ح س ب

KÖK HARFLER:  ح س ب

ANLAM: 

حَسَبَ : Bir şeyi numaralandırmak, saymak, hesaplamak, hesap etmek, hesabını yapmak. 

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

حَسَبَ (geniş zamanlı يَحْسُبُ mastar ismi حَسْبًا ve حِسَابًا ve حِسْبَانًا ve حُسْبَانًا ve حِسْبَةً ve حِسَابَةً):

حَسَبَهُ : O şeyi numaralandırdı, saydı, hesapladı, ya da hesap etti ya da hesabını yaptı. (حُسْبَانًا)

حِسَابٌ numaralandırma, sayma, hesaplama, hesap etme; hesabını yapma anlamına gelmektedir. 

حَسِيبٌ : Hesap gören; yeterli olanı veren.

كَفَى بِاللّٰهِ حَسِيبًا : Allah, hesabı yeterince görendir ya da gerekli olanı verendir ya da lütfedendir.

حِسَابٌ : Birinin yaptıklarına karşı ödülü kafi gelen şey; büyük bir ödül; hatırlanmaya değer ameller; bir çok zaferinin nedenlerinin ya da sayılanların hesaplanması; bir rakam veya miktar.

حَسْبٌ : Yeterlilik; yeterli.

حَسْبُكَ ذٰلِكَ : Bu sana kafidir.

حَسْبُكَ اللّٰهُ : Allah (c.c.) sana yeter; Allah (c.c.) seni cezalandırsın = حَسِيبُكَ اللّٰه 

حَاسِبٌ = حَسِيبٌ hesap gören; muhasip.

حُسْبَانٌ : Yıldırımlar, afet, küçük oklar. İnsanın sınandığı bir ceza; bir felaket; şer; kötülük; çekirge; toz veya duman; ateş.

حَسِبَهُ (geniş zamanlı يَحْسَبُ ve يَحْسِبُ): O kişinin veya şeyin öyle olduğunu sandı, düşündü ya da varsaydı.

حَسِبْتُهُ صَالِحًا : Onun iyi olduğunu düşündüm.

حَاسَبَهُ : Onunla hesaplaştı.

حَاسَبَهُ عَلَيْهِ : O şey için onu hesaba çekti.

احْتَسَبَ : Zannetti, saydı, hesap etti, umdu, tahmin etti.

اِحْتَسَبَ الْاَمْرَ : İşi düşündü ve hesaba kattı.

اِحْتَسَبَ اَجْرًا : Bir mükafata güvendi ya da Allah’tan (c.c.) bir mükafat bekledi.

اِحْتَسَبْتُ مَا عِنْدَهُ : Sahip olduğu bilgiyi öğrendim ya da öğrenmek için çabaladım.

حَسُبَ (geniş zamanlı يَحْسُبُ): İyi amelleri olan ya da asil biriydi ya da o hale geldi.

حَسَبٌ (çoğul: اَحْسَابٌ ): Ölçü, miktar; miktar, değer; şeref, imtiyaz; erdem; asil soy.

يُجْزَى الْمَرْءُ عَلَى حَسَبِ عَمَلِهِ : Kişiye, yaptığı işin miktarına veya kalitesine göre karşılığı verilecektir.

حَسْبُ : Kâfi, kefil manasına gelir.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
حَسِبَ fiil-I 44 Zannetti, varsaydı 104/3
حَاسَبَ fiil-III 3 Muhasabe etti, hesaba çekti 84/8
اِحْتَسَبَ fiil-VIII 3 Zannetti, saydı, hesap etti, umdu 65/3
حَاسِبٌ isim 2 Hesap eden, sayan 21/47
حِسَابٌ isim 39 Sayma, hesap etme, muhasebe etme 2/212
حَسِيبٌ isim 4 Muhasib, hesaba çekici 17/14
حُسْبَانٌ isim 3 Sayma, azap, bela 55/5
حَسْبٌ isim 11 Kafi, kefil 39/38

Toplam 109

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • حَسِبَ
  • حَسَبٌ
  • حُسْبَان
    • مِخَدَّةٌ > bak: خ د د
    • نُمْرُقَةٌ > bak: ن م ر ق
    • وِسَادَةٌ

