KÖK HARFLER: س و ع
ANLAM:
سَاعَ : Heba olmak. Geçmek, bir süre için geri kalmak veya geri durmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
سَاعَ (geniş zaman يَسُوعُ mastar isim سَوْعٌ):
سَاعَ الشَّىْءُ : O şey heba olmuştu.
سَاعَتِ الْاِبِلُ : Develer bir çoban olmadan otlamaya bırakılmışlardı.
اَسْوَعَ الرَّجُلُ : Adam saatten saate geçmişti ya da bir süre için geri kaldı veya geri durdu.
سَاعَةٌ : Bir aralık; bir süre; bir saat; bir dakika; belirsiz bir süre; az bir zaman veya kısa bir süre; bir zaman, bir saat.
جَلَسْتُ عِنْدَهُ سَاعَةً : Az bir süre onunla oturdum.
سَاعَةٌ : Zorluk, sefalet veya felaket.
سَاعَةٌ سَوْعَاءُ : Istırap verici veya üzüntü verici bir saat veya zaman, mesafe veya uzaklık.
فِى سَاعَةٍ : Kısa bir süre içerisinde.
مُذْ سَاعَةٍ : Az bir zaman önce.
مِنْ سَاعَةٍ : Aniden.
اَلسَّاعَةُ : Şimdi; hemen şimdi; şu dakika; Kıyamet; Büyük Hadise.
اَلسَّاعَةُ üç türdür: (1) اَلسَّاعَةُ الصُّغْرَى : Bir kimsenin ölümü. (2) اَلسَّاعَةُ الْوُسْطَى : Bir neslin ölümü. (3) اَلسَّاعَةُ الْكُبْرَى : Kıyamet.
سُوَاعٌ : Bir put adı.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| سَاعَةٌ | isim | 48 | Saat, Kıyamet günü | 42/17 |
| سُوَاعٌ | özel isim | 1 | Bir put adı | 71/23 |
|
| Toplam | 49 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir.
| Sâat | سَاعَة | Bir günlük sürenin yirmi dörtte birine eşit, altmış dakikalık zaman dilimi, zaman parçası. | Çoğul: Sâât |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
سَاعَةٌ : İsim.
| 6:31 | حَتَّىٰ إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا يَا حَسْرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ اَوْزَارَهُمْ عَلٰى ظُهُورِهِمْ |
| Diyanet Meali: | Nihayet onlara ansızın o saat (kıyamet) gelip çatınca, bütün günahlarını sırtlarına yüklenerek, “Hayatta yaptığımız kusurlardan ötürü vay hâlimize!” diyecekler. |
| 6:40 | قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ |
| Diyanet Meali: | (Ey Muhammed!) De ki: “Söyleyin bakalım. Acaba size Allah’ın azabı gelse veya size kıyamet saati gelip çatsa (böyle bir durumda) siz Allah’tan başkasını mı çağırırsınız? |
| 7:187 | يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي |
| Diyanet Meali: | Sana kıyametin ne zaman kopacağını soruyorlar. De ki: “Onun bilgisi ancak Rabbimin katındadır.” |
| 9:117 | لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزٖيغُ قُلُوبُ فَرٖيقٍ مِنْهُمْ |
| Diyanet Meali: | Andolsun Allah; Peygamber ile içlerinden bir kısmının kalpleri eğrilmeğe yüz tuttuktan sonra, sıkıntılı bir zamanda ona uyan muhacirlerle ensarın tövbelerini kabul etmiştir. |
| 10:45 | وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَنْ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْ |
| Diyanet Meali: | Onları yeniden diriltip hepsini bir araya toplayacağı gün, sanki gündüzün bir saatinden başka kalmamışlar (yeni ayrılmışlar) gibi, aralarında tanışırlar. |
| 10:49 | إِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَلَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ |
| Diyanet Meali: | “Onların eceli geldi mi, ne bir an geri kalabilirler ne de öne geçebilirler.” |
| 12:107 | أَوْ تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ |
| Diyanet Meali: | Veya onlar farkında olmadan kıyametin ansızın gelip çatmayacağından.. |
| 15:85 | وَإِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ |
| Diyanet Meali: | Kıyamet günü mutlaka gelecektir. Sen şimdi güzel bir şekilde hoşgörü ile muamele et. |
| 16:61 | فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ |
| Diyanet Meali: | Ecelleri geldiği zaman ise ne bir an geri kalabilirler, ne de öne geçebilirler. |
| 16:77 | وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ |
