KÖK HARFLER: أ ك ل
ANLAM:
أَكَلَ : Yemek.
AÇIKLAMA:
أَكْل : yenecek bir gıda maddesini yemektir. Teşbih yoluyla أَكَلَتِ النَّارُ الْحَطَبَ ateş odunu yedi denir.
أُكْل ve أُكُل yenen şeylerin hepsinin genel adıdır.
Allah buyurur ki: أُكُلُهَا دَآئِمٌ Onun yenen meyveleri kesintisizdir/devamlıdır (13/Ra’d 35).
أَكْلَة, bir kere yemek, أُكْلَة ise, lokma gibi, bir kerede yenen şeydir.
أَكِيلَةُ اْلأَسَدِ arslanın o anda yemekte olduğu avı anlamına gelir.
أَكُولَة koyunun kesilip yenmesi için beslenen türüne denir.
أَكِيل ise, çok yiyen kişi demektir.
Rızkı bol, bahtı açık kişiye istiâre yoluyla مُؤْكَلٌ ve مُطْعَمٌ adı verilir.
ثَوْبٌ ذُو أُكْلٍ sağlam, çok dikişli veya nakışlı elbise demektir. Ya da ipi çok eğrilmiş elbise, bez parçası.
اَلتَّمْرُ مَأْكَلَةٌُ لِلْفَمِ : Hurma, tam ağza layık bir yiyecektir.
أُكْلٌ kelimesi, insanın nasibi için de kullanılır. Falan dünyada ukl sahibidir; yani: Dünyalık payı fazla/rızkı boldur.
فُلاَنٌ اِسْتَوْفَى أُكْلَه deyimi, kinâye yoluyla, kişinin ecelinin geldiğini ifâde eder.
أكَلَ فُلاَنٌ فُلاَناً Falan falanı yedi ya da أَكَلَ لَحْمَهُ etini yedi demek de kinâye yoluyla, dedikodusunu yaptı manasına gelir.
مَا ذُقْتُ أَكَالاً deyimi, yenebilen herhangi bir şey tatmadım demektir.
Yemek, mala ihtiyaç duyulan şeylerin en büyüğü olduğundan, ekl kelimesi “mal infak etme, harcama” anlamında kullanılmıştır.
وَلاَ تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ Mallarınızı aranızda batıl yollarla yemeyiniz (2/Bakara 188).
أَكُول ve أَكَّال, çok yiyen demektir. Allah buyurur ki: أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ Durmadan haram yerler (5/Mâide 42).
أَكَلَة kelimesi, آكِلٌ (yiyen adam) lafzının çoğuludur. هُمْ أَكَلَةُ رَأْسٍ deyimi, az oldukları için, sadece bir kişinin doyurabileceği insan topluluğu demektir.
Bazen, bozulma da ekl kelimesiyle ifâde edilir. كَعَصْفٍ مأْكُولٍ Güve tarafından yenilip atılan başak gibi (105/Fîl 5) âyeti buna örnektir.
تَأَكَّلَ كَذَا Falan şey bozuldu, demektir.
Başına ve dişlerine إِكَالٌ isabet etti deyimi, başında yara, kaşıntı; dişlerinde çürüme meydana geldi, manasına gelir.
أَكَلَنِي رَأْسِي Başım beni yedi, deyimi de bu anlamdadır. Başım kaşındı, anlamındadır.
DİĞER BAZI TÜREVLER:
اَكَلَ (geniş zaman يَاْكُلُ mastar isim اَكْلًا ve مَاْكَلًا): yedi.
اَكَلَهُ : Onu yedi.
هُوَ يَاْكُلُ لُحُومَ النَّاسِ : O, insan eti yer; örn.: İnsanların adına leke sürer veya bunu onların gıyabında yapar.
اَكَلَ مَالِى : Servetimi silip süpürdü.
اَكَلَتِ النَّارُ الْحَطَبَ : Ateş, odunları yiyip yuttu veya yok etti.
اَكَلَ عُمُرَهُ : Hayatını tüketti.
اٰكِلُ الرِّبٰوا : Faiz yiyen.
اَكْلًا : Yeme.
اٰكِلٌ : Yeme; (2) yiyici. ( اٰكِلُونَ çoğul).
اَكَّالٌ (çoğul اَكَّالُونَ) veya اَكُولٌ veya اَكِيلٌ : Çok yiyen.
