ج ه ل

KÖK HARFLER:  ج ه ل

ANLAM: 

جَهَلَ ve جَهِلَ : Bihaber olmak, bilmemek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

جَهِلَ (geniş zamanlı يَجْهَلُ mastar isim جَهْلٌ ve جَهَالَةٌ):

جَهِلَ ve جَهِلَهُ ve جَهِلَ بِهِ : Bihaberdi, o şeyden bihaberdi; o şeyi bilmiyordu.

مِثْلِى لَايَجْهَلُ مِثْلَكَ : Benim gibi biri senin gibi birinden bihaber olmayacak.

جَهِلَ عَلَيْهِ : Ona karşı ahmak ve aptalca bir tavırla, yanlış bir biçimde davrandı. 

جَهِلَ فُلَانٌ رَاْيَهُ : Fikrinde veya kararında cahillik, ahmaklık ya da aptallık ediyordu.

جَهِلَ الْحَقَّ : Gerçeği yok saydı ya da görmezden geldi.

جَهِلَ الْقِدْرُ : Tencere şiddetli bir biçimde fokurdadı.

تَجَاهَلَ : Bilmemezlikten geldi.

جَهْلٌ : Cahillik; aptallık; yanlış hareket. Cahilliğin iki şekli vardır: (1) bilinmesi gereken bir şey hakkında bilgi sahibi olmama; (2) gerçeğe ya da gerçekliğe uygun olmayan kati bir inanış. İmam Ragıb’a göre ise üç türü vardır: (1) Nefsin bilgiden boş olması ki bu temel anlamıdır (2) gerçeğin dışında bir şeye inanma (3) bir şeyi yapılması gerekenden farklı bir şekilde yapma.

كَفَى بِالشَّكِّ جَهْلًا : Şüphe kafi derecede cehalettir.

جَاهِلٌ (çoğul hali جَاهِلُونَ ve جَاهِلِينَ ve جُهَّالٌ ve جُهَلَاءُ ) : Cahil, bilmeyen; ihmalkar; aptal veya ahmak, yanlış hareket eden.

هُوَ جَاهِلٌ مِنْهُ : Ondan (onun durumundan) ya da o şeyden bihaber.

جَهُولٌ : Bilmeyen, çok cahil.

جَهَالَةٌ : Cahillik; aptallık veya ahmaklık.

يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ : Cahillikten kötülük yapanlar.

جَاهِلِيَّةٌ : Cahillik. Hz. Muhammed (s.a.v.) gelmeden önce ümmetin hali, içinde yaşadıkları vaziyet..

جَاهِلِيٌّ : Bir putperest; putperest bir Arap; cahillik üzere.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek
جَهِلَ fiil-I 5 Bilmedi, cahil oldu, aklı kıt oldu 6/111
جَهَالَةٌ isim 4 Cahillik 16/119
جَاهِلٌ isim 10 Cahil 2/273
جَهُولٌ isim 1 Çok cahil 33/72
جَاهِلِيَّةٌ isim / özel isim 4 Hidayet ve nübüvvet gelmeden önce ümmetin hali, cahiliyet 5/50

Toplam 24

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Benzer Manada Kelimeler

  • تَجَاهَلَ
    • تَعَامَى > bak: ع م ي
    • تَغَافَلَ > bak: غ ف ل
    • تَبَالَهَ
    • تَغَابَى
    • تَغَاضَى
    • أَغْضَى
  • جَاهِلٌ
    • أُمِّيٌّ > bak: أ م م
    • عَامِّيٌّ > bak: ع م م
    • أَخْرَقُ > bak: خ ر ق
    • مُغَفَّلٌ > bak: غ ف ل
    • أَحْمَقُ
    • غَبِيٌّ
    • أَرْعَنُ

Zıt Manada Kelimeler

AÇIKLAMA:

CEHL ile ZANN kelimeleri arasındaki fark

( ج ه ل – ظ ن ن )

Câhil, kendisini âlim suretinde tasavvur eder, her ne kadar kendi kendisini teskin edemediğinden içinde bulunduğu durum ona ıztırap veriyorsa da, onun itikadının aksi imkansızdır. Oysa zann sahibi böyle değildir. (Farklar Sözlüğü 129) Bknz: ( ظ ن ن )

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Cehl جَهْل Cahillik, bilmemezlik, ilimden mahrum olmaklık, nadanlık, tecrübesizlik, gençlik.
Cehûl جَهُول Pek çok cahil. 
Câhil جَاهِل 1: Öğrenim görmemiş, okumamış.  2: Bilgisiz. 3: Belli bir konuda yeterli bilgisi olmayan.  4: Deneysiz, genç, toy (delikanlı veya kız).  5: İdrak edemeyen, şuuruna varamayan. Çoğul: Cehele, Cühhâl
Cühelâ جُهَلَاء Bilgisizler, cahiller. Tekil: Câhil
Cehâlet جَهَالَة Bilgisizlik.
Câhiliyyet جَاهِلِيَّة Bilgisizlik. Cahilliğe ait.
Mechûl مَجْهُول Bilinmeyen. Belli olmayan.
Echel أَجْهَل Çok cahil, çok bilgisiz. Echeliyyet
Techîl تَجْهِيل Bir kimseyi cahil saymak, cahilliğini meydana koyma.
Mücehhel مٰجَهَّل Bilinmez bir hale getirilmiş.
Tecâhül تَجَاهُل Bilmez gibi görünme, bilmezlikten gelme. Tecâhül-i ârifâne
Mütecâhil مُتَجَاهِل Tecahül eden. Bilmemezlikten gelen, cahil gibi görünen.
İstichâl اِسْتِجْهَال Cahil sayma.
Müstechil مُسْتَجْهِل Cahil sayan, istichal eden.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

جَهِلَ : Fiil-I. 

