ج ب ن

KÖK HARFLER:  ج ب ن

ANLAM: 

جَبُنَ ve جَبَنَ : Korkak olmak.

AÇIKLAMA:

Yüce Allah şöyle buyurmuştur: فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ İkisi de Allah’a teslim olunca ve onu, yüz üstü yere yatırınca (37/103).

الجَبِينَان : Alnın iki yanı. 

جُبْن : Kalbin güçlü olması gereken bir hususta zayıf kalması. Hem dişil hem de eril olarak “yüreksiz veya korkak erkek ya da kadın” anlamında رَجُلٌ جَبَانٌ ve اِمْرَأَةٌ جَبَانٌ şekillerinde kullanılır. 

أَجْبَنْتُهُ : Onu bir جَبَانٌ (yüreksiz veya korkak) olarak buldum veya onda bir جُبْنٌ (korkaklık) olduğuna hükmettim. 

جُبْنٌ : Peynir.

تَجَبَّنَ اللَّبَن : Süt جُبْنٌ (peynir) gibi bir duruma geldi. (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

جَبُنَ ve جَبَنَ (geniş zaman يَجْبُنُ mastar isim جُبْنٌ): Korkak oldu.

جُبْنٌ : Korkaklık.

جَبَانٌ : Korkak kişi.

جَبِينٌ : Alnın sağ ve solunda şakakların üstündeki kısım; saçların döküldüğü yerin üzerinden sağ ve sol şakaklara kadar olan alın kısmı; alın.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
جَبِينٌ isim 1 Alnın iki tarafından birisi (şakak) 37/103

Toplam 1

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

  • جَبِينٌ
  • جُبْنٌَ
    • خَوَرٌ > bak: خ و ر
    • اِرْتِيَاعٌ > bak: ر ي ع
    • فَشَلٌ > bak: ف ش ل
    • خَوْفٌ > bak: خ و ف
    • جَبَانَةٌ > bu kök
    • خَرَعٌ
    • رَعْشَةٌ
  • جَبَانٌ
    • خَوَّارٌ > bak: خ و ر
    • خَائِفٌ > bak: خ و ف
    • وَاهِنٌ > bak: و ه ن
    • هَلِعٌ > bak: ه ل ع
    • هَيَّابٌ
    • رِعْدِيدٌ
    • رَعِشٌ

Zıt Manada Kelimeler

  • جُبْنٌ
    • إِقْدَامٌ > bak: ق د م
    • بَسَالَةٌ > bak: ب س ل
    • اِنْدِفَاعٌ > bak: د ف ع
    • بُطُولَةٌ > bak: ب ط ل
    • شَجَاعَةٌ
    • جُرْأَةٌ
    • حَمَاسَةٌ
  • جَبَانٌ
    • بَاسِلٌ > bak: ب س ل
    • هُمَامٌ > bak: ه م م
    • بَطَلٌ > bak: ب ط ل
    • شُجَاعٌ
    • جَرِيءٌ
    • صِنْدِيدٌ


TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Cebîn جَبِين 1: Alın, yüz. 2: Korkak.
Cebânet جَبَانَة Korkaklık, ürkeklik. Korkulmayacak şeylerden bile korkmak.
Cibin جِبِن Sinek.
Cibinlik ——— Sivrisinekten ve başka böceklerden korunmak için yatağın üstüne ve yanlarına gerilen çadır biçiminde tül. Cibindirik
Cebbâne جَبَّانَة Sahra. Bayram namazını kılacak yer. Mezarlık.
Mehcebîn ——— Ay alınlı. Alnı ay gibi parlak olan.

Sinek anlamına gelen “cibin” kelimesinin bu kökten geldiğini Nişanyan Sözlük onaylamamaktadır. Kelimenin Eski Türkçe kökenli olduğunu söylemektedir. “Cibin” kelimesinin bu kökten geldiği bilgisini Türkün Dili Kur’an Sözü kaynağında görmekteyiz.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

جَبِينٌ : İsim.

37:103 فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ
Diyanet Meali: Nihayet her ikisi de (Allah’ın emrine) boyun eğip, İbrahim de onu (boğazlamak için) yüz üstü yere yatırınca…*