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Hisâb / Hesâb حِسَاب Hesap, aritmetik.
Haseb حَسَب 1: Birisinin sülalesi cihetinden iftihar yolu ile saydığı iyilik. Mal, din, millet. Kerem, fiil ve amelde yüksek şeref, iyi iş, salih amel. Şeref, asalet, şan, kadr ve haysiyet. 2: (Bir şeyden) dolayı, (bir şey) cihetiyle, gereğince. Hasebiyle, Hasbelkader, Hasbıhal
Hasîb حَسِيب 1: Hayır sahibi, eli açık, cömert.  2: Değerli, itibarlı, soyu temiz, muhterem, saygın, şahsi meziyet sahibi. 
Hâsib حَاسِب Hesap eden.
Hasbî حَسْبِي Gönüllü ve karşılıksız yapılan. Allah rızası için. Hasbeten
Hasbü حَسْبُ Yeter. Kâfi.
Hisbe حِسْبَة Ecir, sevap. İyi tedbir. Muhasebe dairesi.
Hüsbân حُسْبَان Sayma, hesap etme. Azap.
Mahsûb مَحْسُوب Hesâba katma.
Muhâsebe مُحَاسَبَة Hesablaşmak. Hesab görmek. Hesab işi ile uğraşmak. Hesab işini gören resmi makam. Çoğul: Muhâsebât
Muhâsib مُحَاسِب Hesab eden. Hesap işi ile uğraşan. Muhasib.
İhtisâb اِحْتِسَاب Hesab sorma, mes’uliyet.
Muhtesib مُحْتَسِب Belediye işlerine bakan memur.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

حَسِبَ : Fiil-I. 