رَجُلٌ اَكَّالٌ : Çok fazla yiyen; çok yiyici; obur adam.
اُكُلٌ (ve اُكْلٌ ve) مَاْكُولٌ : anlamları: (1) Yenen/tüketilen (2) yenebilir; (3) meyve; (4) geçim kaynağı; (5) dünyevi baht; 6) Zekâ; muhakeme; idrakta istikrarlılık.
المَاْكُولُ : İsmi mef’ul: Yenilen, yenik, yiyecek.
كَعَصْفٍ مَاْكُولٍ : Yenilmiş ekin yaprağı gibi (105:5).
اَكَلَتِ النَّارُ الْحَطَبَ : Teşbih (benzetme) yoluyla şöyle denmektedir: Ateş odunu yedi. “Yakıp tüketmek” anlamında.
اَكَلَتِ السِّنِينَ الْمَالَ : Teşbih (benzetme) yoluyla şöyle denmektedir: Kıtlık malı yedi. “Tüketmek, bitirmek” anlamında.
اَكَلَ فُلَانٌ لَحْمَ فُلَانٍ : Teşbih (benzetme) yoluyla şöyle denmektedir: Etini yedi. “Gıybet etmek” anlamında.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| أَكَلَ | fiil-I | 93 | Yedi | 20/121 |
| أَكْلٌ | isim | 4 | Haksızca alma | 89/19 |
| آكِلٌ | isim | 3 | Yiyen | 23/20 |
| أَكَّالٌ | isim | 1 | Çok yiyen | 5/42 |
| مَأْكُولٌ | isim | 1 | Yenilen | 105/5 |
| أُكُلٌ | isim | 7 | Yemiş, yenilen nesne | 18/33 |
|
| Toplam | 109 |
|
|
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Kök Harflerinin Yer Değişimi
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- أَكَلَ
- أَكُولٌ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Ekl | أَكْل | Yemek yeme. |
|
| Âkil | آكِل | 1: Ekl eden, yiyen. Yiyici. 2: Ülser. Yenirce adı verilen yara. | Müennes: Âkile |
| Me’kûl | مَأْكُول | Ekl olunmuş, yenmiş şey, yiyecek. | Çoğul: Me’kulât |
| Ükl (Ükül) | أُكُل | Meyve, yiyecek, azık. Zeka. |
|
| Ükle | أُكْلَة | Lokma. | Çoğul: Ükel |
| Ekûl | أَكُول | Çok fazla yiyen, obur, pisboğaz. | Ekûlî, Ekûlâne |
| Ekîle | أَكِيلَة | Yenmiş, yenilmiş yemek. |
|
| Ekkâl | أَكَّال | Çok yeyici, obur. |
|
| Me’kel | مَأْكَل | Yemek yenecek yer. Geçim yeri. |
|
| Me’kele | مَأْكَلَة | Yenilecek, eklolunacak şey. Yiyecek. Kazanç. |
|
| Teekkül | تَأَكُّل | Yenme, eklolunma. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
أَكَلَ : Fiil-I.
| 2:35 | اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا |
| Diyanet Meali: | (Dedik ki: “Ey Âdem!) Sen ve eşin cennete yerleşin. Orada (dilediğiniz gibi) bol bol yiyin…” |
| 2:57 | وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ |
| Diyanet Meali: | Size, kudret helvası ile bıldırcın indirdik. “Verdiğimiz rızıkların iyi ve güzel olanlarından yiyin” (dedik). |
| 2:58 | وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَٰذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ |
| Diyanet Meali: | Hani, “Şu memlekete girin. Orada dilediğiniz gibi, bol bol yiyin.” demiştik. |
| 2:60 | كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ |
| Diyanet Meali: | “Allah’ın rızkından yiyin, için. Yalnız, yeryüzünde bozgunculuk yaparak fesat çıkarmayın.” |
| 2:168 | يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا |
| Diyanet Meali: | Ey insanlar! Yeryüzündeki şeylerin helâl ve temiz olanlarından yiyin! |
| 2:172 | يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ |
| Diyanet Meali: | Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıkların iyi ve temizlerinden yiyin. |
| 2:174 | أُولَٰئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ |
| Diyanet Meali: | İşte onlar karınlarına ateşten başka bir şey doldurmuyorlar. |
| 2:187 | وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ |
| Diyanet Meali: | Şafağın aydınlığı (gecenin karanlığından) ayırt edilinceye (tan yeri ağarıncaya) kadar yiyin, için. |
| 2:188 | وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ |
| Diyanet Meali: | Aranızda birbirinizin mallarını haksız yere yemeyin. (İnsanların mallarından bir kısmını bile bile günaha girerek yemek için) onları hâkimlere (rüşvet olarak) vermeyin. |
| 2:188 | لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ |
| Diyanet Meali: | İnsanların mallarından bir kısmını bile bile günaha girerek yemek için (onları hâkimlere rüşvet olarak vermeyin). |
| 2:275 | الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ |
