KÖK HARFLER:  ب ه م

ANLAM: 

بَهَّمَ : (Kuzular, çocuklar) kendi başlarına otlayacak şekilde annelerinden ayırmak.

AÇIKLAMA:

بُهْمَةٌ : Sert taş ya da kaya.

Buna benzetilerek “cesur, yiğit kimselere” بُهْمَةٌ denmiştir.

“Duygunun alanına girip de duygunun algılamakta zorluk çektiği” ve “aklın alanına girip de fehmin, aklın idrak etmekte zorluk çektiği her şeye” مُبْهَمٌ gelmiştir. Fiili olarak “Şunu müphem yaptım, o da müphem oldu” anlamında أَبْهَمْتُ كَذَا فَاسْتَبْهَمَ şekillerinde kullanılır.

أَبْهَمْتُ الْبَابَ : Kapıyı, açmaya yol bulunmayacak bir şekilde kapattım ya da kilitledim. 

بَهِيمَةٌ : Nutku, konuşma ya da akletme kabiliyeti olmayan hayvan. Böyle adlandırılmasının nedeni sesinde bulunan müphemliktir. Fakat yaygın kullanımda daha çok, “yırtıcıların ve kuşların dışındaki hayvanları” ifade etmek için kullanılır. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: أُحِلَّتْ لَكُم بَهِيمَةُ اْلأَنْعَامِ Bütün yırtıcı olmayan hayvanlar size helal kılındı (5/1).

لَيْلٌ بَهِيمٌ : Sabaha kadar içinde hiçbir ışık olmayan gece. Burada بَهِيمٌ kelimesi فَعِيل veznindedir: 

1. Ya مُفْعَلٌ anlamı taşır. Buna göre “karanlık nedeniyle işi ya da durumu müphem bırakılmış” anlamına gelir. 
2. Ya da مُفْعِلٌ anlamı taşır. Çünkü karanlık, geceleyin kendini gösteren şeyleri müphem kıldığından, algılamayı zorlaştırdığından dolayı onlar algılanamaz. 

Tek renk olduğu için gözün birbirinden ayırt edemediği atlara فَرَسٌ بَهِيمٌ denir. 

Rivayet edilen şu hadiste de buradan müstear olarak kullanılmıştır: يُحْشَرُ النَّاسُ يَوْمَ اْلقِيَامَةِ عُرَاةً حُفَاةً بُهْمًا İnsanlar kıyamet gününde çıplak, yalın ayak, birbirinden ayırt edilemez hâlde haşrolurlar, toplanırlar. “Buhem olarak haşredilmek”, çıplak olarak haşredilmek demektir. Bunun, “dünyada takındıkları, taşıdıkları nişanlardan, alametlerden ve ziynetlerden, süslerden soyulmuş, tecrit edilmiş olarak” anlamında olduğu da söylenmiştir. Yüce Allah doğrusunu en iyi bilir. 

بَهْمٌ : davar (koyun ya da keçi) yavruları.

بُهْمَى : dikeninden dolayı bittiği yeri kapatan bir tür bitki. 

أَبْهَمَتِ اْلأَرْضُ : Şu yerde بُهْمَى bitkisi çoğaldı. Bu kullanımıyla “şu yerde عُشْبٌ ve بَقْلٌ bitkisi çoğaldı” anlamlarına gelen أَعْشَبَتْ ve أَبْقَلَتْ kullanımlarına benzer.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

بَهَّمَ الْبَهْمَ : Annelerinden kuzuları, çocukları veya her ikisini (بَهَمٌ) ayırdı böylece kendi başlarına otladılar.

اَلْاِبْهَامُ : Karışıklık; başparmak.

مُبْهَمٌ : Kafası karışmış; açık olmayan.

كَلَامٌ مُبْهَمٌ : Karmakarışık bir konuşma.

حَائِطٌ مُبْهَمٌ : Kapısı olmayan duvar.

بَهِيمَةٌ : Hayvan; canavar; kara veya denizde yaşayan dört ayaklılar; kuşlar ile yırtıcılar dışındaki tüm hayvanlar; aynı zamanda herhangi bir hayvan anlamına da gelebilir.