2:214أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ
Diyanet Meali:Yoksa siz, sizden öncekilerin başına gelenler, sizin de başınıza gelmeden cennete gireceğinizi mi sandınız?
2:273يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ
Diyanet Meali:İffetlerinden dolayı (dilenmedikleri için), bilmeyen onları zengin sanır.
3:78وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ
Diyanet Meali:Onlardan (Kitap ehlinden) bir grup var ki, (Kitab’dan olmadığı hâlde) Kitab’dan sanasınız diye (okudukları) Kitap’tanmış gibi dillerini eğip bükerler…
3:142أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ
Diyanet Meali:Yoksa siz; Allah, içinizden cihad edenleri (sınayıp) ayırt etmeden cennete gireceğinizi mi sandınız?
3:169وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا
Diyanet Meali:Allah yolunda öldürülenleri sakın ölüler sanma.
3:178وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ
Diyanet Meali:İnkâr edenler, kendilerine vermiş olduğumuz mühletin, sakın kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar.
3:180وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَهُمْ
Diyanet Meali:Allah’ın kendilerine lütfundan verdiği nimetlerde cimrilik edenler, bunun, kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar.
3:188لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَوْا وَيُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِنَ الْعَذَابِ
Diyanet Meali:Ettiklerine sevinen ve yapmadıkları şeylerle övülmeyi seven kimselerin, sakın azaptan kurtulacaklarını sanma.
3:188فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِنَ الْعَذَابِ
Diyanet Meali:Sakın azaptan kurtulacaklarını sanma.
5:71وَحَسِبُوا أَلَّا تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَصَمُّوا ثُمَّ تَابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ
Diyanet Meali:(Bu yaptıklarında) bir belâ olmayacağını sandılar da kör ve sağır kesildiler. Sonra (tövbe ettiler), Allah da onların tövbesini kabul etti.
7:30إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ
Diyanet Meali:Çünkü onlar Allah’ı bırakıp şeytanları dost edinmişlerdi. Kendilerinin de doğru yolda olduklarını sanıyorlardı.
8:59وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لَا يُعْجِزُونَ
Diyanet Meali:İnkâr edenler, asla yakayı kurtardıklarını zannetmesinler. Çünkü onlar (sizi) âciz bırakamazlar. *
9:16أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ
Diyanet Meali:Yoksa; Allah içinizden cihad edenleri ayırt etmeden bırakılacağınızı mı sandınız?
14:42وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا يَعْمَلُ الظَّالِمُونَ
Diyanet Meali:Sakın, Allah’ı zalimlerin yaptıklarından habersiz sanma!
14:47فَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ مُخْلِفَ وَعْدِهِ رُسُلَهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ
Diyanet Meali:Sakın Allah’ın, peygamberlerine verdiği sözden cayacağını sanma! Şüphesiz Allah, mutlak güç sahibidir, intikam sahibidir. *
18:9أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبًا
Diyanet Meali:Yoksa sen, (sadece) Ashab-ı Kehf ve Ashab-ı Rakîm’i mi bizim ibret verici delillerimizden sandın? *
18:18وَتَحْسَبُهُمْ أَيْقَاظًا وَهُمْ رُقُودٌ وَنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَذَاتَ الشِّمَالِ
Diyanet Meali:Uykuda oldukları hâlde, sen onları uyanık sanırsın. Biz onları sağa sola çeviriyorduk.
18:102أَفَحَسِبَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ يَتَّخِذُوا عِبَادِي مِنْ دُونِي أَوْلِيَاءَ
Diyanet Meali:İnkâr edenler, beni bırakıp da kullarımı dost edineceklerini mi sandılar?
18:104وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا
Diyanet Meali:Oysa onlar güzel iş yaptıklarını sanıyorlardı.
23:55أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مَالٍ وَبَنِينَ
Diyanet Meali:Kendilerine bol bol verdiğimiz mal ve evlatla (onların iyiliğine koştuğumuzu) mu sanıyorlar?
23:115أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ
Diyanet Meali:“Sizi boşuna yarattığımızı ve bize tekrar döndürülmeyeceğinizi mi sandınız?” *
24:11إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ
Diyanet Meali:O ağır iftirayı uyduranlar, sizin içinizden bir güruhtur. Bu iftirayı kendiniz için kötü bir şey sanmayın.
24:15وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ
Diyanet Meali:Ve bunu önemsiz bir iş sanıyordunuz. Hâlbuki bu, Allah katında büyük bir günahtır.
24:39وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاءً
Diyanet Meali:İnkâr edenlere gelince; onların amelleri ıssız bir çöldeki serap gibidir. Susamış kimse onu su sanır.
24:57لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ
Diyanet Meali:İnkâr edenlerin (Allah’ı) yeryüzünde âciz bırakacaklarını sanma!
25:44أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ
Diyanet Meali:Yoksa sen onların çoğunun (söz) dinleyeceklerini yahut akıllarını kullanacaklarını mı sanıyorsun?
27:44فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَكَشَفَتْ عَنْ سَاقَيْهَا
Diyanet Meali:Köşkü görünce onu (zeminini) derin bir su sandı ve eteklerini topladı.
27:88وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ
Diyanet Meali:Dağları görürsün, onları hareketsiz sanırsın. Hâlbuki onlar bulutların geçişi gibi hareket ederler.
29:2أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ
Diyanet Meali:İnsanlar, “İnandık” demekle imtihan edilmeden bırakılacaklarını mı zannederler. *
29:4أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ أَنْ يَسْبِقُونَا
Diyanet Meali:Yoksa kötülük yapanlar, bizden kaçıp kurtulacaklarını mı sandılar.
33:20يَحْسَبُونَ الْأَحْزَابَ لَمْ يَذْهَبُوا
Diyanet Meali:Düşman birliklerinin gitmediğini sanıyorlar.
43:37وَإِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ
Diyanet Meali:Şüphesiz bu şeytanlar onları doğru yoldan saptırırlar. Onlar ise doğru yolda olduklarını sanırlar. *
43:80أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ
Diyanet Meali:Yoksa onların sırlarını ve gizli konuşmalarını duymadığımızı mı sanıyorlar?
45:21أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً
Diyanet Meali:Yoksa kötülük işleyenler, kendilerini, inanıp salih amel işleyenler gibi kılacağımızı mı sanıyorlar?
47:29أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ
Diyanet Meali:Yoksa, kalplerinde hastalık olanlar Allah’ın, kinlerini ortaya çıkarmayacağını mı sandılar? *
58:18فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَمَا يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَىٰ شَيْءٍ
Diyanet Meali:(Allah’ın onları hep birden dirilteceği), onların da (kendilerini kurtaracak) bir iş üzerinde olduklarını sanarak size yemin ettikleri gibi Allah’a da yemin edecekleri günü düşün!
59:14بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ
Diyanet Meali:Kendi aralarındaki çekişmeleri şiddetlidir. Sen onları toplu sanırsın. Hâlbuki kalpleri darmadağınıktır.
63:4يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ
Diyanet Meali:Her kuvvetli sesi kendi aleyhlerine sanırlar. Onlar düşmandır, onlardan sakın!
75:3أَيَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظَامَهُ
Diyanet Meali:İnsan, kendisinin kemiklerini bir araya getiremeyeceğimizi mi sanır? *
75:36أَيَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدًى
Diyanet Meali:İnsan, kendisinin başıboş bırakılacağını mı zanneder. *
76:19وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَنْثُورًا
Diyanet Meali:Çevrelerinde, gördüğünde saçılmış inciler sanacağın, hep aynı gençlik ve güzellikte kalacak hizmetçiler dolaşır. *
90:5أَيَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ
Diyanet Meali:İnsanoğlu, kendisine kimsenin güç yetiremeyeceğini mi sanıyor? *
90:7أَيَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ
Diyanet Meali:Kendisini kimsenin görmediğini mi sanıyor? *
104:3يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ
Diyanet Meali:O, malının, kendisini ebedîleştirdiğini sanır. *

