ع ل ن

KÖK HARFLER: ع ل ن

ANLAM: 

عَلَنَ / عَلُنَ / عَلِنَ : Durum açık, aşikar, ortada veya aleni olmak. Yayılmak. Meydana çıkmak, ortaya dökmek. 

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

عَلَنَ (geniş zaman يَعْلُنُ ve يَعْلِنُ) ve عُلِنَ (geniş zaman يَعْلُنُ) ve عَلِنَ (geniş zaman يَعْلَنُ mastar isim عُلُونٌ ve عَلَانِيَّةٌ vb.).

عَلَنَ الْاَمْرُ ve عَلُنَ ve عَلِنَ : Durum açık, aşikar, ortada veya aleniydi, yayılmıştı ya da o hale geldi.

اَعْلَنْتُهُ : Onu açıkladım, açığa vurdum, meydana çıkardım veya ortaya döktüm.

اِعْتَلَنَ الْاَمْرُ : Durum aleni veya bilindik hale geldi; dilden dile dolaştı.

عَلَانِيَّةٌ : Açıklık veya alenilik (zıt anlamlısı: سِرٌّ ); açıkça, alenen veya yüksek sesle.

رَجُلٌ عَلَانِيَّةٌ : Durumu aşikâr veya açık olan adam.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
أَعْلَنَ fiil-IV 12 İlan etti, açığa vurdu 71/9
عَلَانِيَةٌ isim 4 Alenî, açık 13/22

Toplam 16

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

AÇIKLAMA

İ’LÂN ile CEHR kelimeleri arasındaki fark

( ج ه ر – ع ل ن )

Her iki kelime de “nefse ait bir manayı ortaya koymak” anlamına gelir. İ’lân için sesi yükseltmek zorunlu değildir, cehr ise sesi yükseltmeyi gerektirir. (Farklar Sözlüğü 427) Bknz: ( ج ه ر )

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Alen عَلَن Aşikar, apaçık, meydanda olma.
Alîn عَلِين Aleni, açık.
Alenî عَلَنِى Açık, ortada. Alenen
Aleniyyet عَلَنِيَّة Göz önünde olma.
Alâniyyeten عَلَنِيَّةً Herkesin önünde.
İ’lân إِعْلَان Belli etmek. Yaymak. Herkese duyurmak. 
İ’lânât إِعْلَانَات İlanlar.
Taallün تَعَلُّن Aleni, aşikar, meydanda olma. 
Müteallin مُتَعَلِّن Aşikar, aleni ve meydanda olan.
İ’tilân اِعْتِلَان Aşikar ve meydanda olma. İlan olunma, meydana çıkma.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

اَعْلَنَ :  Fiil-IV. 

2:77أَوَلَا يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Onlar bilmiyorlar mı ki, Allah onların gizli tuttuklarını da bilir, açığa vurduklarını da. *
11:5أَلَا حِينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيَابَهُمْ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Yine iyi bilin ki, elbiselerine büründükleri zaman bile, Allah onların gizlediklerini de açığa vurduklarını da bilir.
14:38رَبَّنَا إِنَّكَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِي وَمَا نُعْلِنُ
Diyanet Meali:“Rabbimiz! Şüphesiz sen, gizlediğimizi de, açığa vurduğumuzu da bilirsin.”
16:19وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Allah, gizlediğinizi de açığa vurduğunuzu da bilir. *
16:23لَا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Şüphe yok ki Allah, onların gizlediklerini de, açığa vurduklarını da bilir.
27:25وَيَعْلَمُ مَا تُخْفُونَ وَمَا تُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:“Szin gizlediğiniz ve açığa vurduğunuz şeyleri bilir.”
27:74وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Şüphesiz senin Rabbin, onların kalplerinin gizlediği şeyleri de, açığa çıkardıklarını da mutlaka bilir. *
28:69وَرَبُّكَ يَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Rabbin, onların sinelerinin gizlediğini de açığa vurduklarını da bilir. *
36:76فَلَا يَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ إِنَّا نَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Artık onların sözü seni üzmesin. Çünkü biz, onların gizlediklerini de açığa vurduklarını da biliyoruz. *
60:1تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ
Diyanet Meali:Onlara gizlice sevgi besliyorsunuz. Oysa ben sizin gizlediğinizi de, açığa vurduğunuzu da bilirim.
64:4وَيَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ
Diyanet Meali:Gizlediklerinizi de açığa vurduklarınızı da bilir.
71:9ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَارًا
Diyanet Meali:“Sonra, onlarla hem açıktan açığa, hem de gizli gizli konuştum.” *

عَلَانِيَةٌ : İsim. 

2:274الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ
Diyanet Meali:Mallarını gece gündüz; gizli ve açık Allah yolunda harcayanlar var ya, onların Rableri katında mükâfatları vardır.
13:22وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً
Diyanet Meali:Namazı dosdoğru kılan, kendilerine verdiğimiz rızıklardan gizli olarak ve açıktan Allah için harcayan…
14:31قُلْ لِعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا يُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً
Diyanet Meali:İnanan kullarıma söyle, namazı dosdoğru kılsınlar, kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden Allah yolunda gizlice ve açıktan harcasınlar.
35:29وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ
Diyanet Meali:… kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden, gizlice ve açıktan Allah yolunda harcayanlar, asla zarar etmeyecek bir ticaret umabilirler.