KÖK HARFLER: ع ض و
(ع ض ه – ع ض و)
ANLAM:
عَضَا : Koyunu veya keçiyi parçalara veya kısımlara bölerek kesmek.
عَضَى : İnsanları parçalara veya kısımlara ayırmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
عَضَا (geniş zaman يَعْضُو mastar isim عَضْوٌ):
عَضَا الشَّاةَ : Koyunu veya keçiyi parçalara veya kısımlara bölerek kesti.
عَضَى وَ عَضَّى الْقَوْمَ : İnsanları parçalara veya kısımlara ayırdı.
تَعْضِيَةٌ kelimesi عَضَى fiilinden türeyen bir mastar isimdir ve عَضِىٌّ kelimesine denktir, “bir şeyi parçalara bölme”yi ifade etmektedir.
عُضْوٌ : Bedenin bir uzvu; bir gruptaki bir kimse.
عِضَةٌ ve عِضْوَةٌ: Bir şeyin bir bölümü, parçası veya kısmı; insanlardan oluşan bir kesim, cemaat veya sınıf.
فِى الدَّارِ عِضُونَ مِنَ النَّاسِ : Evde insanlardan oluşan birçok kesim, cemaat veya sınıf var. (Tekili: عِضَةٌ).
عِضَهَةٌ ve عِضَةٌ : Yalan, palavra, sihir, kâhinlik.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| عِضِينَ | isim | 1 | Bölüm, parça kısım (çoğul). (Kur’an’ı bölüm bölüm kılan: bir kısmına inanıp, bir kısmını inkâr eden) | 15/91 | Tekil: عِضَةٌ – عِضْوَةٌ |
|
| Toplam | 1 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Uzv | عُضْو | Organ. |
| Uzviyyet | عُضْوِيَّة | Uzuv oluş. Canlılık. |
| A’zâ’ | أَعْضَاء | Organlar. |
| Taazzî | تَعَضِّى | Uzuv peyda etme. Şekillenme. |
| Müteazzî | مُتَعَضِّى | Uzuvlaşmış. Organlaşmış, Uzuv haline gelmiş. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
عِضِينَ : İsim. Çoğul. Tekili: عِضَةٌ – عِضْوَةٌ
| 15:91 | الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ |
| Diyanet Meali: | Ki onlar, (bir kısmına inanıp, bir kısmını inkâr ederek) Kur’an’ı da parça parça edenlerdir. * |