6:111 مَا كَانُوا لِيُؤْمِنُوا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ
Diyanet Meali: Allah dilemedikçe yine de iman edecek değillerdi. Fakat onların çoğu bilmiyorlar.
7:138 قَالُوا يَا مُوسَى اجْعَلْ لَنَا إِلَٰهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ
Diyanet Meali: İsrailoğulları, “Ey Mûsâ! Onların kendilerine ait ilâhları (putları) olduğu gibi sen de bize ait bir ilâh yapsana” dediler. Mûsa şöyle dedi: “Şüphesiz siz cahillik eden bir kavimsiniz.”
11:29 إِنَّهُمْ مُلَاقُو رَبِّهِمْ وَلَٰكِنِّي أَرَاكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُونَ
Diyanet Meali: Çünkü onlar Rablerine kavuşacaklardır. Fakat ben sizin bilgisizce davranan bir toplum olduğunuzu görüyorum.”
27:55 أَئِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِنْ دُونِ النِّسَاءِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ
Diyanet Meali: “Siz kadınları bırakıp şehvetle erkeklere mi varıyorsunuz? Doğrusu siz ne yaptığını bilmez bir toplumsunuz.” *
46:23 وَأُبَلِّغُكُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ وَلَٰكِنِّي أَرَاكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُونَ
Diyanet Meali: Ben size, benimle gönderileni tebliğ ediyorum. Fakat ben sizi cahillik eden bir kavim olarak görüyorum” dedi.

جَهَالَةٌ : İsim.

4:17 إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ
Diyanet Meali: Allah katında (makbul) tövbe, ancak bilmeyerek günah işleyip sonra çok geçmeden tövbe edenlerin tövbesidir.
6:54 أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
Diyanet Meali: Sizden kim cahillikle bir kabahat işler de sonra peşinden tövbe eder, kendini düzeltirse (bilmiş olun ki) O, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.
16:119 ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوا
Diyanet Meali: Sonra, şüphesiz ki Rabbin; cahillik sebebiyle kötülük yapan, sonra bunun ardından tövbe eden ve durumunu düzeltenlerden yanadır. 
49:6 فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ
Diyanet Meali: (Size bir fasık bir haber getirirse,) bilmeyerek bir topluluğa zarar verip yaptığınıza pişman olmamak için o haberin doğruluğunu araştırın.

جَاهِلٌ : İsim. İsm-i Fâil.

2:67 قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali: Onlar da, “Sen bizimle eğleniyor musun?” demişlerdi. Mûsâ, “Kendini bilmez cahillerden olmaktan Allah’a sığınırım” demişti.
2:273 يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ
Diyanet Meali: İffetlerinden dolayı (dilenmedikleri için), bilmeyen onları zengin sanır. 
6:35 وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَىٰ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali: Eğer Allah dileseydi, elbette onları hidayet üzere toplardı. O hâlde, sakın cahillerden olma.
7:199 خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali: Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir. *
11:46 إِنِّي أَعِظُكَ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali: Ben, sana cahillerden olmamanı öğütlerim.
12:33 وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali: Onların tuzaklarını benden uzaklaştırmazsan, onlara meyleder ve cahillerden olurum.
12:89 قَالَ هَلْ عَلِمْتُمْ مَا فَعَلْتُمْ بِيُوسُفَ وَأَخِيهِ إِذْ أَنْتُمْ جَاهِلُونَ
Diyanet Meali: Yûsuf dedi ki: “Siz (henüz) cahil kimseler iken Yûsuf ve kardeşine neler yaptığınızı biliyor musunuz?” *
25:63 وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا
Diyanet Meali: Cahiller onlara laf attıkları zaman, “selâm!” der (geçer)ler.
28:55 لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali: “Bizim işlerimiz bize, sizin işleriniz de size. Selâm olsun size (bizden size zarar gelmez). Biz cahilleri istemeyiz.”
39:64 قُلْ أَفَغَيْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّي أَعْبُدُ أَيُّهَا الْجَاهِلُونَ
Diyanet Meali: De ki: “Ey cahiller! Siz bana Allah’tan başkasına ibadet etmemi mi emrediyorsunuz?” *

جَهُولٌ : İsim. Sıfat.

33:72 وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا
Diyanet Meali: Onu insan yüklendi. Çünkü o çok zalimdir, çok cahildir.

الْجَاهِلِيَّةُ : İsim. Özel isim.

5:50 أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ
Diyanet Meali: Onlar hâlâ cahiliye devrinin hükmünü mü istiyorlar? Kesin olarak inanacak bir toplum için, kimin hükmü Allah’ınkinden daha güzeldir? *
33:33 وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali: Evlerinizde oturun. Önceki cahiliye dönemi kadınlarının açılıp saçıldığı gibi siz de açılıp saçılmayın. 
48:26 إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ
Diyanet Meali: Hani inkâr edenler kalplerine taassubu, cahiliye taassubunu yerleştirmişlerdi. 

جَاهِلِيَّةٌ : İsim.

3:154 يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ
Diyanet Meali: Allah’a karşı cahiliye zannı gibi gerçek dışı zanda bulunuyorlardı.