KÖK HARFLER: ع ي ر
ANLAM:
عَارَ : Arazinin içlerine doğru gitmek. Birisinde bir hata bulmak, onu kusur veya hatayla suçlamak, kusuru ona yüklemek.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
عَارَ (geniş zaman يَعِيرُ mastar isim عَارٌ):
عَارَ فِى الْاَرْضِ : Arazinin içlerine doğru gitti.
اَعَارَ : Bir ileri bir geri gitti, (bir at veya deve) bir o yana bir bu yana gitti.
عَارَتِ الْقَصِيدَةُ : Övgü mevcut oldu.
عَارَهُ : Onda hata buldu, onu kusur veya hatayla suçladı, kusuru ona yükledi.
عَارٌ : Bir rezillik; bir utanç; bir kusur veya hata; suça veya ayıba sebep olan herhangi bir şey.
عِيرٌ : Bir kervan; üzerine tahıl erzakı koyulan bir eşek, katır, deve veya herhangi bir hayvan kervanı. Kafile, kafilenin adamları, kafilenin hayvanları.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| عِيرٌ | isim | 3 | Kafile, kervan, kafilenin adamları, kafilenin hayvanları | 12/70 |
|
| Toplam | 3 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Ayr | عَيْر | Eşek, himar. | Çoğulu: A’yâr |
| Iyâr | عِيَار | Ayar. |
|
| Ayyâr | عَيَّار | Dolandırıcı, hilekâr. |
|
| Âyâr | عِيَار | Altın ve gümüşün saflık ölçüsü, saatin hassas ölçümü, ölçüt. |
|
| Mi’yâr | مِعْيَار | Ölçü. Bir şeyin kıymet ve vasfını gösterir olan. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
عِيرٌ : İsim.
| 12:70 | ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا الْعِيرُ إِنَّكُمْ لَسَارِقُونَ |
| Diyanet Meali: | Sonra da bir çağırıcı şöyle seslendi: “Ey kervancılar! Siz hırsızsınız.” |
| 12:82 | وَاسْأَلِ الْقَرْيَةَ الَّتِي كُنَّا فِيهَا وَالْعِيرَ الَّتِي أَقْبَلْنَا فِيهَا |
| Diyanet Meali: | “Bulunduğumuz kent halkına ve aralarında olduğumuz kervana da sor.” |
| 12:94 | وَلَمَّا فَصَلَتِ الْعِيرُ قَالَ أَبُوهُمْ إِنِّي لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَ |
| Diyanet Meali: | Kervan (Mısır’dan) ayrılınca babaları, “Şüphesiz ben Yûsuf’un kokusunu alıyorum” dedi. |