ع ر ف

KÖK HARFLER: ع ر ف

ANLAM: 

عَرَفَ : Bir şeyi tanımak, bilmek. Beş duyudan herhangi biri ve de zihinsel algı sayesinde o şeyi bilmek, tanımak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

عَرَفَ (geniş zaman يَعْرِفُ mastar isim مَعْرِفَةٌ ve عِرْفَانٌ):

عَرَفَهُ : O şeyi biliyordu ya da tanıyıp bildi; beş duyudan herhangi biri ve zihinsel algı sayesinde o şeyi biliyordu; o şeyi tanıdı. İmam Ragıp der ki اَلْمَعْرِفَةُ bir şeyi düşünerek ve akıl veya duyu etkisi sayesinde algılamaktır (eşanlamlısı عَلِمَهُ ). Bazı otoritelere göre اَلْمَعْرِفَةُ şundan farklılık göstermektedir: اَلْعِلْمُ ilki mevzusu olduğu şeyin kendisiyle ilgili iken ikincisi onun durumları, koşulları veya özellikleri ile ilgilidir. İlkinin zıt hali şudur: اَلْاِنْكَارُ ve ikincisininki ise şudur: اَلْجَهْل 

عَرَفَهُ karşılığını verdi, manasına da gelmektedir.

عَرَفَ الْفَرَسُ (mastar isim عَرْفٌ): Atın yelesini kırktı.

عَرَفَ الْاَمْرَ : İş hususunda sabırlıydı.

عَرَفَ : Alçakgönüllüydü ya da o hale geldi.

عَرُفَ : Kokusu tatlı veya hoştu ya da o hale geldi.

عَرَّفَهُ الْاَمْرَ : O işi ona bildirdi ( اَعْلَمَهُ اِيَّاهُ ).

عَرَّفَ bir şeyi güzel kokulu bir hale getirmek ve onu bezeme, dekore etme veya süsleme, manasına da gelmektedir.

عَرَّفَهُ بِذَنْبِهِ : Onu kabahati ile yaftaladı.

تَعَارَفُوا : Birbirlerini biliyor ya da tanıyorlardı; hamd hususunda yarıştılar, mücadele ettiler ya da sadece birbirleriyle yarıştılar.

اِعْتَرَفَ بِهِ : O şeyi itiraf etti ya da o şeyi kabullendi (mastar isim اِعْتِرَافٌ ).

اِعْتَرَفَ اِلَىَّ : Onun ismini ve durumunu bana bildirdi.

عُرْفٌ : İtiraf veya kabullenme. Şu manaya da gelmektedir: مَعْرُوفٌ yani iyilik veya iyi bir eylem, özellik; nezaket; bir lütuf; hayır veya ihsan; cömertçe veya azade olarak bahşedilen bir şey; itidal; samimi veya dürüst öğüt; insanlarla kurulan güzel dostluk.

عُرْفٌ yaygın deyiş veya yaygın kullanım, manasına da gelmektedir. Atın yelesi manasına da gelmektedir.

جَاءَ الْقَوْمُ عُرْفًا عُرْفًا : İnsanlar birbiri ardına geldi.

عُرْفٌ denizin dalgaları; kum tepesi; yüksek yer, manasına da gelmektedir; (çoğul hali اَعْرَافٌ). 

عُرْفٌ bir kimsenin, Allah’ın yardımı, ona bahşedilmiş zeka ve içsel benliğinin şahadetiyle, kirlenmemiş doğası sayesinde elde ettiği manevi tasavvur, anlamına da gelebilmektedir.

مَعْرُوفٌ (ismi meful): Oldukça iyi bilinen, yaygın olarak bilinen; helal; iyilik; adet, örf ve geleneğe göre. 

عَرَفَات : Mekke’de bir dağın adıdır.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnekAçıklama
عَرَفَfiil-I20Tanıdı23/69Meçhul Muzari: يُعْرَفُ
عَرَّفَfiil-II2Tarif etti, tanıttı, güzel koku sürdü, süsledi, bildirdi47/6
تَعَارَفَfiil-VI2Tanıştı49/13
اِعْتَرَفَfiil-VIII3İtiraf etti, kabullendi, anladı40/11
عَرَفَاتٌözel isim1Mekke’de bir dağın adı2/198
عُرْفٌisim2Yüksek yer, sırt, peşpeşe, iyilik77/1
أَعْرَافٌisim2Arâf (yüksek yer) (çoğul)7/48Tekili: عُرْفٌ
مَعْرُوفٌisim39İyilik, iyi2/233Müennes: مَعْرُوفَةٌ

