س ب ت

KÖK HARFLER: س ب ت

ANLAM: 

سَبَتَ : İstirahat etmek; işten uzak durmak. Hareketsiz olmak. Sebt (Cumartesi) gününe girmek; Sebt’i yerine getirmek, yani Sebt’in gereksinimlerini uygulamak. 

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

سَبَتَ (geniş zaman يَسْبُتُ mastar isim سَبْتٌ): İstirahat etti; işten uzak durdu (aynı zamanda şu şekilde: اَسْبَتَ); hareketsizdi ya da o hale geldi; Sebt (Cumartesi) gününe girdi; Sebt’i yerine getirdi, yani Sebt’in gereksinimlerini uyguladı.

سَبَتَ uyudu, manasına da gelmektedir.

سَبَتَ الشَّىْءَ : O şeyi kesti, o şeyi durdurdu, o şeye bir son verdi, o şeyi önledi veya yarıda kesti.

سَبَتَ رَأْسَهُ : Başını tıraş etti; bayıldı; öldü.

سَبَتَ عُنُقَهُ : Kellesini uçurmak için boynuna vurdu.

سَبْتٌ : İstirahat, hareketten muaf olma.

اَلسَّبْتُ ve يَوْمُ السَّبْتِ : Sebt ya da Cumartesi. Böyle anılmaktaydı çünkü Yahudiler bu günde iş yapmayı bırakırlar ve istirahat ederlerdi. Cuma’nın Müslümanlar, Pazar’ın Hıristiyanlar için olduğu gibi bu gün de Yahudilerin kutsal günüdür.

سَبْتٌ bir hafta; Sebt’ten Sebt’e, manasına da gelmektedir. Bir süreç; uzun bir zaman süreci ya da uzun bir zaman, manasına da gelmektedir.

مَا رَأَيْنَا الشَّمْسَ سَبْتًا : Bir hafta boyunca güneşi görmedik. 

سُبَاتٌ zaman; uzun bir zaman, manasına da gelmektedir, şu sözcükle eş anlamlı: سَبْت

اِبْنَا سُبَاتٍ : Gece ve gündüz.

سُبَاتٌ esasen, “istirahat, dinlenme” ve dolayısıyla “uyku” ya da ağır veya hafif uyku (uyku); ya da uykunun ilk kısmı, manasına gelmektedir.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
سَبَتَ fiil-I 1 İstirahat etmek, dinlenmek; Cumartesi günü üzerine düşen vazifeyi yapmak (Yahudilere ait bir fiildir) 7/163
سُبَاتٌ isim 2 İstirahat, rahatlık, sükunet; ölüm 25/47
سَبْتٌ isim 6 Yahudilerin tatil yaptıkları gün (Cumartesi günü) 2/65

Toplam 9

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

  • سَبَتَ
    • قَامَ > bak: ق و م
    • اِسْتَفَاقَ > bak: ف و ق
    • نَهَضَ
    • صَحَا
  • سُبَاتٌ
    • يَقَظَةٌ > bak: ي ق ظ
    • اِسْتِيقَاظٌ > bak: ي ق ظ
    • تَهَجُّدٌ > bak: ه ج د
    • سَهَرٌ > bak: س ه ر
    • أَرَقٌ
    • قَلَقٌ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Sebt سَبْت Cumartesi.
Sebtiyyûn سَبْتِيُّون Cumartesiciler mezhebi.
Sübât سُبَات Koma, istirahat.
Şabat ——— Yahudilerin dinlenme günü olan Cumartesi gününü temsil eder.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

سَبَتَ : Fiil-I.

7:163وَيَوْمَ لَا يَسْبِتُونَ لَا تَأْتِيهِمْ
Diyanet Meali:Tatil yapmadıkları (diğer) günlerde ise gelmiyorlardı.

سُبَاتٌ : İsim. 

25:47وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا
Diyanet Meali:O, geceyi size bir örtü, uykuyu istirahat zamanı (yapandır.)
78:9وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا
Diyanet Meali:Uykunuzu bir dinlenme (sebebi) kıldık. *

سَبْتٌ : İsim. 

2:65وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ
Diyanet Meali:Şüphesiz siz, içinizden Cumartesi yasağını  çiğneyenleri bilirsiniz.
4:47أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّاأَصْحَابَ السَّبْتِ
Diyanet Meali:Yahut cumartesi halkını  lânetlediğimiz gibi onları lânetlemeden..
4:154وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا
Diyanet Meali:Yine onlara, “Cumartesi (yasakları) konusunda haddi aşmayın” dedik ve onlardan sağlam bir söz aldık.
7:163وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Onlara, deniz kıyısında bulunan kent halkının  durumunu sor. Hani onlar Cumartesi (yasağı) konusunda haddi aşıyorlardı.
7:163إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا
Diyanet Meali:Zira tatil yaptıkları Cumartesi günü balıklar onlara akın akın geliyorlardı.
16:124إِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ
Diyanet Meali:Cumartesi gününe saygı, ancak onda görüş ayrılığına düşenlere farz kılındı.