| Diyanet Meali: | Faiz yiyenler, ancak şeytanın çarptığı kimsenin kalktığı gibi kalkarlar. |
| 3:49 | وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ |
| Diyanet Meali: | “Evlerinizde ne yiyip ne biriktirdiğinizi size haber veririm.” |
| 3:130 | يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً |
| Diyanet Meali: | Ey iman edenler! Kat kat arttırılmış olarak faiz yemeyin. |
| 3:183 | حَتَّىٰ يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْكُلُهُ النَّارُ |
| Diyanet Meali: | “Allah, bize, ateşin yiyeceği bir kurban getirmedikçe (hiçbir peygambere inanmamamızı emretti” dediler). |
| 4:2 | وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَىٰ أَمْوَالِكُمْ |
| Diyanet Meali: | Onların mallarını kendi mallarınıza katıp yemeyin. |
| 4:4 | فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا |
| Diyanet Meali: | Eğer kendi istekleriyle o mehrin bir kısmını size bağışlarlarsa, onu da afiyetle yiyin. |
| 4:6 | وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا |
| Diyanet Meali: | Büyüyecekler (ve mallarını geri alacaklar) diye israf ederek ve aceleye getirerek mallarını yemeyin. |
| 4:6 | وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ |
| Diyanet Meali: | Kim de fakir ise, aklın ve dinin gereklerine uygun bir biçimde (hizmetinin karşılığı kadar) yesin. |
| 4:10 | إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظُلْمًا |
| Diyanet Meali: | Yetimlerin mallarını haksız yere yiyenler… |
| 4:10 | إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا |
| Diyanet Meali: | (Yetimlerin mallarını haksız yere yiyenler), ancak ve ancak karınlarını doldurasıya ateş yemiş olurlar ve zaten onlar çılgın bir ateşe (cehenneme) gireceklerdir. |
| 4:29 | يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ |
| Diyanet Meali: | Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda batıl yollarla yemeyin. |
| 5:3 | وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ |
| Diyanet Meali: | (Henüz canı çıkmamış iken) kestikleriniz hariç … yüksekten düşerek ölmüş, boynuzlanarak ölmüş ve yırtıcı hayvan tarafından parçalanmış hayvanlar … (size haram kılındı). |
| 5:4 | فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ |
| Diyanet Meali: | Onların sizin için tuttuklarından yiyin. Onu (av için) salarken üzerine Allah’ın adını anın (besmele çekin). |
| 5:66 | وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ |
| Diyanet Meali: | (Eğer onlar Tevrat’ı, İncil’i) ve Rableri tarafından kendilerine indirileni (Kur’an’ı gereğince uygulasalardı), elbette üstlerinden (ve ayaklarının altından bol bol rızık) yiyeceklerdi. |
| 5:75 | وَأُمُّهُ صِدِّيقَةٌ كَانَا يَأْكُلَانِ الطَّعَامَ |
| Diyanet Meali: | Onun annesi de dosdoğru bir kadındır. (Nasıl ilâh olabilirler?) İkisi de yemek yerlerdi. |
| 5:88 | وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا |
| Diyanet Meali: | Allah’ın size rızık olarak verdiklerinden helâl, iyi ve temiz olarak yiyin. |
| 5:113 | قَالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا |
| Diyanet Meali: | Onlar, “İstiyoruz ki ondan yiyelim, kalplerimiz yatışsın…” demişlerdi. |
| 6:118 | فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ بِآيَاتِهِ مُؤْمِنِينَ |
| Diyanet Meali: | Artık, âyetlerine inanan kimseler iseniz üzerine Allah’ın ismi anılarak kesilmiş hayvanlardan yiyin. * |
| 6:119 | وَمَا لَكُمْ أَلَّا تَأْكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَكُمْ |
| Diyanet Meali: | Allah, (yemek zorunda kaldıklarınız dışında size neleri haram kıldığını) tek tek açıklamışken, üzerine adının anıldığı hayvanları yememenizin sebebi nedir. |
| 6:121 | وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ |
| Diyanet Meali: | Üzerine Allah adı anılmayan (hayvan)lardan yemeyin. Çünkü bu şekilde davranış fasıklıktır. |
| 6:141 | كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ |
| Diyanet Meali: | Bunlar meyve verince meyvelerinden yiyin. Hasat günü de hakkını (öşürünü) verin… |
| 6:142 | كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ |
