ح ب ك

KÖK HARFLER:  ح ب ك

ANLAM: 

حَبَكَ : Bir şeyi bağlamak, sıkı hale getirmek; iyice ve sıkıca takmak.

AÇIKLAMA:

Yüce Allah şöyle buyurmuştur: وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ Yollara sahip olan göğe andolsun (51/7). Bazı kimseler bununla “yıldızların ve samanyolunun oluşturduğu, algılanabilen yolları” düşünmüş, bazıları da bununla “gökteki basiretle idrak edilebilen akli yolları” anlamıştır. Yüce Allah’ın şu sözüyle buna işaret edilmiştir: الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَاْلأرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ Onlar ayakta, otururken ve yatarken Allah’ı anarlar; göklerin ve yeryüzünün yaratılışı hakkında kafa yorarlar ve derler ki; Ey Rabbimiz, sen bu evreni boşuna yaratmadın, sen (böyle bir anlamsızlıktan) münezzehsin, bizi Cehennem azabından koru! (3/191).

Bu kullanımın aslı Arapların “sırtı muhkem, sağlam ve güçlü deve” anlamına gelen بَعِيرٌ مَحْبُوكُ القَرَا sözünden gelir. 

اِحْتِبَاكٌ : İzâr, peştemal bağlamak.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

حَبَكَ (geniş zaman يَحْبِكُ mastar ismi حَبْكٌ):

حَبَكَهُ : O şeyi bağladı ya da sıkı hale getirdi; iyice ve sıkıca taktı.

حِبَاكٌ (çoğul hali حُبُكٌ) : Büyükbaş hayvanlar için çit; bir elbisenin kenar kısımlarının dikildiği siyah iplik; bir şerit veya sıra; kum tepecikleri.

حَبِيكَةٌ (çoğul hali حُبُكٌ): Yıldızların yörüngesi, gökyüzündeki şerit veya yol; rota veya yol.

حُبُكٌ (tekili: حَبِيكَةٌ): Hafif rüzgarların kumlarda veya sularda açtığı yollar; muhkem olanlar, sağlam vaziyettekiler.

حُبُكُ الْمَاءِ : Sudaki dalgalar…

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek Açıklama
حُبُك isim 1 Hafif rüzgarların kumlarda veya sularda açtığı yollar; muhkem olanlar, sağlam vaziyettekiler. Yıldızların yörüngesi, gökyüzündeki şerit veya yol; rota veya yol.  51/7 Tekili: حَبِيكَة

Toplam 1


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Benzer Manada Kelimeler

  • حَبَكَ (a)
    • جَدَلَ > bak: ج د ل
    • رَبَطَ > bak: ر ب ط
    • عَقَدَ > bak: ع ق د
    • عَقَّدَ > bak: ع ق د
    • مَسَدَ > bak: م س د
    • شَابَكَ
    • حَاكَ
    • ضَفَرَ
    • نَسَجَ
  • حَبَكَ (b)
  • حَبْكٌ (a)
    • نَسِيجٌ
  • حَبْكٌ (b)

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Habîke حَبِيكَة Samanyolu. Çizgi. Çoğul: Hubuk

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

حُبُك : İsim. Çoğul. Tekili: حَبِيكَة

51:7 وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ
Diyanet Meali: Yollara (yıldızların dolaştığı yörüngelere) sahip göğe andolsun ki…*