م ي ز

KÖK HARFLER: م ي ز

ANLAM: 

مَازَ : Bir şeyi diğerlerinden ayırmak, seçmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnek
مَازَfiil-I2Ayırd etti, seçti8/37
تَمَيَّزَfiil-V1Ayrıştı, dağıldı, çatladı67/8
اِمْتَازَfiil-VIII1Ayrıldı, yalnız kaldı36/59

Toplam4

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • مَيَّزَ (a)
  • مَيَّزَ (b)
  • تَمَيَّزَ
    • أَتْقَنَ > bak: ت ق ن
    • أَجَادَ > bak: ج و د
    • (بَرَّزَ (فِي > bak: ب ر ز
    • (جَلَّى (فِي > bak: ج ل و
    • (تَفَرَّقَ (فِي > bak: ف ر ق
    • (اِمْتَازَ (بِ > bu kök
    • حَذِقَ
  • اِمْتَازَ
    • بَزَّ
    • نَبَغَ
  • مِيزَةٌ

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

TemyîzتَمْيِيزAyırmak.
MümeyyizمُمَيِّزAyıran.
MümtâzمُمْتَازSeçkin.
MümtâziyyetمُمْتَازِيَّةAyrılık, ayrı vasıf sahibi olmak.
TemeyyüzتَمَيُّزBenzerlerinden farklı ve üstün olma. 
MütemeyyizمُتَمَيِّزSeçilen, seçkin.
TemâyüzتَمَايُزKendini göstermek. Farklı ve yüksek vasfı olmak. 
MütemâyizمُتَمَايِزTemayüz etmiş, ayrılmış olan.
İmtiyâzاِمْتِيَازSeçkin vasıf.
Temiz ———1: Kirli olmayan, pak. 2: Ahlak yönünden temiz, nezih. 3: Özenle yapılmış, güzel.

Temiz kelimesi, “seçme, ayıklama, arıtma” anlamına gelen temyîz (تمييز) sözcüğünden gelmektedir. Bu kelime temyîz olmak, “ayıklanmak, arınmak” deyiminden ayrışarak Türkçede sıfat anlamı kazanmıştır. (Nişanyan Sözlük) 

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

مَازَ :  Fiil-I. 

3:179مَا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَىٰ مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ
Diyanet Meali:Allah, pisi temizden ayırıncaya kadar mü’minleri içinde bulunduğunuz şu durumda bırakacak değildir.
8:37لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَىٰ بَعْضٍ
Diyanet Meali:Allah, pis olanı temizden ayırmak, pis olanların hepsini birbiri üstüne koyup (yığarak cehenneme koymak için) böyle yapar.

تَمَيَّزَ : Fiil-V 

67:8تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ
Diyanet Meali:Neredeyse cehennem öfkeden çatlayacaktır!

اِمْتَازَ : Fiil-VIII. 

36:59وَامْتَازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا الْمُجْرِمُونَ
Diyanet Meali:(Allah, şöyle der:) “Ey suçlular! Ayrılın bu gün!” *