| Diyanet Meali: | Allah’ın size rızık olarak verdiğinden yiyin de şeytanın adımlarına uymayın. |
| 7:19 | وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا |
| Diyanet Meali: | “Ey Âdem! Sen ve eşin cennette kalın. Dilediğiniz yerden yiyin.” |
| 7:31 | خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا |
| Diyanet Meali: | Her mescitte ziynetinizi takının (güzel ve temiz giyinin). Yiyin için fakat israf etmeyin. |
| 7:73 | فَذَرُوهَا تَأْكُلْ فِي أَرْضِ اللَّهِ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ |
| Diyanet Meali: | “(İşte size bir mucize olarak Allah’ın şu devesi..) Bırakın onu da Allah’ın mülkünde yesin, içsin. Sakın ona bir kötülük etmeyin.” |
| 7:160 | كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ |
| Diyanet Meali: | “Size rızık olarak verdiğimiz şeylerin iyi ve temiz olanlarından yiyin” (dedik). |
| 7:161 | وَإِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُوا هَٰذِهِ الْقَرْيَةَ وَكُلُوا مِنْهَا |
| Diyanet Meali: | O zaman onlara denilmişti ki: “Şu memlekete yerleşin. Orada (dilediğiniz gibi) yiyin.” |
| 8:69 | فَكُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلَالًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ |
| Diyanet Meali: | Artık elde ettiğiniz ganimetten helâl ve temiz olarak yiyin. Allah’a karşı gelmekten sakının. |
| 9:34 | كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ |
| Diyanet Meali: | Hahamlardan ve rahiplerden birçoğu, insanların mallarını (haksız yollarla) yiyorlar… |
| 10:24 | فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَالْأَنْعَامُ |
| Diyanet Meali: | (Dünya hayatının hâli, ancak gökten indirdiğimiz bir yağmurun hâli gibidir ki), insanların ve hayvanların yedikleri yeryüzü bitkileri onunla yetişip birbirine karışmıştır. |
| 11:64 | وَيَا قَوْمِ هَٰذِهِ نَاقَةُ اللَّهِ لَكُمْ آيَةً فَذَرُوهَا تَأْكُلْ فِي أَرْضِ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | “Ey kavmim! İşte size mucize olarak Allah’ın dişi bir devesi. Bırakın onu, Allah’ın arzında yayılıp otlasın.” |
| 12:13 | وَأَخَافُ أَنْ يَأْكُلَهُ الذِّئْبُ وَأَنْتُمْ عَنْهُ غَافِلُونَ |
| Diyanet Meali: | “Siz ondan habersiz iken onu kurt yer, diye korkuyorum.” |
| 12:14 | قَالُوا لَئِنْ أَكَلَهُ الذِّئْبُ وَنَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّا إِذًا لَخَاسِرُونَ |
| Diyanet Meali: | Onlar da, “Andolsun biz kuvvetli bir topluluk iken onu kurt yerse (o takdirde) biz gerçekten hüsrana uğramış oluruz” dediler. * |
| 12:17 | إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ |
| Diyanet Meali: | “Biz yarışa girmiştik. Yûsuf’u da eşyamızın yanında bırakmıştık. (Bir de ne görelim) onu kurt yemiş.” |
| 12:36 | إِنِّي أَرَانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزًا تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ |
| Diyanet Meali: | “Ben de rüyamda başımın üzerinde, kuşların yediği bir ekmek taşıdığımı gördüm.” |
| 12:41 | وَأَمَّا الْآخَرُ فَيُصْلَبُ فَتَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْ رَأْسِهِ |
| Diyanet Meali: | “Diğeri ise asılacak ve kuşlar başından yiyecektir.” |
| 12:43 | إِنِّي أَرَىٰ سَبْعَ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ |
| Diyanet Meali: | “Ben rüyamda yedi semiz ineği, yedi zayıf ineğin yediğini görüyorum.” |
| 12:46 | أَفْتِنَا فِي سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ |
| Diyanet Meali: | “Rüyada yedi semiz ineği yedi zayıf ineğin yemesi hakkında bize yorum yap.” |
| 12:47 | فَمَا حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | “Yiyeceğiniz az bir miktar hariç, biçtiklerinizi başağında bırakın.” |
| 12:48 | ثُمَّ يَأْتِي مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ سَبْعٌ شِدَادٌ يَأْكُلْنَ مَا قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ |
| Diyanet Meali: | “Sonra bunun ardından yedi kurak yıl gelecek, (saklayacağınız az bir miktar hariç) bu yıllar için biriktirdiklerinizi yiyip bitirecek.” |
| 15:3 | ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الْأَمَلُ |
