ع ز م

KÖK HARFLER: ع ز م

ANLAM: 

عَزَمَ : Bir şeyi yapmayı kararlaştırmak, azmetmek, karar vermek. Bir işte çok çabalamak. Bir şeyi kesinkes belirlemek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

عَزَمَ (geniş zaman يَعْزِمُ mastar isim عَزْمٌ ve عِزِيمَةٌ ve عُزْمٌ vb.):

عَزَمَ الْاَمْرَ اَوْ عَلَيْهِ : O şeyi yapmaya azmetti, kararlaştırdı ya da karar verdi; o işte çok çabaladı; o şeyi kesinkes belirledi.

عَزَمَ عَلَى الرَّجُلِ لَيَفْعَلَنَّ كَذَا : Böyle bir şeyi yapması gerektiğini ısrarla buyurdu.

عَزْمٌ : Bir kimsenin yüreğini koyduğu ya da azmettiği bir şeyi yapmaktaki kesinlik ve sebat; ciddiyet, azim ve sabır; bir işe karar verme mahiyeti.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
عَزَمَ fiil-I 4 Azmetti, ciddi karar verdi, kesinleşti, ciddileşti 3/159
عَزْمٌ isim 5 Azmetmek 46/35

Toplam 9

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • عَزِيمَةٌ (a)
    • إِصْرَارٌ > bak: ص ر ر
    • تَصْمِيمٌ > bak: ص م م
    • عَزْمٌ > bu kök
  • عَزِيمَةٌ (b)

Zıt Manada Kelimeler

  • عَزِيمَةٌ (a)
    • تَهَاوُنٌ > bak: ه و ن
    • تَكَاسُلٌ > bak: ك س ل
    • تَبَاطُؤٌ > bak: ب ط أ
    • تَقَاعُسٌ
  • عَزِيمَةٌ (b)

AÇIKLAMA:

‘AZM ile NİYET kelimeleri arasındaki fark

( ع ز م – ن و ي )

Niyet, fiilden vakitlerce önce var olan bir iradedir. Nevâ ve niyet kelimeleri, bu’d (uzaklık) anlamına gelir. Bu nedenle istenen şey ile bunun gerçekleşmesinin arası birbirinden uzak olduğu zaman, bu iradeye niyet denir. Niyet, eylemi gerçekleştirmek konusunda kesin karar ifade etmez. 

‘Azm, azmedilen şeyden bir ya da birkaç vakit önce olabilir. ‘Azm, irade sahibinin eylemine devam etme ya da vaz geçme kararını kesinleştirdiği bir iradedir. (Farklar Sözlüğü 168) Bknz: ( ن و ي )

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Azm عَزْم 1: Kasd, niyet. 2: Sağlam ve kati karar. 3: Sebat. Azm etmek
Azîm عَزِيم 1: ;Büyük, ulu, cesim, iri, muhteşem.  2: Kuvvetli, şiddetli, derecesi yüksek.  3: Ehemmiyetli, mühim, müthiş.
İ’tizâm اِعْتِزَام 1: Azim. 2: Gitmeye hazırlanma.
Mu’tezim مُعْتَزِم Kendi yolunda giden.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

عَزَمَ : Fiil-I. 

2:227وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
Diyanet Meali:Eğer (yemin edenler yeminlerinden dönmeyip kadınlarını) boşamaya karar verirlerse (ayrılırlar). Biliniz ki, Allah hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir. *
2:235وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّىٰ يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ
Diyanet Meali:Bekleme müddeti bitinceye kadar da nikâh yapmaya kalkışmayın.
3:159فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
Diyanet Meali:Bir kere de karar verip azmettin mi, artık Allah’a tevekkül et, (ona dayanıp güven). Şüphesiz Allah, tevekkül edenleri sever.
47:21فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ
Diyanet Meali:İş ciddileşince Allah’a verdikleri söze bağlı kalsalardı, elbette kendileri için daha iyi olurdu.

عَزْمٌ : İsim. 

3:186وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
Diyanet Meali:Eğer sabreder ve Allah’a karşı gelmekten sakınırsanız bilin ki, bunlar (yapmaya değer) azmi gerektiren işlerdendir.
20:115وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَىٰ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا
Diyanet Meali:Andolsun, bundan önce biz Âdem’e (cennetteki ağacın meyvesinden yeme, diye) emrettik. O ise bunu unutuverdi. Biz onda bir kararlılık bulmadık. *
31:17وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
Diyanet Meali:“Başına gelen musibetlere karşı sabırlı ol. Çünkü bunlar kesin olarak emredilmiş işlerdendir.”
42:43وَلَمَنْ صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
Diyanet Meali:Her kim de sabreder ve bağışlarsa, işte bu elbette azmedilecek işlerdendir. *
46:35فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) O hâlde, yüksek azim sahibi peygamberlerin sabretmesi gibi sabret. Onlar için acele etme.