KÖK HARFLER: ح و ي
ANLAM:
حَوِىَ : Siyaha çalan kırmızı veya yeşile çalan siyah; yeşilin koyuluğundan siyaha çalan yeşil şekilde adlandırılan renkte olmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
حَوِىَ (geniş zamanlı يَحْوَى mastar ismi حَوًى):
حَوِىَ veya اِحْوَوَى : Siyaha çalan kırmızı veya yeşile çalan siyah renkteydi ya da o hale geldi (yani حُوَّةٌ ).
اِحْوَوَتِ الْاَرْضُ اَوْ اِحْوَوَّتْ : Arazi yeşildi ya da o hale geldi.
حُوَّةٌ : Siyaha çalan kırmızı veya yeşile çalan siyah; yeşilin koyuluğundan siyaha çalan yeşil; خُضْرَةٌ siyah ve sarıyla karıştırılmıştır.
اَحْوَى : Siyaha çalan kırmızı veya yeşile çalan siyah (حُوَّةٌ) renkte.
الحَوَايَا : Bağırsaklar.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| أَحْوَى | isim | 1 | Siyaha çalan yeşil veya yeşile çalan siyah | 87/5 |
| حَوَايَا | isim | 1 | Bağırsak (çoğul) | 6/146 |
|
| Toplam | 2 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Hâvi | حَاوِي | 1: İçinde bulunduran, kapsayan. 2: Issız, tenha yer. 3: Boş çöl. |
| Havye | حَوْيَة | Yaranın etrafındaki kabarık etler. |
| İhtivâ’ | اِحْتِوَاء | İçine alma, içinde bulundurma. |
| Muhtevâ | مُحْتَوَى | 1: Bir şeyin içindeki, içerik. 2: Anlam yükü. 3: Kapsam. |
| Muhtevî | مُحْتَوِى | İhtiva eden, içine alan, kapsayan, içinde bulunduran. |
| Muhteviyât | مُحْتَوِيَّات | 1: İçindekiler. 2: Birden ziyade konu veya belgenin bir arada bulunması. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
أَحْوَى : İsim. Sıfat.
| 87:5 | فَجَعَلَهُ غُثَاءً أَحْوَىٰ |
| Diyanet Meali: | Sonra da onları çürüyüp kararmış çör çöpe çevirendir. * |
حَوَايَا : İsim. Çoğul.
| 6:146 | إِلَّا مَا حَمَلَتْ ظُهُورُهُمَا أَوِ الْحَوَايَا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ |
| Diyanet Meali: | Sırtlarında veya bağırsaklarında bulunanlar, ya da kemiklerine karışanlar dışındaki (içyağlarını onlara haram kıldık). |