KÖK HARFLER: ع م م
ANLAM:
عَمَّ : Bir şey yaygın olmak. Bir kişi veya şey uzun boylu veya uzun olmak. Amca olmak. Başı bir türbanla bağlı olmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
| عَمٌّ | isim | 2 | Amca | 33/50 | Çoğulu: أَعْمَامٌ |
| عَمَّةٌ | isim | 3 | Babanın kız kardeşi, hala | 24/61 | |
| Toplam | 5 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- عَمَّ (a)
- عَمَّ (b)
- عُمُومٌ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Amm (Emmi) | عَمّ | 1: Amca. Babanın kardeşi. 2: Çok cemaat. | Çoğulu: A’mâm |
| Amme | عَمَّة | Hala, babanın kız kardeşi. | Çoğulu: Ammât |
| Âmm | عَامّ | Umumi. |
|
| Âmme | عَامَّة | Umuma has. Bütün halk. Genellik. | Çoğulu: Avâm |
| Avâm | عَوَام | Umuma mensub. | Amme’nin çoğulu |
| Âmmeten | عَامَّةً | Umumi olarak, herkese ait olarak, genel tarzda. |
|
| Âmiyy | عَامِّى | Avama ait, avamca. |
|
| Âmiyâne | عَامِيَانَة | Adice. Bayağıca. Cahillere yakışır surette. | Son ek Farsça |
| Umûm | عُمُوم | Genel. | Umûmî |
| İmece | ——— | Birçok kimsenin toplanıp el birliğiyle bir kişinin veya bir topluluğun işini görmesi ve böylece işlerin sıra ile bitirilmesi. |
|
| Ta’mîm | تَعْمِيم | Genelge. Genelleme. |
|
| Taammüm | تَعَمُّم | Umumileşme. Umumi olma. |
|
Katliam kelimesi, “toplu öldürme” anlamındaki katl-i âmm (قتل عامّ) ibaresinden gelmektedir. Bu kelime, “öldürme” anlamındaki katl (قتل) kelimesi ile “kamu, halk” anlamındaki âmm (عامّ) kelimelerinin bileşiğidir.
İmece kelimesi, “hep birlikte, kamuca” anlamındaki ammece kelimesinden geliyor olabilir; ancak bu kesin değildir. Türkçe sözcük, “amme, kamu” anlamındaki amme (عامّة) sözcüğünden türetilmiştir. (Nişanyan Sözlük)
Amiyane kelimesi, “avama ait, genel, bayağı” anlamındaki âmmî (عامّى) kelimesinden, Farsça zarf eki olan “-âne” eki ilavesiyle türetilmiştir. (Nişanyan Sözlük)
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
عَمٌّ : İsim. Çoğulu: أَعْمَامٌ
| 24:61 | أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ |
| Diyanet Meali: | Erkek kardeşlerinizin evlerinde veya kız kardeşlerinizin evlerinde veya amcalarınızın evlerinde… |
| 33:50 | وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ |
| Diyanet Meali: | (Ey Peygamber! Biz sana mehirlerini verdiğin eşlerini), Allah’ın sana ganimet olarak verdiklerinden elinin altında bulunan kadınları; (seninle beraber hicret eden), amcanın kızlarını … (sana helâl kıldık). |
عَمَّاتٌ : İsim. Kurallı Bayan Çoğul. Tekili: عَمَّةٌ
| 4:23 | حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ |
| Diyanet Meali: | Size şunlarla evlenmek haram kılındı: Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız… |
| 24:61 | أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ |
| Diyanet Meali: | Amcalarınızın evlerinde veya halalarınızın evlerinde veya dayılarınızın evlerinde … (yemek yemenizde de bir sakınca yoktur). |
| 33:50 | وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ |
| Diyanet Meali: | (Ey Peygamber! Biz sana) … amcanın kızlarını, halalarının kızlarını … (helâl kıldık). |