KÖK HARFLER: م ل أ
ANLAM:
مَلَأَ : Bir şeyi doldurmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
مَلَأٌ : Bir topluluk; soylular; ileri gelenler; beyler; fikrine saygı duyulan kimseler. (Göz dolduranlar)
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
| مَلَأَ | fiil-I | 6 | Doldurdu | 72/8 | Meçhul: مُلِئَ |
| اِمْتَلَأَ | fiil-VIII | 1 | Doldu | 50/30 | |
| مَلَأٌ | isim | 30 | Eşraf, ileri gelenler. Halk | 7/60 | |
| مِلْءٌ | isim | 1 | … dolusu | 3/91 | |
| مَالِئٌ | isim | 2 | Dolduran | 37/66 | |
| Toplam | 40 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Kök Harflerinin Yer Değişimi
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- اِمْتَلَأَ
- مَلَأٌ
- مَلْآنُ
- مَمْلُوءٌ > bu kök
- مَلِيءٌ > bu kök
- مُمْتَلِئٌ > bu kök
- مُتْرَعٌ
- مُفْعَمٌ
- زَاخِرٌ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Mele’ | مَلَأ | Bir cemaatin ileri gelenleri. Hırs, tama’. Zan. Güzellik. |
| Melâ’ | مَلَاء | Cemaat. |
| Mâli’ | مَالِأ | Dolu. |
| Memlû’ | مَمْلُوء | Doldurulmuş. Dolu. |
| Emlâ’ | أَمْلَاء | Topluluklar, mele’ler, cemaatler, cemiyetler, bölükler, kalabalıklar. |
| Meleân | مَلَآن | Dolu. |
| Temlie | تَمْلِئَة | Ağız ağıza doldurma. |
| İmtilâ’ | اِمْتِلَاء | Dolma. Dolgunluk. |
| Mümtelî’ | مُمْتَلِئ | Dolu, dolgun, dolmuş. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
مَلَأَ : Fiil-I. Meçhulü: مُلِئَ
| 7:18 | لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ |
| Diyanet Meali: | “Andolsun, onlardan sana kim uyarsa sizin, hepinizi cehenneme doldururum.” |
| 11:119 | وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ |
| Diyanet Meali: | Rabbinin, “Andolsun ki cehennemi hem cinlerden, hem insanlardan (suçlularla) dolduracağım” sözü kesinleşti. |
| 18:18 | لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَيْهِمْ لَوَلَّيْتَ مِنْهُمْ فِرَارًا وَلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا |
| Diyanet Meali: | Onları görseydin, mutlaka onlardan yüz çevirip kaçardın ve gördüklerin yüzünden için korku ile dolardı. |
| 32:13 | لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ |
| Diyanet Meali: | “Andolsun, cehennemi hem cinlerden hem de insanlardan dolduracağım.” |
| 38:85 | لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَمِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ |
| Diyanet Meali: | “Andolsun, cehennemi seninle ve onlardan sana uyanların hepsiyle dolduracağım.” * |
| 72:8 | وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا |
| Diyanet Meali: | “Kuşkusuz biz göğe ulaşmak istedik, fakat onu çetin bekçilerle ve yakıcı ışıklarla dolu bulduk.” * |
إِمْتَلَأَ : Fiil-VIII.
| 50:30 | يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَتَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ |
| Diyanet Meali: | O gün Cehenneme, “Doldun mu?” deriz. O da, “daha var mı?” der. * |
مَلَأٌ : İsim.