Toplam71


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

  • عَرَفَ
  • عَرَّفَ
  • اِعْتَرَفَ
    • أَذْعَنَ > bak: ذ ع ن
    • خَضَعَ > bak: خ ض ع
    • اِنْقَادَ
  • عُرْفٌ
    • رَائِحَةٌ > bak: ر و ح
    • عِطَرٌ
  • مَعْرُوفٌ
    • شَهِيرٌ > bak: ش ه ر
    • مَشْهُورٌ > bak: ش ه ر
    • (ذَائِعُ (الصِّيتِ > bak: ذ ي ع
    • مُكَنًّى
  • مَعْرُوفٌ (b)

Zıt Manada Kelimeler

  • عَرَفَ
    • جَهِلَ > bak: ج ه ل
    • غَبِيَ
    • رَعَنَ
    • حَمُقَ
  • عَرَّفَ
  • اِعْتَرَفَ
  • مَعْرُوفٌ
    • مَجْهُولٌ > bak: ج ه ل
    • مَغْمُورٌ > bak: غ م ر
    • (خَامِلٌ (الذِّكر

AÇIKLAMA:

Marifet kelimesi ile ilim kelimesi arasındaki fark. (ع ر ف – ع ل م)

İmam Ragıp der ki اَلْمَعْرِفَةُ bir şeyi düşünerek ve akıl veya duyu etkisi sayesinde algılamaktır (eşanlamlısı عَلِمَهُ). Bazı otoritelere göre اَلْمَعْرِفَةُ kelimesi اَلْعِلْمُ kelimesinden farklılık göstermektedir. Birincisi, mevzusu olan şeyin kendisiyle ilgili iken ikincisi onun durumları veya koşulları veya özellikleri ile ilgilidir. İlkinin zıt hali اَلْاِنْكَارُ ’dır ve ikincisinin zıt hali اَلْجَهْلُ ’dır.

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Örf (Urf) عُرْف Yasalarla belirlenmeyen, halkın kendiliğinden uyduğu gelenek. Örfî, Örfen
Arefe عَرَفَة Dini bayramlardan bir evvelki gün. Hacıların Arafat’a çıktıkları gün. Bir olayın öncesi.
Arafât عَرَفَات Hacıların Kurban Bayramı’nın arife günü toplandıkları Mekke’nin doğusundaki tepe.
Ârif عَارِف Bilen, bilgide ileri olan. 
Ma’rûf مَعْرُوف Herkesçe bilinen, tanınan.
A’râf أَعْرَاف 1: Cennet ile cehennem arası. 2: Örfler.
İrfân عِرْفَان Bilmek, anlayış.
Ma’rifet مَعْرِفَة Bilim, bilgi.
Maârif مَعَارِف Bilgi ve kültür.
Ta’rîf تَعْرِيف Tanım.
Ta’rîfe تَعْرِيفَة Fiyat veya zaman gösteren çizelge.
Muârefe مُعَارَفَة Karşılıklı görüşme ve tanışma.
Taarrüf تَعَرُّف Karşılıklı anlaşma, tanışma.
Mütearrif مُتَعَرِّف Bir şeyi araştırarak bilen. İrfan sahibi.
Teârüf تَعَارُف Tanışmak. 
Müteârif مُتَعَارِف Bilinen, bilinir, meşhur. Müennes: Müteârife
İ’tirâf اِعْتِرَاف  Kabahatini saklamamak. Suçunu söylemeyi kabul etmek. Gizleyip söylemek istemediği şeyi açıklamak. 

