KÖK HARFLER: ب ر د
ANLAM:
بَرَدَ : Soğuk olmak, soğumak. Ürpertmek, serinletmek. Isısı azalmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
بَرَدَ (geniş zamanlı يَبْرُدُ mastar isim بَرْدٌ ve بَرُدَ geniş zamanlı يَبْرُدُ mastar isim بُرُودَةٌ): Soğuktu veya soğudu, ürpertti veya serinletti; ısısı azaldı.
بَرَدَ ayrıca; öldü; durgun, sessiz veya hareketsizdi ya da o hale geldi; uyudu; kalıcı veya sabit hale geldi; yükümlü veya zorunlu hale geldi; zayıflık veya hastalıktan dolayı bitkin ve kuvvetsizdi ya da o hale geldi; kılıcın körelmesi anlamlarına da gelir.
بَرْدٌ ve بُرُودَةٌ : Soğuk; ürpertici; serin; soğukluk; ürperti; serinlik; memnuniyet; hoşlanma; kolaylık; rahatlık; uyku.
مَنَعَ الْبَرَدُ الْبَرْدَ : Dolu, uyumaya mani oldu.
بَرَدٌ : Dolu; donmuş yağmur.
بُرْدٌ : Vücuda sarılan bir çeşit giysi ( كِسَاءٌ )
بَارِدٌ : Soğuk; ürpertici; serin; sevilen veya hoşa giden her şey.
عَيْشٌ بَارِدٌ : Hoş bir hayat.
سَمُومٌ بَارِدٌ : Sürekli olan sıcak rüzgar.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek Âyet |
| بَرْدٌ | isim | 2 | Hararetin zıddı olan bürudet, soğukluk | 21/69 |
| بَرَدٌ | isim | 1 | Dolu, donmuş yağmur | 24/43 |
| بَارِدٌ | isim | 2 | Soğuk; ürpertici; serin; sevilen veya hoşa giden her şey | 56/44 |
|
| Toplam: | 5 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Berd | بَرْد | Soğuk. Soğukluk. Soğutmak. | Berd-i Acûz |
| Bered | بَرَد | Daha ziyade fırtınalı havalarda yağan dolu. |
|
| Bârid | بَارِد | Soğuk, bürudetli. |
|
| Berîd | بَرِيد | 1: Postacı. Haberci. Elçi. 2: Dört fersah, 12 millik mesafe. |
|
| Bürudet | بُرُودَة | Soğukluk. |
|
| Bürde | بُرْدَة | Hırka. Üstten giyilen libas, elbise. | Kasîde-i Bürde |
| Ebred | أَبْرَد | Çok soğuk. |
|
| Mebrûd | مَبْرُود | Soğuk, soğumuş. |
|
| Tebrîd | تَبْرِيد | Soğutma, soğutulma. |
|
| Müberrid | مُبَرِّد | Soğutan, soğutucu. |
|
| Müberred | مُبَرَّد | Soğutulmuş olan. |
|
| İbrâd | إِبْرَاد | Soğutma. Öğle namazını geciktirmek. |
|
| Teberrüd | تَبَرُّد | Soğuma, serinleme, soğuk hale gelme. |
|
| Müteberrid | مُتَبَرِّد | Soğuyan. |
|
| İbtirâd | اِبْتِرَاد | Duş yapma, soğuk su ile banyo yapma. |
|
Berd-i Acûz: kışın sonundaki en soğuk beş gün.
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
بَرْدٌ : İsim.
| 21:69 | قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ |
| Diyanet Meali: | “Ey ateş! İbrahim’e karşı serin ve esenlik ol” dedik.* |
| 78:24 | لَا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْدًا وَلَا شَرَابًا |
| Diyanet Meali: | Orada ne bir serinlik ve ne de içecek bir şey tadacaklar!* |
بَرَدٌ : İsim.
| 24:43 | وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ جِبَالٍ فِيهَا مِنْ بَرَدٍ |
| Diyanet Meali: | O, gökten, oradaki dağ (gibi bulut)lardan dolu indirir. |
بَارِدٌ : İsim. İsm-i Fâil.
| 38:42 | اُرْكُضْ بِرِجْلِكَ هَٰذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَشَرَابٌ |
| Diyanet Meali: | Biz de ona, “Ayağını yere vur! İşte yıkanacak ve içecek soğuk bir su” dedik.* |
| 56:44 | لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ |
| Diyanet Meali: | Ne serin ve ne de yararlı olan zifirî bir gölge içinde! |