KÖK HARFLER: ذ أ م
ANLAM:
ذَأَمَ : Bir kişi veya şeyi suçlamak, o kişi ve şeyde hata bulmak; onu küçümsemek ve defetmek; onu hakir görmek, rezil etmek; ona karşılığını vermek.
AÇIKLAMA:
Yüce Allah şöyle buyurmuştur: اخْرُجْ مِنْهَا مَذْؤُومًا Yerilmiş olarak oradan çık (7/18). Âyette geçen مَذْؤُومًا kelimesi مَذْمُومًا (yerilmiş) anlamındadır.
Şöyle kullanılır:
ذَأَمْتُهُ : Onu zemmettim, suçladım, ayıpladım, yerdim veya kabahatli buldum. Bu fiilin mastarı ذَأْمٌ şeklinde gelir. Ayrıca aynı anlamda fiil olarak ذِمْتُهُ-أَذِيمُهُ şeklinde de kullanılır. (Müfredât)
DİĞER BAZI TÜREVLER:
ذَأَمَ (geniş zaman يَذْأَمُ mastar isim ذَأْمٌ):
ذَأَمَهُ : O kişi veya şeyi suçladı, o kişi ve şeyde hata buldu; onu küçümsedi ve defetti; onu hakir gördü veya onu rezil etti; ona karşılığını verdi.
اَذْأَمَهُ عَلَى كَذَا : İradesine karşı onu böyle bir şey yapmaya zorladı.
مَذْؤُومٌ : Suçlanan; yerilmiş; rezil edilmiş; defedilmiş veya yok olmuş (ismi meful).
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| مَذْئُومٌ | isim | 1 | Kovulmuş, hor görülen, zemmedilmiş, tahkir edilmiş | 7/18 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Mez’ûm | مَذْئُوم | * Yerilmiş. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
مَذْئُومٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl.
| 7:18 | قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُومًا مَدْحُورًا |
| Diyanet Meali: | Allah, dedi ki: “Yerilmiş ve kovulmuş olarak çık oradan.” |