ب أ ر

KÖK HARFLER:  ب أ ر

ANLAM: 

بَاَرَ : Bir kuyu açmak veya kazmak.

AÇIKLAMA:

Yüce Allah şöyle buyurmuştur: وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ Nice terk edilmiş kuyular, nice korunaklı köşkler (22/45). Bu kelimenin aslı hemzelidir. Şöyle kullanılır: بَأَرْتُ بِئْرًا bir kuyu açtım ya da kazdım, بَأَرْتُ بُؤْرَةً bir çukur açtım ya da kazdım.

مِئْبَر kelimesi de bundan türetilmiştir. Bu aslında, üzerinden geçeceklerin içine düşmeleri için kazılmış ve üstü örtülmüş çukurdur. Bu tür çukurlara مِغْوَاة da denir. Kişinin başını belaya sokan laf dolaştırmaya da bu isim verilmiştir. Çoğulu مَآبِر şeklinde gelir.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

بَاَرَ (geniş zaman يَبْاَرُ mastar isim بَاْرٌ) : Bir kuyu açtı veya kazdı.

بَاَرَ الْخَبَرُ : Havadisleri örtbas etti.

بَاَرَ الشَّىْءَ : O şeyi, ihtiyaç anında kullanmak üzere sakladı.

بَاَرَ الْخَيْرَ : Önceden faydalı olmuştu.

بِئْرٌ : Bir kuyu.

مَنْ حَفَرَ بِئْرًا لِاَخِيهِ فَقَدْ وَقَعَ فِيهِ : Kardeşinin kuyusunu kazan, o kuyuya kendi düşer.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek Âyet
بِئْرٌ isim 1 Kuyu 22/45

Toplam: 1

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • بِئْرٌ
  • بُئْرَةٌ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Bi’r بِئْر Kuyu. Çoğul: Âbâr
Bu’re (Oprı, Obruk) بُؤْرَة Çukur. 
İbtiâr اِبْتِآر Kuyu kazma.

Nişanyan Sözlük “opri” ve “obruk” kelimelerinin Türkçe kökenli olduğunu söyler.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

بِئْرٌ : İsim. 

22:45 فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ
Diyanet Meali: Böylece duvarları, çökmüş çatılarının üzerine yıkılmış (nice memleketler), nice kullanılmaz kuyular, nice muhteşem saraylar vardır!