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

عَرَفَ : Fiil-I. Meçhul Muzari: يُعْرَفُ

2:89فَلَمَّا جَاءَهُمْ مَا عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْكَافِرِينَ
Diyanet Meali:(Tevrat’tan) tanıyıp bildikleri (bu peygamber) kendilerine gelince ise onu inkâr ettiler. Allah’ın lâneti inkârcıların üzerine olsun.
2:146الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ
Diyanet Meali:Kendilerine kitap verdiklerimiz onu (Peygamberi) oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar.
2:146الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ
Diyanet Meali:Kendilerine kitap verdiklerimiz onu (Peygamberi) oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar.
2:273تَعْرِفُهُمْ بِسِيمَاهُمْ لَا يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا
Diyanet Meali:Sen onları yüzlerinden tanırsın. İnsanlardan arsızca (bir şey) istemezler.
5:83تَرَىٰ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ
Diyanet Meali:(Peygamber’e indirileni dinledikleri zaman) hakkı tanımalarından dolayı gözlerinin yaşla dolup taştığını görürsün.
6:20الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ
Diyanet Meali:Kendilerine kitap verdiklerimiz, onu (Peygamberi) kendi öz oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar. 
6:20الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ
Diyanet Meali:Kendilerine kitap verdiklerimiz, onu (Peygamberi) kendi öz oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar.
7:46وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلًّا بِسِيمَاهُمْ
Diyanet Meali:A’râf  üzerinde de birtakım adamlar vardır. (Cennet ve cehennemliklerin) hepsini simalarından tanımaktadırlar.
7:48وَنَادَىٰ أَصْحَابُ الْأَعْرَافِ رِجَالًا يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيمَاهُمْ
Diyanet Meali:A’râftakiler, simalarından tanıdıkları birtakım adamlara da seslenirler…
12:58فَدَخَلُوا عَلَيْهِ فَعَرَفَهُمْ وَهُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ
Diyanet Meali: (Derken Yûsuf’un kardeşleri çıkageldiler) ve yanına girdiler. Yûsuf onları tanıdı, onlar ise Yûsuf’u tanımıyorlardı.
12:62لَعَلَّهُمْ يَعْرِفُونَهَا إِذَا انْقَلَبُوا إِلَىٰ أَهْلِهِمْ
Diyanet Meali:“(Onların ödedikleri zahire bedellerini yüklerinin içine koyun). Umulur ki ailelerine varınca onu anlarlar (da belki yine dönüp gelirler).”
16:83يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهَا وَأَكْثَرُهُمُ الْكَافِرُونَ
Diyanet Meali:Onlar, Allah’ın nimetini bilirler, sonra da inkâr ederler. Onların çoğu kâfirlerdir. *
22:72تَعْرِفُ فِي وُجُوهِ الَّذِينَ كَفَرُوا الْمُنْكَرَ
Diyanet Meali:(Kendilerine âyetlerimiz açık açık okunduğu zaman), o kâfirlerin yüz ifadelerinden inkârlarını anlarsın.
23:69أَمْ لَمْ يَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ
Diyanet Meali:Ya da onlar henüz kendi peygamberlerini tanımadılar da o yüzden mi onu inkâr ediyorlar? *
27:93وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَتَعْرِفُونَهَا
Diyanet Meali:De ki: “Hamd Allah’a mahsustur. O, âyetlerini size gösterecek ve siz de onları tanıyacaksınız.”
33:59ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ
Diyanet Meali:(Ey Peygamber! Hanımlarına, kızlarına ve mü’minlerin kadınlarına söyle, bedenlerini örtecek elbiselerini giysinler). Bu, onların tanınıp incitilmemelerine de daha uygundur.
47:30وَلَوْ نَشَاءُ لَأَرَيْنَاكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيمَاهُمْ
Diyanet Meali:Biz dileseydik, onları sana gösterirdik de, sen onları yüzlerinden tanırdın.
47:30وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ
Diyanet Meali:Andolsun, sen onları, konuşma tarzlarından da tanırsın.
55:41يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي وَالْأَقْدَامِ
Diyanet Meali:Suçlular simalarından tanınır da, perçemlerinden ve ayaklarından yakalanırlar. *
83:24تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ
Diyanet Meali:Onların yüzlerinde, nimetlerin sevincini görürsün. *

عَرَّفَ : Fiil-II.

47:6وَيُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ
Diyanet Meali:Onları, kendilerine tanıttığı cennete koyacaktır. *
66:3فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ
Diyanet Meali:(Hani peygamber eşlerinden birine, gizli bir söz söylemişti). Fakat eşi o sözü (başkasına) haber verip Allah da bunu peygambere bildirince, peygamber bunun bir kısmını bildirmiş, (bir kısmından da vazgeçmişti).

تَعَارَفَ : Fiil-VI.

10:45كَأَنْ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْ
Diyanet Meali:(Onları yeniden diriltip hepsini bir araya toplayacağı gün), sanki gündüzün bir saatinden başka kalmamışlar (yeni ayrılmışlar) gibi, aralarında tanışırlar.
49:13وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا
Diyanet Meali:(Ey insanlar! Şüphe yok ki, biz sizi bir erkek ve bir dişiden yarattık) ve birbirinizi tanımanız için sizi boylara ve kabilelere ayırdık.

اِعْتَرَفَ : Fiil-VIII.