حَاسَبَ : Fiil-III.

2:284وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ
Diyanet Meali:İçinizdekini açığa vursanız da, gizleseniz de Allah sizi, onunla sorguya çeker…
65:8وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا
Diyanet Meali:Nice kentlerin halkı Rablerinin ve O’nun elçilerinin emrinden uzaklaşıp azdılar. Bu yüzden kendilerini çetin bir hesaba çektik.
84:8فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا
Diyanet Meali:Hesabı çok kolay bir şekilde görülecek, *

اِحْتَسَبَ : Fiil-VIII. 

39:47وَبَدَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مَا لَمْ يَكُونُوا يَحْتَسِبُونَ
Diyanet Meali:Artık, hiç hesap etmedikleri şeyler Allah tarafından karşılarına çıkmıştır.
59:2فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا
Diyanet Meali:Ama Allah’ın emri onlara ummadıkları yerden geldi.
65:3وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ
Diyanet Meali:Onu beklemediği yerden rızıklandırır.

حَاسِبِينَ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Erkek Çoğul. Nasb / Cerr Hali. Tekili: حَاسِبٌ

6:62أَلَا لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ
Diyanet Meali:İyi bilin ki hüküm yalnız O’nundur. O, hesap görenlerin en çabuğudur.
21:47وَإِنْ كَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنَا بِهَا وَكَفَىٰ بِنَا حَاسِبِينَ
Diyanet Meali:(Yapılan iş) bir hardal tanesi ağırlığınca da olsa, onu getirip ortaya koyacağız. Hesap görücü olarak biz yeteriz.

حِسَابٌ : İsim. Mastar. Mufâale Bâbı (III. Bâb).  

