د س س

KÖK HARFLER: د س س

ANLAM: 

دَسَّ : Bir şeyi saklamak; o şeyi gömmek; içeri sokmak.

AÇIKLAMA:

دَسٌّ : Bir tür zorlama ile bir nesneyi başka bir nesnenin içine sokmak. Fiil olarak “onu zorla bir şeyin altına soktum, o da girdi ya da sokulmuş oldu” anlamında دَسَسْتُهُ فَدَسَّ şeklinde kullanılır.

قَدْ دُسَّ الْبَعِيرُ بِالْهِنَاءِ : Devenin مَسَاعِر (yerler )ine yani uyuzun çabuk bulaştığı koltuk altlarına, uyluk köklerine ve tabanında bakanak kemiklerinin arasına katran sürüldü.

Şöyle denmiştir: لَيْسَ الْهِنَاءُ بِالدَّسِّ : Katranlamak yalnızca دَسٌّ ile (yani yukarıda zikrettiğimiz kısımları katranlamakla) olmaz.

Yüce Allah şöyle buyurmuştur: أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ : Yoksa onu toprağa mı gömsün! (16/59). (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

دَسَّ (geniş zaman يَدُسُّ mastar isim دَسٌّ):

دَسَّهُ : O şeyi sakladı; o şeyi gömdü; o şeyi içeri soktu.

دَسَّسَهُ ve دَسَّاهُ veya دَسَّى pekiştirmeli bir anlama sahip olabilir; دَسَّاهُ onu mahvetti, manasına da gelmektedir.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
دَسَّ fiil-I 1 Gizledi, defnetti, gömdü 16/59

Toplam 1

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Desîse دَسِيسَة Aldatma, oyun, düzen, hile, entrika. Çoğul: Desâis
Dessâs دَسَّاس Çok aldatıcı.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

دَسَّ : Fiil-I. 

16:59 أَيُمْسِكُهُ عَلَىٰ هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ
Diyanet Meali: Şimdi onu, aşağılanmış olarak yanında tutacak mı, yoksa toprağa mı gömecek?