م ن ع

KÖK HARFLER:  م ن ع

ANLAM: 

مَنَعَ: Engellemek, engel teşkil etmek, yasaklamak, menetmek; vermemek, reddetmek; alıkoymak.

مَنَعَهُ : Bir kişiyi veya şeyi korumak, savunmak, muhafaza etmek. 

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnek
مَنَعَfiil-I12Men etti, alıkoydu17/94
مَنَّاعٌisim2Çok cimrilik gösteren, çokça el çeken50/25
مَنُوعٌisim1Çok cimrilik gösteren70/21
مَانِعَةٌisim1Engel olan59/2
مَمْنُوعَةٌisim1Engel olunan56/33

Toplam17

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Men’مَنْعYasak etmek. Durdurmak. Bırakmamak. Men’ etmek
Mâni’مَانِعEngel olan.Mâni’ olmak
Mennâ’مَنَّاعAlıkoyan, mani olan, yaptırmayan. 
MâniaمَانِعَةMen’eden şey. Engel. 
Memnûaمَمْنُوعَة*Men edilmiş, yasak edilmiş. Yasak.
MemnûâtمَمْنُوعَاتYasak şeyler.
Temnî’تَمْنِيع(Mübalağa ile) Men etmek, engel olmak.
Temânu’تَمَانُعÇatışma ve birbirine mani olma. İhrac.
İmtinâ’اِمْتِنَاعFeragat edip geri durma. Muvakafat etmeme. Kaçınma, sakınma, çekinme.İmtinâ’ etmek
Mümteni’مُمْتَنِعİmkansız, muhal, mümkün olmayan. Çekinen, imtina eden.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

مَنَعَ : Fiil-I. 

2:114وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ
Diyanet Meali:Allah’ın mescitlerinde onun adının anılmasını yasak edenden kim daha zalimdir.
4:141قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
Diyanet Meali:“Size üstünlük sağlayıp sizi mü’minlerden korumadık mı?” derler.
7:12قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ
Diyanet Meali:Allah, “Sana emrettiğim zaman seni saygı ile eğilmekten ne alıkoydu?” dedi.
9:54وَمَا مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَبِرَسُولِهِ
Diyanet Meali:Harcamalarının kabul edilmesine, yalnızca, Allah’ı ve Resûlünü inkâr etmeleri … engel olmuştur.
12:63فَلَمَّا رَجَعُوا إِلَىٰ أَبِيهِمْ قَالُوا يَا أَبَانَا مُنِعَ مِنَّا الْكَيْلُ
Diyanet Meali:Onlar, babalarına döndüklerinde, “Ey babamız! Bize artık zahire verilmeyecek.” dediler.
17:59وَمَا مَنَعَنَا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَنْ كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ
Diyanet Meali:Bizi, (Kureyş’in istediği) mucizeleri göndermekten, ancak, öncekilerin onları yalanlamış olması alıkoydu.
17:94وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَىٰ إِلَّا أَنْ قَالُوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَسُولًا
Diyanet Meali:İnsanlara hidayet (Kur’an) geldikten sonra onların iman etmelerine ancak, “Allah, bir beşeri mi peygamber olarak gönderdi?” demeleri engel olmuştur. *
18:55وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَىٰ وَيَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:İnsanlara hidayet geldikten sonra onların inanmalarına ve Rab’lerinden mağfiret dilemelerine, ancak, öncekilerin başına gelenlerin kendi başlarına da gelmesi (yönündeki beklentileri) engel olmuştur.
20:92قَالَ يَا هَارُونُ مَا مَنَعَكَ إِذْ رَأَيْتَهُمْ ضَلُّوا
Diyanet Meali:Mûsâ, (Tûr’dan dönünce) şöyle dedi: “Ey Hârûn! Saptıklarını gördüğün zaman (bana uymana) ne engel oldu?” *
21:43أَمْ لَهُمْ آلِهَةٌ تَمْنَعُهُمْ مِنْ دُونِنَا
Diyanet Meali:Yoksa bizim dışımızda onları koruyacak ilâhları mı var?
38:75قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ
Diyanet Meali:Allah, “Ey İblis! Ellerimle yarattığıma saygı ile eğilmekten seni ne alıkoydu?” dedi.
107:7وَيَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ
Diyanet Meali:Ufacık bir yardıma bile engel olurlar. *

مَنَّاعٌ : İsim. 

50:25مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُرِيبٍ
Diyanet Meali:“Hayrı hep engelleyen, haddi aşan şüpheci (her kâfiri)!” *
68:12مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ
Diyanet Meali:İyiliği hep engelleyen, saldırgan, günaha dadanmış.. *

مَنُوعٌ : İsim. 

70:21وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا
Diyanet Meali:Ona bir hayır dokunduğunda da eli sıkıdır. *

مَانِعَةٌ : İsim. İsm-i Fâil. Müennes.

59:2وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ
Diyanet Meali:Onlar da kalelerinin, kendilerini Allah’tan koruyacağını sanmışlardı.

مَمْنُوعَةٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl. Müennes.

56:33لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ
Diyanet Meali:Tükenmeyen ve yasaklanmayan (çok çeşitli meyveler içinde)..*