2:202أُولَٰئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:İşte onlara kazandıklarından bir nasip vardır. Allah, hesabı pek çabuk görendir.*
2:212وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:Allah, dilediğine hesapsız rızık verir.
3:19وَمَنْ يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Kim Allah’ın âyetlerini inkâr ederse, bilsin ki Allah hesabı çok çabuk görendir.
3:27وَتَرْزُقُ مَنْ تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:“Dilediğine de hesapsız rızık verirsin.”
3:37إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:Zira Allah, dilediğine hesapsız rızık verir.
3:199أُولَٰئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Onlar var ya, işte onların, Rableri katında mükâfatları vardır. Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir.
5:4وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Onu (av için) salarken üzerine Allah’ın adını anın (besmele çekin). Allah’a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir.
6:52مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ
Diyanet Meali:Onların hesabından sana bir şey yok…
6:52مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ
Diyanet Meali:Onların hesabından sana bir şey yok, senin hesabından da onlara bir şey yok…
6:69وَمَا عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ
Diyanet Meali:Allah’a karşı gelmekten sakınanlara, onların hesabından bir şey (sorumluluk) yoktur.
10:5وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ
Diyanet Meali:(O, güneşi bir ışık kaynağı, ayı da geceleyin bir aydınlık kaynağı kılan), yılların sayısını ve hesabı bilmeniz için ona menziller takdir edendir.
13:18أُولَٰئِكَ لَهُمْ سُوءُ الْحِسَابِ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ
Diyanet Meali:İşte hesabın kötüsü bunlar içindir. Varacakları yer de cehennemdir. O ne kötü yataktır!
13:21وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Onlar, … Rablerine saygı besleyen ve kötü hesaptan korkanlardır.
13:40فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلَاغُ وَعَلَيْنَا الْحِسَابُ
Diyanet Meali:Senin görevin sadece tebliğ etmektir. Hesap görmek ise bize aittir.
13:41وَاللَّهُ يَحْكُمُ لَا مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ وَهُوَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Allah, hükmeder. O’nun hükmünü bozacak hiçbir kimse yoktur. O, hesabı çabuk görendir.
14:41رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ
Diyanet Meali:“Rabbimiz! Hesap görülecek günde, beni, ana babamı ve inananları bağışla.” *
14:51لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Allah, herkese kazandığının karşılığını vermek için böyle yapar. Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir. *
17:12لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ
Diyanet Meali:Rabbinizden lütuf isteyesiniz, yılların sayısını ve hesabını bilesiniz diye (gece alametini giderip gündüz alametini aydınlatıcı kıldık).
21:1اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ
Diyanet Meali:İnsanların hesaba çekilmeleri yaklaştı. Hâlbuki onlar gaflet içinde yüz çevirmekteler. *
23:117وَمَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ
Diyanet Meali:Kim, hakkında hiçbir delili olmadığı hâlde Allah ile birlikte başka bir ilâha taparsa, onun hesabı ancak Rabbi katındadır.
24:38وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:(Bütün bunları Allah, kendilerini yaptıklarının en güzeli ile mükâfatlandırsın) ve lütfundan onlara daha da fazlasını versin diye (yaparlar). Allah, dilediğini hesapsız olarak rızıklandırır.
24:39حَتَّىٰ إِذَا جَاءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ
Diyanet Meali:(İnkâr edenlere gelince; onların amelleri ıssız bir çöldeki serap gibidir. Susamış kimse onu su sanır.) Yanına geldiğinde hiçbir şey bulamaz. (Tıpkı bunun gibi kâfir de hesap günü amellerinden bir şey bulamaz). Ancak Allah’ı yanında bulur da Allah onun hesabını tastamam görür.
24:39وَوَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Ancak Allah’ı yanında bulur da Allah onun hesabını tastamam görür. Allah, hesabı çabuk görendir.
26:113إِنْ حِسَابُهُمْ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّي لَوْ تَشْعُرُونَ
Diyanet Meali:“Onların hesaplarını görmek ancak Rabbime aittir. Bir anlayabilseniz!” *
38:16وَقَالُوا رَبَّنَا عَجِّلْ لَنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Müşrikler (alay ederek) şöyle dediler: “Ey Rabbimiz! Hesap gününden önce payımızı hemen ver!” *
38:26إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:“Allah’ın yolundan sapanlar için hesap gününü unutmaları sebebiyle şiddetli bir azap vardır.”
38:39هَٰذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:“İşte bu bizim ihsanımızdır. Artık sen de (istediğine) hesapsızca ver yahut verme” dedik. *
38:53هَٰذَا مَا تُوعَدُونَ لِيَوْمِ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:İşte bunlar, hesap günü için size vaad edilenlerdir. *
39:10إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:“Sabredenlere mükâfatları elbette hesapsız olarak verilir.”
40:17لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Bugün asla zulüm yoktur. Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir.
40:27وَقَالَ مُوسَىٰ إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُمْ مِنْ كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:Mûsâ da, “Ben, hesap gününe inanmayan her kibirliden, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allah’a sığınırım” dedi. *
40:40فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيْرِ حِسَابٍ
Diyanet Meali:“İşte onlar cennete girecek ve orada hesapsız olarak rızıklandırılacaklardır.”
65:8فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُكْرًا
Diyanet Meali:Bu yüzden kendilerini çetin bir hesaba çektik ve görülmedik bir azaba çarptırdık.
69:20إِنِّي ظَنَنْتُ أَنِّي مُلَاقٍ حِسَابِيَهْ
Diyanet Meali:“Çünkü ben, hesabımla karşılaşacağımı zaten biliyordum.” *
69:26وَلَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِيَهْ
Diyanet Meali:“Hesabımın ne olduğunu da bilmeseydim.”  *
78:27إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَابًا
Diyanet Meali:Çünkü onlar hesaba çekilmeyi ummuyorlardı. *
84:8فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا
Diyanet Meali:Hesabı çok kolay bir şekilde görülecek, *
88:26ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ
Diyanet Meali:Sonra onların sorguya çekilmesi de sadece bize aittir. *
78:36جَزَاءً مِنْ رَبِّكَ عَطَاءً حِسَابًا
Diyanet Meali:Bunlar kendilerine; Rabbinden bir mükâfat, yeterli bir ihsan olarak verilmiştir. *