| Diyanet Meali: | Bırak onları yesinler (içsinler), yararlansınlar; emelleri onları oyalayadursun. |
| 16:5 | وَالْأَنْعَامَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِيهَا دِفْءٌ وَمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Hayvanları da yarattı. Onlarda sizin için bir ısınma ve birçok faydalar vardır. Hem de onlardan yersiniz * |
| 16:14 | وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا |
| Diyanet Meali: | O, taze et yemeniz (ve takınacağınız süs eşyası çıkarmanız) için denizi sizin hizmetinize verendir. |
| 16:69 | ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا |
| Diyanet Meali: | “Sonra meyvelerin hepsinden ye de Rabbinin sana kolaylaştırdığı (yaylım) yollarına gir.” |
| 16:114 | فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا |
| Diyanet Meali: | Artık Allah’ın size helâl ve temiz olarak verdiği rızıklardan yiyin. |
| 19:26 | فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنًا |
| Diyanet Meali: | “Ye, iç, gözün aydın olsun.” |
| 20:54 | كُلُوا وَارْعَوْا أَنْعَامَكُمْ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِأُولِي النُّهَىٰ |
| Diyanet Meali: | Yiyin, hayvanlarınızı yayın. Şüphesiz bunda akıl sahipleri için (Allah’ın varlığını ve birliğini gösteren) deliller vardır. * |
| 20:81 | كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَلَا تَطْغَوْا فِيهِ |
| Diyanet Meali: | “Size rızık olarak verdiğimiz şeylerin temiz ve helâl olanlarından yiyin. Bu konuda aşırı da gitmeyin…” |
| 20:121 | فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ |
| Diyanet Meali: | Bunun üzerine onlar (Âdem ve eşi Havva) o ağacın meyvesinden yediler. Bu sebeple ayıp yerleri kendilerine göründü ve cennet yaprağından üzerlerine örtmeye başladılar. |
| 21:8 | وَمَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَدًا لَا يَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَمَا كَانُوا خَالِدِينَ |
| Diyanet Meali: | Biz, onları yemek yemez bir beden yapısında yaratmadık. Onlar ölümsüz de değillerdi. * |
| 22:28 | فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ |
| Diyanet Meali: | Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin. |
| 22:36 | فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ |
| Diyanet Meali: | (Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca) onlardan siz de yiyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin. |
| 23:19 | لَكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Bu bağ ve bahçelerde sizin için pek çok meyveler vardır ve siz onlardan yiyorsunuz. |
| 23:21 | وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Onlarda sizin için daha birçok faydalar da vardır ve onlardan yersiniz de. |
| 23:33 | مَا هَٰذَا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ |
| Diyanet Meali: | “O da ancak sizin gibi bir insandır. Sizin yediğiniz şeylerden yiyor, (içtiğiniz şeylerden içiyor).” |
| 23:33 | يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ وَيَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ |
| Diyanet Meali: | “Sizin yediğiniz şeylerden yiyor, içtiğiniz şeylerden içiyor.” |
| 23:51 | يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا |
| Diyanet Meali: | Ey peygamberler! Temiz şeylerden yiyiniz ve iyi ameller işleyiniz. |
| 24:61 | وَلَا عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ |
| Diyanet Meali: | Kendi evlerinizde veya babalarınızın evlerinde … yemek yemenizde de bir sakınca yoktur. |
| 24:61 | لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا |
| Diyanet Meali: | Bir arada veya ayrı ayrı olarak yemek yemenizde de bir sakınca yoktur. |
| 25:7 | وَقَالُوا مَالِ هَٰذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعَامَ وَيَمْشِي فِي الْأَسْوَاقِ |
| Diyanet Meali: | Dediler ki: “Bu ne biçim peygamber ki yemek yer, çarşıda pazarda dolaşır.” |
| 25:8 | أَوْ يُلْقَىٰ إِلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا |
| Diyanet Meali: | “Yahut kendisine bir hazine verilseydi veya ürününden yiyeceği bir bahçesi olsaydı ya!” |
