بَذَرَ : Tohum ekmek. Tohumları yere serpmek. Bir şeyi serpmek veya saçmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
بَذَرَ (geniş zamanlı يَبْذُرُ mastar isim. بَذْرٌ): anlamları: (1) O, tohum ekti; (2) tohumları yere serpti; (3) bir şeyi serpti veya saçtı.
بَذَّرَ (mastar isim تَبْذِيرٌ ): (İsraf eder şekilde) saçıp savurdu, lüzumsuz yere harcadı.
بَذَرَ اللّٰهُ الْخَلْقَ : Allah (c.c.) insanoğlunu serpti.
بَذَرَتِ الْاَرْضُ : Toprak yeşillik (otlar) verdi.
بَذُرَ (geniş zamanlı يَبْذُرُ ) : Gizli olanı açığa vurdu.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek Âyet | |
| بَذَّرَ | fiil-II | 1 | (İsraf eder şekilde) saçıp savurdu, lüzumsuz yere harcadı. | 17/26 |
| تَبْذِيرٌ | isim | 1 | Servetini veya mal varlığını doğru olmayan bir şekilde saçmak veya savurmak. | 17/26 |
| مُبَذِّرٌ | isim | 1 | Saçıp savuran | 17/27 |
| Toplam: | 3 |
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Bezr | بَذْر | Tohum. Keten tohumu. Mercimek, bakla, arpa gibi taneli tohum. | Çoğul: Büzûr |
| Bezer | بَذَر | Gevezelik, boşboğazlık, çok konuşmaklık. |
|
| Bezir | بَذِر | Geveze, fazla konuşan. |
|
| Bâzir | بَاذِر | Ekici, eken. Geveze. |
|
| Tebzîr | تَبْذِير | Boş yere malını sarf etmek. Serpmek. Dağıtmak. | Çoğul: Tebzîrât |
| Mübezzir | مُبَذِّر | Müsrif, Sefih. Hesabsız sarfiyat yapan. Harcayan. | Çoğul: Mübezzirîn |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
بَذَّرَ : Fiil-II.
| 17:26 | وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ |
| Diyanet Meali: | Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış yolcuya haklarını ver, fakat saçıp savurma. |
تَبْذِيرٌ : İsim. Masdar. Tef’îl Bâbı (II. Bâb).
| 17:26 | وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا |
| Diyanet Meali: | Saçıp savurma. |
مُبَذِّرِين : İsim. İsm-i Fâil. Tef’îl Bâbı (II. Bâb). Kurallı Erkek Çoğul. Nasb / Cerr Hali. Tekili: مُبَذِّرٌ
| 17:27 | إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ |
| Diyanet Meali: | Çünkü saçıp savuranlar şeytanların kardeşleridir. |