| Diyanet Meali: | Göklerin ve yerin gaybı Allah’a aittir. Kıyamet’in kopması, bir göz kırpması gibi veya daha az bir zamandır. |
| 18:21 | لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا |
| Diyanet Meali: | Öyle ki, Allah’ın va’dinin hak olduğunu ve kıyametin gerçekleşmesinde de hiçbir şüphe olmadığını bilsinler. |
| 18:36 | وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً |
| Diyanet Meali: | “Kıyametin kopacağını da sanmıyorum.” |
| 19:75 | حَتَّىٰ إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ |
| Diyanet Meali: | Nihayet kendilerine vaad olunan azabı, ya da kıyameti gördüklerinde … |
| 20:15 | إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَىٰ |
| Diyanet Meali: | “Kıyamet mutlaka gelecektir. Herkes işlediğinin karşılığını görsün diye, neredeyse onu gizleyecek (geleceğinden hiç söz etmeyecek)tim.” * |
| 21:49 | الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَهُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ |
| Diyanet Meali: | Onlar, görmedikleri hâlde Rablerinden içten içe korkarlar. Onlar kıyamet gününden de korkarlar. * |
| 22:1 | يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ |
| Diyanet Meali: | Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının. Çünkü kıyamet sarsıntısı çok büyük bir şeydir. * |
| 22:7 | وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَأَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ |
| Diyanet Meali: | Çünkü kıyamet muhakkak gelecektir. Onda hiçbir şüphe yoktur ve şüphesiz Allah, kabirlerdeki kimseleri diriltecektir. * |
| 22:55 | وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ حَتَّىٰ تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً |
| Diyanet Meali: | İnkâr edenler, kendilerine kıyamet ansızın gelinceye dek, o Kur’an’dan bir şüphe içinde kalırlar. |
| 25:11 | بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ |
| Diyanet Meali: | Hayır, onlar Kıyameti de yalanladılar. |
| 25:11 | وَأَعْتَدْنَا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيرًا |
| Diyanet Meali: | Biz ise o Kıyameti yalanlayanlara çılgın bir cehennem ateşi hazırlamışızdır. |
| 30:12 | وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُبْلِسُ الْمُجْرِمُونَ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin kopacağı günde, suçlular hayal kırıklığı içinde ümitsizliğe düşeceklerdir. * |
| 30:14 | وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَتَفَرَّقُونَ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin kopacağı gün, işte o gün mü’minler ve kâfirler birbirinden ayrılacaklardır. * |
| 30:55 | وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin kopacağı gün… |
| 30:55 | يُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ مَا لَبِثُوا غَيْرَ سَاعَةٍ |
| Diyanet Meali: | (Dünyada) Bir andan fazla kalmadıklarına yemin ederler. |
| 31:34 | إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin ne zaman kopacağı bilgisi şüphesiz yalnızca Allah katındadır. O, yağmuru indirir, rahimlerdekini bilir. |
| 33:63 | يَسْأَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | İnsanlar sana kıyametin vaktini soruyorlar. De ki: “Onun ilmi ancak Allah katındadır.” |
| 33:63 | وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا |
| Diyanet Meali: | Ne bilirsin, belki de kıyamet yakında gerçekleşir. |
| 34:3 | وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ |
| Diyanet Meali: | İnkâr edenler, “Kıyamet bize gelmeyecektir” dediler. |
| 34:30 | قُلْ لَكُمْ مِيعَادُ يَوْمٍ لَا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ سَاعَةً وَلَا تَسْتَقْدِمُونَ |
| Diyanet Meali: | De ki: “Sizin için belirlenen bir gün vardır ki, ondan ne bir saat geri kalabilirsiniz, ne de ileri geçebilirsiniz.” * |