9:102وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا
Diyanet Meali:Diğer bir kısmı ise, günahlarını itiraf ettiler. Bunlar salih amelle kötü ameli birbirine karıştırmışlardır.
40:11فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَىٰ خُرُوجٍ مِنْ سَبِيلٍ
Diyanet Meali:“Günahlarımızı kabulleniyoruz. Şimdi (bu ateşten) bir çıkış yolu var mı?”
67:11فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقًا لِأَصْحَابِ السَّعِيرِ
Diyanet Meali:İşte böylece günahlarını itiraf ederler. Artık alevli ateştekiler Allah’ın rahmetinden uzak olsun! *

عَرَفَاتٌ : Özel İsim.

2: 198فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ
Diyanet Meali:Arafat’tan ayrılıp (sel gibi Müzdelife’ye) akın ettiğinizde, Meş’ar-i Haram’da Allah’ı zikredin.

عُرْفٌ : İsim. 

7:199خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali:Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir. *
77:1وَالْمُرْسَلَاتِ عُرْفًا
Diyanet Meali:Ard arda gönderilenlere … andolsun ki… *

أَعْرَافٌ : İsim. Çoğul. Tekili: عُرْفٌ

7:46وَعَلَى الْأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلًّا بِسِيمَاهُمْ
Diyanet Meali:A’râf  üzerinde de birtakım adamlar vardır. (Cennet ve cehennemliklerin) hepsini simalarından tanımaktadırlar.
7:48وَنَادَىٰ أَصْحَابُ الْأَعْرَافِ رِجَالًا يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيمَاهُمْ
Diyanet Meali:A’râftakiler, simalarından tanıdıkları birtakım adamlara da seslenirler…

مَعْرُوفٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl. 