حَسِيبٌ : İsim.

4:6وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا
Diyanet Meali:Hesap görücü olarak Allah yeter.
4:86إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا
Diyanet Meali:Şüphesiz Allah, her şeyin hesabını gereği gibi yapandır.
17:14اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَىٰ بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا
Diyanet Meali:“Oku kitabını! Bugün hesap sorucu olarak sana nefsin yeter” denilecektir. *
33:39وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا
Diyanet Meali:(Daha önce gelip geçen o peygamberler, Allah’ın vahiylerini tebliğ eden, Allah’tan korkan), Allah’tan başka hiç kimseden korkmayan kimselerdir. Allah, hesap görücü olarak yeter.

حُسْبَانٌ : İsim.

6:96فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا
Diyanet Meali:O, karanlığı yarıp sabahı çıkarandır. Geceyi dinlenme zamanı, güneşi ve ayı da ince birer hesap ölçüsü kıldı.
18:40فَعَسَىٰ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْرًا مِنْ جَنَّتِكَ وَيُرْسِلَ عَلَيْهَا حُسْبَانًا مِنَ السَّمَاءِ
Diyanet Meali:“Belki Rabbim bana, senin bağından daha iyisini verir. Seninkinin üzerine de gökten bir afet indirir…”
55:5الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ
Diyanet Meali:Güneş ve ay bir hesaba göre hareket etmektedir. *

حَسْبٌ : İsim.

2:206وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ
Diyanet Meali:Ona “Allah’tan kork” denildiği zaman, gururu onu daha da günaha sürükler. Artık böylesinin hakkından cehennem gelir.
3:173فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ
Diyanet Meali:(Bu söz) onların imanını artırdı ve “Allah bize yeter, O ne güzel vekildir!” dediler.
5:104قَالُوا حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ
Diyanet Meali:“Babalarımızı üzerinde bulduğumuz din bize yeter” derler.
8:62وَإِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ
Diyanet Meali:Eğer seni aldatmak isterlerse bilmiş ol ki sana yetecek Allah’tır.
8:64يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
Diyanet Meali:Ey Peygamber! Sana ve sana tabi olan mü’minlere Allah yeter. *
9:59وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ سَيُؤْتِينَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَرَسُولُهُ
Diyanet Meali:“Bize Allah yeter. Lütuf ve ihsanıyla Allah ve Resûlü ileride bize yine verir.” deselerdi, (kendileri için daha hayırlı olurdu).
9:68وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا هِيَ حَسْبُهُمْ
Diyanet Meali:Allah, erkek münafıklara, kadın münafıklara ve kâfirlere, içinde ebedî kalmak üzere cehennem ateşini va’detti. O, onlara yeter.
9:129فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ
Diyanet Meali:Eğer yüz çevirirlerse de ki: “Bana Allah yeter. O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Ben ancak O’na tevekkül ettim.”
39:38قُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ
Diyanet Meali:De ki: “Allah bana yeter. Tevekkül edenler ancak O’na tevekkül ederler.”
58:8حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ
Diyanet Meali:Cehennem onlara yeter! Oraya girecekler. Ne kötü varış yeridir orası!
65:3وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ
Diyanet Meali:Kim Allah’a tevekkül ederse, O kendisine yeter.