| 40:46 | وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin kopacağı günde de, “Firavun ailesini azabın en şiddetlisine sokun” denilecektir. |
| 40:59 | إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ |
| Diyanet Meali: | Kıyamet günü mutlaka gelecektir, bunda hiç şüphe yoktur. Fakat insanların çoğu buna inanmazlar. * |
| 41:47 | إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin ne zaman kopacağına ilişkin bilgi O’na havale edilir. |
| 41:50 | وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُجِعْتُ إِلَىٰ رَبِّي إِنَّ لِي عِنْدَهُ لَلْحُسْنَىٰ |
| Diyanet Meali: | “Kıyametin kopacağını da sanmıyorum. Andolsun, Rabbime döndürülürsem, şüphesiz O’nun yanında benim için daha güzel şeyler vardır.” |
| 42:17 | وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ |
| Diyanet Meali: | Sen nereden bileceksin belki de o saat (kıyamet) yakındır. |
| 42:18 | أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ |
| Diyanet Meali: | İyi bilin ki, Kıyamet günü hakkında tartışanlar derin bir sapıklık içindedirler. |
| 43:61 | وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلَا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَاتَّبِعُونِ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz o Kıyametin (kopacağının) bir bilgisidir. Artık onun hakkında asla şüphe etmeyin, bana uyun. |
| 43:66 | هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ |
| Diyanet Meali: | Onlar (bu tavırlarıyla) ancak, kıyamet gününün kendilerine ansızın gelmesini beklemektedirler, hâlbuki bunun farkında değillerdir. * |
| 43:85 | وَعِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ |
| Diyanet Meali: | Kıyametin bilgisi de yalnız O’nun katındadır ve yalnızca O’na döndürüleceksiniz. |
| 45:27 | وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ |
| Diyanet Meali: | Kıyamet kopacağı gün, işte o gün batıla sapanlar hüsrana uğrayacaklardır. |
| 45:32 | وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَيْبَ فِيهَا |
| Diyanet Meali: | “Şüphesiz, Allah’ın va’di gerçektir, kıyamet hakkında hiçbir şüphe yoktur” dendiği zaman ise … |
| 45:32 | قُلْتُمْ مَا نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِنْ نَظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ |
| Diyanet Meali: | “Kıyametin ne olduğunu bilmiyoruz, sadece zannediyoruz. Biz bu konuda kesin kanaat sahibi değiliz” demiştiniz. |
| 46:35 | كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنْ نَهَارٍ |
| Diyanet Meali: | Onlar tehdit edildikleri azabı gördükleri gün, sanki dünyada gündüzün bir anından başka kalmadıklarını sanırlar. |
| 47:18 | فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً |
| Diyanet Meali: | Onlar kıyametin kendilerine ansızın gelmesinden başka bir şey beklemiyorlar. |
| 54:1 | اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ |
| Diyanet Meali: | Kıyamet yaklaştı ve ay yarıldı. * |
| 54:46 | بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ |
| Diyanet Meali: | Hayır, kıyamet, onların (görecekleri asıl azabın) vaktidir. |
| 54:46 | وَالسَّاعَةُ أَدْهَىٰ وَأَمَرُّ |
| Diyanet Meali: | Kıyamet (azabı) ise daha müthiş ve daha acıdır. |
| 79:42 | يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا |
| Diyanet Meali: | Sana, kıyametin ne zaman kopacağını soruyorlar. * |
| 7:34 | فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ |
| Diyanet Meali: | Onların eceli geldi mi, ne bir an geri kalabilirler, ne de öne geçebilirler. |
سُوَاعٌ : Özel İsim.
| 71:23 | وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ اٰلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا |
| Diyanet Meali: | “Şöyle dediler: ‘Sakın ilâhlarınızı bırakmayın. Hele hele Vedd’i, Süvâ’ı… hiç bırakmayın.” |