| 2:246 | أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ |
| Diyanet Meali: | Mûsâ’dan sonra İsrailoğullarının ileri gelenlerini görmedin mi (ne yaptılar)? |
| 7:60 | قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِهِ إِنَّا لَنَرَاكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ |
| Diyanet Meali: | Kavminin ileri gelenleri, “Biz seni açıkça bir sapıklık içinde görüyoruz” dediler. * |
| 7:66 | قَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ إِنَّا لَنَرَاكَ فِي سَفَاهَةٍ |
| Diyanet Meali: | Kavminin ileri gelenlerinden inkâr edenler dediler ki: “Şüphesiz, biz seni akıl kıtlığı içinde görüyoruz.” |
| 7:75 | قَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا |
| Diyanet Meali: | Kavminin büyüklük taslayan ileri gelenleri, küçük görülüp ezilen inanmışlara … dediler. |
| 7:88 | قَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَنُخْرِجَنَّكَ يَا شُعَيْبُ |
| Diyanet Meali: | Şu’ayb’ın kavminden büyüklük taslayan ileri gelenler dediler ki: “Ey Şu’ayb! Andolsun, mutlaka seni … çıkarırız.” |
| 7:90 | وَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَخَاسِرُونَ |
| Diyanet Meali: | Şu’ayb’ın kavminden inkâr eden ileri gelenler dediler ki: “(Ey ahali!) Andolsun ki eğer Şu’ayb’a uyarsanız, o takdirde mutlaka siz zarar edenler olursunuz.” * |
| 7:103 | ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَظَلَمُوا بِهَا |
| Diyanet Meali: | Sonra onların ardından Mûsâ’yı, apaçık mucizelerimizle Firavun’a ve onun ileri gelen adamlarına peygamber olarak gönderdik de onları (mucizeleri) inkâr ettiler. |
| 7:109 | قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَٰذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ |
| Diyanet Meali: | Firavun’un kavminden ileri gelenler, dediler ki: “Şüphesiz bu adam usta bir sihirbazdır.” * |
| 7:127 | وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوْمَهُ |
| Diyanet Meali: | Firavun’un kavminden ileri gelenler dediler ki: “Sen (sihirbazları cezalandıracaksın da) Mûsâ’yı ve kavmini … bırakacak mısın?” |
| 10:75 | ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَىٰ وَهَارُونَ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ |
| Diyanet Meali: | Sonra bunların ardından Firavun ile ileri gelenlerine de Mûsâ ve Hârûn’u gönderdik. |
| 10:83 | فَمَا آمَنَ لِمُوسَىٰ إِلَّا ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلَىٰ خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ يَفْتِنَهُمْ |
| Diyanet Meali: | Firavun ve ileri gelenlerinin kötülük yapmaları korkusu ile kavminin küçük bir bölümünden başkası Mûsâ’ya iman etmedi. |
| 10:88 | وَقَالَ مُوسَىٰ رَبَّنَا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُ زِينَةً وَأَمْوَالًا |
| Diyanet Meali: | Mûsâ, şöyle dedi: “Ey Rabbimiz! Gerçekten sen Firavun’a ve onun ileri gelenlerine, dünya hayatında nice zinet ve mallar verdin.” |
| 11:27 | فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا نَرَاكَ إِلَّا بَشَرًا مِثْلَنَا |
| Diyanet Meali: | Kavminin inkâr eden ileri gelenleri, “Biz, senin ancak bizim gibi bir insan olduğunu görüyoruz.” dediler. |
| 11:38 | وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ |
| Diyanet Meali: | (Nûh) gemiyi yapıyordu. Kavminden ileri gelenler her ne zaman yanına uğrasalar, onunla alay ediyorlardı. |
| 11:97 | إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ |
| Diyanet Meali: | Firavun’a ve onun ileri gelen adamlarına… |
| 12:43 | يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَفْتُونِي فِي رُؤْيَايَ إِنْ كُنْتُمْ لِلرُّؤْيَا تَعْبُرُونَ |
| Diyanet Meali: | “Ey ileri gelenler! Eğer rüya yorumluyorsanız, rüyamı bana yorumlayın.” |
