KÖK HARFLER: س ط ح
ANLAM:
سَطَحَ : Bir şeyi yaymak, açmak, döşemek, sermek, hazırlamak, düzlemek.
AÇIKLAMA:
سَطْحٌ : Evin ya da odanın en üst kısmı, yüzeyi. Şöyle kullanılır:
سَطَحْتُ الْبَيْتَ : Eve ya da odaya bir سَطْحٌ (dam, çatı) yaptım.
سَطَحْتُ الْمَكَانَ : Şu yeri tıpkı bir سَطْحٌ (dam, çatı) gibi düz bir duruma getirdim, düzledim. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: وَإِلَى اْلأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ : (Bakmıyorlar mı) yere, nasıl yayılıp döşenmiş? (88/20).
اِنْسَطَحَ الرَّجُلُ : Adam ensesinin üzerine uzandı. Şöyle denmiştir: Benî Zi’b’den bir kahinin سَطِيحٌ diye adlandırılmasının nedeni, “kötürüm olduğu için ensesinin üzerine uzanmış halde yaşamasıdır”.
مِسْطَحٌ : Çadıra سطْحٌ yapmada kullanılan çadır direği.
سَطَحْتُ الثَّرِيدَةَ فيِ الْقَصْعَةِ : Tiridi veya ufalanmış, küçük parçalara ayrılmış ekmeği çanağın içinde yaydım. (Müfredât)
DİĞER BAZI TÜREVLER:
سَطَحَ (geniş zaman يَسْطَحُ mastar isim سَطْحٌ):
سَطَحَهُ : O şeyi yaydı, açtı, döşedi, serdi, hazırladı, düzledi.
سَطَحَ اللّٰهُ الْاَرْضَ : Allah (c.c.), yeryüzünü yaydı, döşedi ya da hazırladı.
سَطَحَهُ : Sırtı üzerine serilsin diye onu yere yatırdı; onu yanı üzerine yatırdı.
سَطْحٌ : Bir evin en üst katı ya da çatısı; bir yerin yüzeyi.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
| سَطَحَ | fiil-I | 1 | Açtı, düzledi, döşedi, serdi | 88/20 | Meçhul: سُطِحَ |
| Toplam | 1 |
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Sath (Satıh) | سَطْح | 1: Düz. 2: Yayıp döşemek. | Çoğul: Sütûh |
| Testîh | تَسْطِيح | Yassıltma. |
|
| Musattah | مُسَطَّح | Satıh haline getirilmiş. Düz ve yassı hale konulmuş olan. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
سَطَحَ : Fiil-I. Meçhul: سُطِحَ
| 88:20 | وَإِلَى الْأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ |
| Diyanet Meali: | Yeryüzüne bakmıyorlar mı, nasıl yayılmıştır!* |