2:178فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:Ancak öldüren kimse, kardeşi (öldürülenin vârisi, velisi) tarafından affedilirse, aklın ve dinin gereklerine uygun yol izlemek (ve güzellikle diyet ödemek) gerekir.
2:180الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:(Sizden birinize ölüm gelip çattığı zaman, eğer geride bir hayır, mal bırakmışsa), anaya, babaya ve yakın akrabaya meşru bir tarzda vasiyette bulunması (size farz kılındı).
2:228وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:Kadınların, yükümlülükleri kadar meşru hakları vardır.
2:229الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ
Diyanet Meali:(Dönüş yapılabilecek) boşama iki defadır. Sonrası, ya iyilikle geçinmek, ya da güzellikle bırakmaktır.
2:231فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:(Kadınları boşadığınız ve onlar da bekleme sürelerini bitirdikleri zaman), ya onları iyilikle tutun (yahut iyilikle bırakın).
2:231أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:(Kadınları boşadığınız ve onlar da bekleme sürelerini bitirdikleri zaman, ya onları iyilikle tutun) yahut iyilikle bırakın.
2:232فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:(Kadınları boşadığınız ve onlar da bekleme sürelerini bitirdikleri zaman) kendi aralarında aklın ve dinin gereklerine uygun olarak güzellikle anlaştıkları takdirde, eşleriyle (yeniden) evlenmelerine engel olmayın.
2:233وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:(Emzirmeyi tamamlamak isteyenler için- anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler). Onların (annelerin) yiyeceği, giyeceği, örfe uygun olarak babaya aittir.
2:233فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:(Eğer çocuklarınızı bir sütanneye emzirtmek isterseniz), örfe uygun olarak vereceğiniz ücreti güzelce ödediğiniz takdirde size bir günah yoktur.
2:234فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:(İçinizden ölenlerin geride bıraktıkları eşleri, kendi kendilerine dört ay on gün iddet beklerler. Sürelerini bitirince) artık kendileri için meşru olanı yapmalarında size bir günah yoktur.
2:236وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:(Kendilerine el sürmeden ya da mehir belirlemeden kadınları boşarsanız size bir günah yoktur. Bu durumda) -eli geniş olan gücüne göre, eli dar olan da gücüne göre olmak üzere- onlara, aklın ve dinin gereklerine uygun olarak müt’a  verin.
2:240فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:(İçinizden ölüp geriye dul eşler bırakan erkekler, eşleri için, evden çıkarılmaksızın bir yıla kadar geçimlerinin sağlanmasını vasiyet etsinler). Ama onlar (kendiliklerinden) çıkarlarsa, artık onların meşru biçimde kendileri ile ilgili olarak işlediklerinden dolayı size bir günah yoktur.
2:241وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ
Diyanet Meali:Boşanmış kadınların örfe göre geçimlerinin sağlanması onların hakkıdır. Bu, Allah’a karşı gelmekten sakınanlar üzerinde bir borçtur. *
3:104وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:Sizden, hayra çağıran, iyiliği emreden (ve kötülükten men eden) bir topluluk bulunsun.
3:110تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ
Diyanet Meali:(Siz, insanlar için çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz). İyiliği emreder, kötülükten men eder ve Allah’a iman edersiniz.
3:114يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:Onlar, Allah’a ve ahiret gününe inanırlar. İyiliği emrederler.
4:6وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:Kim de fakir ise, aklın ve dinin gereklerine uygun bir biçimde (hizmetinin karşılığı kadar) yesin.
4:19وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ
Diyanet Meali:Onlarla iyi geçinin.
4:25وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ
Diyanet Meali:Öyle ise iffetli yaşamaları, zina etmemeleri (ve gizli dost tutmamaları) hâlinde, (sahiplerinin izniyle onlarla evlenin), mehirlerini de güzelce verin.
4:114لَا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:Bir sadaka vermeyi, yahut iyilik yapmayı, (yahut da insanların arasını düzeltmeyi) emredenleri hariç, onların aralarındaki gizli konuşmaların çoğunda hiçbir hayır yoktur.
7:157يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ
Diyanet Meali:O, onlara iyiliği emreder, onları kötülükten alıkoyar. Onlara iyi ve temiz şeyleri helâl, (kötü ve pis şeyleri haram) kılar.
9:67يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ
Diyanet Meali:(Münafık erkekler ve münafık kadınlar birbirlerindendir, birbirlerinin benzeridir). Kötülüğü emredip iyiliği yasaklarlar, ellerini de sıkı tutarlar.
9:71يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ
Diyanet Meali:(Mü’min erkekler ve mü’min kadınlar birbirlerinin dostlarıdır). İyiliği emreder, kötülükten alıkoyarlar. Namazı dosdoğru kılarlar.
9:112الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ
Diyanet Meali:(Bunlar), … iyiliği emredip kötülükten alıkoyanlar ve Allah’ın koyduğu sınırları hakkıyla koruyanlardır.
22:41وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ
Diyanet Meali:İyiliği emreder ve kötülüğü yasaklarlar.
31:15فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا
Diyanet Meali:“(Eğer, hakkında hiçbir bilgi sahibi olmadığın bir şeyi bana ortak koşman için seninle uğraşırlarsa), onlara itaat etme. Fakat dünyada onlarla iyi geçin.”
31:17يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ
Diyanet Meali:“Yavrum! Namazı dosdoğru kıl. İyiliği emret. Kötülükten alıkoy.”
33:6إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَىٰ أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا
Diyanet Meali:Ancak dostlarınıza bir iyilik yapmanız başka.
33:32وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا
Diyanet Meali:Güzel (ve doğru) söz söyleyin.
47:21طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَعْرُوفٌ
Diyanet Meali:İtaat ve güzel bir söz (onlar için daha hayırlıdır).
60:12وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ
Diyanet Meali:(Ey Peygamber! Mü’min kadınlar … hiçbir iyi işte sana karşı gelmemek konusunda (sana biat etmek üzere geldikleri zaman), biatlarını kabul et ve onlar için Allah’tan bağışlama dile.
65:2فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:Boşanan kadınlar iddetlerinin sonuna varınca, onları güzelce tutun, (yahut onlardan güzelce ayrılın).
65:2أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:Yahut onlardan güzelce ayrılın.
65:6فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُوا بَيْنَكُمْ بِمَعْرُوفٍ
Diyanet Meali:Sizin için (çocuğu) emzirirlerse (emzirme) ücretlerini de verin ve aranızda uygun bir şekilde anlaşın.
2:235وَلَٰكِنْ لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفًا
Diyanet Meali:Meşru sözler söylemeniz dışında sakın onlarla gizliden gizliye buluşma yönünde sözleşmeyin.
2:263قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى
Diyanet Meali:Güzel bir söz ve bağışlama, peşinden gönül kırma gelen bir sadakadan daha hayırlıdır.
4:5وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا
Diyanet Meali:O mallarla onları besleyin, giydirin ve onlara güzel söz söyleyin.
4:8فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا
Diyanet Meali:(Miras taksiminde kendilerine pay düşmeyen akrabalar, yetimler ve fakirler hazır bulunurlarsa), onlara da maldan bir şeyler verin ve onlara (gönüllerini alacak) güzel sözler söyleyin.

مَعْرُوفَةٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl. Müennes. Müzekkeri: مَعْرُوفٌ

24:53قُلْ لَا تُقْسِمُوا طَاعَةٌ مَعْرُوفَةٌ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:De ki: “Yemin etmeyin. Sizden istenen güzelce itaat etmektir. Şüphesiz Allah, yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.”