| 23:24 | فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا هَٰذَا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ |
| Diyanet Meali: | Bunun üzerine kendi kavminden inkâr eden ileri gelenler şöyle dediler: “Bu ancak sizin gibi bir beşerdir.” |
| 23:33 | وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِلِقَاءِ الْآخِرَةِ |
| Diyanet Meali: | O peygamberin kavminden, Allah’ı inkâr eden, ahireti yalanlayan ileri gelenler şöyle dediler… |
| 23:46 | إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَاسْتَكْبَرُوا وَكَانُوا قَوْمًا عَالِينَ |
| Diyanet Meali: | Firavun ve ileri gelenlerine( peygamber olarak gönderdik de onlar) büyüklük tasladılar ve kendilerini büyük görüp böbürlenen bir topluluk oldular. |
| 26:34 | قَالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هَٰذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ |
| Diyanet Meali: | Firavun, çevresindeki ileri gelenlere, “Şüphesiz bu, bilgin bir sihirbazdır” dedi. * |
| 27:29 | قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ إِنِّي أُلْقِيَ إِلَيَّ كِتَابٌ كَرِيمٌ |
| Diyanet Meali: | Sebe kraliçesi Belkıs dedi ki: “Ey ileri gelenler! Bana çok önemli bir mektup atıldı.” * |
| 27:32 | قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَفْتُونِي فِي أَمْرِي |
| Diyanet Meali: | “Ey ileri gelenler! Durumum hakkında bana görüş bildirin.” dedi. |
| 27:38 | قَالَ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَيُّكُمْ يَأْتِينِي بِعَرْشِهَا قَبْلَ أَنْ يَأْتُونِي مُسْلِمِينَ |
| Diyanet Meali: | Süleyman, “Ey ileri gelenler! Onlar bana teslim olmadan önce hanginiz bana onun (kraliçenin) tahtını getirebilir?” * |
| 28:20 | قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ |
| Diyanet Meali: | “Ey Mûsâ! İleri gelenler seni öldürmek için aralarında senin durumunu görüşüyorlar. Şehirden hemen çık.” dedi. |
| 28:32 | فَذَانِكَ بُرْهَانَانِ مِنْ رَبِّكَ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ |
| Diyanet Meali: | “İşte bunlar, Firavun ve ileri gelen adamlarına (göstermen için) Rabbin tarafından (sana verilen) iki delildir.” |
| 28:38 | وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرِي |
| Diyanet Meali: | Firavun, “Ey ileri gelenler! Sizin benden başka bir ilâhınız olduğunu bilmiyorum.” dedi. |
| 37:8 | لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ |
| Diyanet Meali: | Onlar, yüce topluluğu (ileri gelen melekler topluluğunu) dinleyemezler. Her taraftan taşa tutulurlar. * |
| 38:6 | وَانْطَلَقَ الْمَلَأُ مِنْهُمْ أَنِ امْشُوا وَاصْبِرُوا عَلَىٰ آلِهَتِكُمْ |
| Diyanet Meali: | İçlerinden ileri gelenler, “Gidin, ilâhlarınıza tapmaya devam edin.” diyerek kalkıp gittiler. |
| 38:69 | مَا كَانَ لِيَ مِنْ عِلْمٍ بِالْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ إِذْ يَخْتَصِمُونَ |
| Diyanet Meali: | “Aralarında tartıştıkları sırada, yüce topluluğa (ileri gelen melekler topluluğuna) dair benim hiçbir bilgim yoktu.” * |
| 43:46 | وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ |
| Diyanet Meali: | Andolsun, biz Mûsâ’yı mucizelerimizle Firavun’a ve ileri gelen adamlarına göndermiştik. |
مِلْءٌ : İsim.
| 3:91 | فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِلْءُ الْأَرْضِ ذَهَبًا وَلَوِ افْتَدَىٰ بِهِ |
| Diyanet Meali: | Dünya dolusu altını fidye verseler bile bu, hiçbirisinden asla kabul edilmeyecektir. |
مَالِئُونَ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: مَالِئٌ
| 37:66 | فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ |
| Diyanet Meali: | Cehennemlikler ondan yiyecekler ve onunla karınlarını dolduracaklardır. * |
| 56:53 | فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ |
| Diyanet Meali: | Karınlarınızı ondan dolduracaksınız. * |