KÖK HARFLER: أ ب ق
ANLAM:
أَبَقَ : (Bir köle) efendisinden kaçmak; saklanmak ve sonra uzaklara gitmek.
AÇIKLAMA:
اَبَقَ fiili, efendisi kendisine iyi davrandığı halde, efendisinden hiç bir şiddet, kötü muamele görmediği halde ve üzerinde büyük bir iş yükü olmadığı halde , küfranı nimet yaparak kaçan köle için kullanılır.
DİĞER BAZI TÜREVLER:
اَبَقَ (geniş zaman يَاْبِقُ ve يَاْبُقُ mastar isim اَبْقًا ve اَبَقًا ve اِبَاقًا eylem eki اَبِقٌ) : O, (bir köle) efendisinden kaçtı; saklandı ve sonra uzaklara gitti.
اَبَقَ الْغُلاَمُ : Köle kaçtı; saklandı ya da gizlendi; kendisini kapalı bir yerde tuttu, kısıtladı veya muhafaza etti; cürümmüş gibi bir şeyden sakındı.
اَبَقَ الشَّىْءَ : O şeyi reddetti
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| أَبَقَ | fiil-I | 1 | (Köle, efendisinden) kaçtı | 37/140 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Âbık | آبِق | Sebebsiz olarak sahibi yanından kaçan köle. |
| İbâk | إِبَاق | Bir esirin, bir köle veya cariyenin sebepsiz olarak, sahibini bırakıp kaçması. |
| Ebûk | أَبُوق | Kaçmış köle. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
أَبَقَ : Fiil-I.
| 37:140 | إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ |
| Diyanet Meali: | Hani o kaçıp yüklü gemiye binmişti. * |