| 25:20 | وَمَا اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ |
| Diyanet Meali: | Senden önce gönderdiğimiz bütün peygamberler de şüphesiz yemek yerler, çarşıda pazarda gezerlerdi. |
| 32:27 | فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعَامُهُمْ وَأَنْفُسُهُمْ |
| Diyanet Meali: | (Görmediler mi ki, biz yağmuru kupkuru yere gönderip) onunla hayvanlarının ve kendilerinin yiyeceği ekinler çıkarırız. |
| 34:14 | مَا دَلَّهُمْ عَلَىٰ مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ |
| Diyanet Meali: | (Süleyman’ın ölümüne hükmettiğimiz zaman), onun ölümünü onlara ancak değneğini yemekte olan bir kurt gösterdi. |
| 34:15 | كُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ |
| Diyanet Meali: | “Rabbinizin rızkından yiyin ve O’na şükredin.” |
| 35:12 | وَمِنْ كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا |
| Diyanet Meali: | Bununla beraber her birinden taze et yersiniz ve takınacağınız süs eşyası çıkarırsınız. |
| 36:33 | أَحْيَيْنَاهَا وَأَخْرَجْنَا مِنْهَا حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | (Ölü toprak onlar için bir delildir). Biz, onu diriltir ve ondan taneler çıkarırız da onlardan yerler. |
| 36:35 | لِيَأْكُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ وَمَا عَمِلَتْهُ أَيْدِيهِمْ أَفَلَا يَشْكُرُونَ |
| Diyanet Meali: | Onun ve elleriyle yaptıklarının ürünlerini yesinler; şükretmezler mi? * |
| 36:72 | وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Biz, o hayvanları kendilerine boyun eğdirdik. Onlardan bir kısmı binekleridir, bir kısmını da yerler. * |
| 37:91 | فَرَاغَ إِلَىٰ آلِهَتِهِمْ فَقَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | İbrahim, onların putlarının tarafına gizlice gitti ve şöyle dedi: “Yemez misiniz?” * |
| 40:79 | اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْكَبُوا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Allah, bir kısmına binesiniz, bir kısmını da yiyesiniz diye sizin için hayvanları yaratandır. * |
| 43:73 | لَكُمْ فِيهَا فَاكِهَةٌ كَثِيرَةٌ مِنْهَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Orada sizin için bol bol meyve var, onlardan yersiniz. * |
| 47:12 | وَالَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ |
| Diyanet Meali: | İnkâr edenler ise (dünya zevklerinden) yararlanırlar ve hayvanların yediği gibi yerler. |
| 47:12 | وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَهُمْ |
| Diyanet Meali: | (İnkâr edenler ise dünya zevklerinden yararlanırlar) ve hayvanların yediği gibi yerler. Onların kalacakları yer ateştir. |
| 49:12 | أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ |
| Diyanet Meali: | Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! |
| 51:27 | فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ |
| Diyanet Meali: | Onu önlerine koydu. “Yemez misiniz?” dedi. * |
| 52:19 | كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ |
| Diyanet Meali: | “Dünya’da yapmakta olduklarınızın karşılığında afiyetle yiyin için.” * |
| 67:15 | هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ |
| Diyanet Meali: | O, yeryüzünü sizin ayaklarınızın altına serendir. Haydi onun üzerinde yürüyün ve Allah’ın rızkından yiyin. |
| 69:24 | كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ |
| Diyanet Meali: | (Onlara şöyle denir:) “Geçmiş günlerde yaptıklarınıza karşılık, afiyetle yiyin, için. * |
| 69:37 | لَا يَأْكُلُهُ إِلَّا الْخَاطِئُونَ |
| Diyanet Meali: | Onu günahkârlardan başkası yemez.” * |
| 77:43 | كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ |
| Diyanet Meali: | “Yapmakta olduğunuz şeylere karşılık afiyetle yiyin için.” * |
| 77:46 | كُلُوا وَتَمَتَّعُوا قَلِيلًا إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ |
| Diyanet Meali: | Ey inkâr edenler! (Dünyada) yiyin ve birazcık yararlanın! Şüphesiz sizler suçlularsınız. * |
| 89:19 | وَتَأْكُلُونَ التُّرَاثَ أَكْلًا لَمًّا |
| Diyanet Meali: | Haram helâl demeden mirası alabildiğine yiyorsunuz. * |
أَكْلٌ : İsim. Mastar.
