KÖK HARFLER: د م غ
ANLAM:
دَمَغَ : Kafasını kırmak. Beyni saran kemiği kırmak. (Güneş) beynine acı vermek. Bir şeyin üstesinden gelmek, bir kişi veya şeye boyun eğdirmek, onu küçük düşürmek.
دَمَغَ الْحَقُّ الْبَاطِلَ : Gerçek, bâtılı çürüttü, ona üstün geldi ve baskın çıktı, batılı ortadan kaldırdı.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
دَمَغَ (geniş zaman يَدْمَغُ ve يَدْمُغُ mastar isim دَمْغٌ):
دَمَغَهُ : Kafasını kırdı, bu yüzden yara beyne (دِمَاغٌ) ulaştı; beyni saran kemiği kırdı.
دَمَغَتْهُ الشَّمْسُ : Güneş, beynine acı verdi.
دَمَغَهُ : Onun üstesinden geldi, o kişi veya şeye boyun eğdirdi ya da küçük düşürdü.
دَمَغَ الْحَقُّ الْبَاطِلَ : Gerçek, o şeyi çürüttü, o şeye üstün geldi ve baskın çıktı, batılı ortadan kaldırdı.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| دَمَغَ | fiil-I | 1 | Mahvetti, beynini parçaladı | 21/18 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Dimâğ | دِمَاغ | 1: Beyin. 2: Bilinç, zihin. |
| Dâmi(ğ)a | دَامِغَة | Dimağa işlemiş olan baş yarığı. |
| Tedemmuğ | تَدَمُّغ | Beyinleşme. |
| Müdemmağ | مُدَمَّغ | Aptal. Budala. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
دَمَغَ : Fiil-I.
| 21:18 | بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ |
| Diyanet Meali: | Hayır, biz hakkı batılın üzerine atarız da beynini parçalar. Bir de bakarsın yok olup gitmiş. |