| 4:161 | وَأَخْذِهِمُ الرِّبَا وَقَدْ نُهُوا عَنْهُ وَأَكْلِهِمْ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ |
| Diyanet Meali: | Kendilerine yasaklanmış olduğu hâlde faiz almaları, insanların mallarını haksız yere yemeleri sebebiyle… |
| 5:62 | وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ |
| Diyanet Meali: | Onlardan çoğunun günahta, düşmanlıkta, haram yemede birbirleriyle yarıştıklarını görürsün. |
| 5:63 | لَوْلَا يَنْهٰيهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ |
| Diyanet Meali: | Bunları, din adamları ve bilginler günah söz söylemekten ve haram yemekten sakındırsalardı ya! |
| 89:19 | وَتَأْكُلُونَ التُّرَاثَ أَكْلًا لَمًّا |
| Diyanet Meali: | Haram helâl demeden mirası alabildiğine yiyorsunuz. * |
آكِلُونَ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Erkek Çoğul: Nasb / Cerr Hali: آكِلِينَ Tekili: آكِلٌ
| 23:20 | وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ |
| Diyanet Meali: | Yine o su ile Sîna dağında biten bir ağaç (zeytin ağacı) yarattık ki hem yağ, hem de yiyenlere katık verir. * |
| 37:66 | فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ |
| Diyanet Meali: | Cehennemlikler ondan yiyecekler ve onunla karınlarını dolduracaklardır. * |
| 56:52 | لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ |
| Diyanet Meali: | Mutlaka (cehennemde) bir ağaçtan, zakkumdan yiyeceksiniz. * |
أَكَّالُونَ : İsim. Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: أَكَّالٌ
| 5:42 | سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ |
| Diyanet Meali: | Onlar, yalanı çok dinleyen, haramı çok yiyenlerdir. |
مَأْكُولٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl.
| 105:5 | فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ |
| Diyanet Meali: | Nihayet onları yenilmiş ekin yaprakları hâline getirdi. * |
أُكُلٌ : İsim.
| 2:265 | كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ |
| Diyanet Meali: | (Allah’ın rızasını kazanmak arzusuyla ve kalben mutmain olarak mallarını Allah yolunda harcayanların durumu), yüksekçe bir yerdeki güzel bir bahçenin durumu gibidir ki, bol yağmur alınca iki kat ürün verir. |
| 6:141 | وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ |
| Diyanet Meali: | (O, çardaklı-çardaksız olarak bahçeleri, ürünleri), çeşit çeşit hurmalıkları ve ekinleri, zeytini ve narı (her biri birbirine benzer ve her biri birbirinden farklı biçimde yaratandır). |
| 13:4 | وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَىٰ بَعْضٍ فِي الْأُكُلِ |
| Diyanet Meali: | Ama biz ürünleri konusunda bir kısmını bir kısmına üstün kılıyoruz. |
| 13:35 | أُكُلُهَا دَائِمٌ وَظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبَى الَّذِينَ اتَّقَوْا |
| Diyanet Meali: | (Onun içinden ırmaklar akar), yemişleri ve gölgeleri devamlıdır. İşte bu, Allah’a karşı gelmekten sakınanların sonudur. |
| 14:25 | تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا |
| Diyanet Meali: | Bu ağaç, Rabbinin izniyle her zaman meyvesini verir. |
| 18:33 | كِلْتَا الْجَنَّتَيْنِ آتَتْ أُكُلَهَا وَلَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَيْئًا |
| Diyanet Meali: | Her iki bağ da meyvelerini vermiş ve ürünlerinden hiçbir şeyi eksik bırakmamıştı. |
| 34:16 | وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَاَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ |
| Diyanet Meali: | Onların bahçelerini ekşi meyveli ağaçlar, acı ılgın ve biraz da sedir ağacı bulunan iki bahçeye çevirdik. |