KÖK HARFLER: ز ب ر

ANLAM: 

زَبَرَ : Birisinin bir şeyi yapmasına engel olmak. Binayı yükseltmek. Kuyuyu içten taşlarla örmek.

AÇIKLAMA:

زُبْرَةٌ : Büyük demir parçası. Çoğulu, زُبَرٌ şeklinde gelir. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ : Bana demir kütleleri getirin (18/96). 

زُبْرَةٌ kelimesi bazen “kılla” ilgili de kullanılır.

Ayrıca müstear olarak “dostun dostluğu, ülfeti kesmesiyle” ilgili kullanılmıştır. Yüce Allah’ın şu sözüne gelince: فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُرًا : Onlar din konusunda aralarında bölük bölük oldular (23/53). Yani” onunla ilgili bir çok hizbe ayrıldılar…” 

1. زَبَرْتُ الْكِتَابَ : Yazıyı veya kitabı kalın bir şekilde yazdım. “Kalın bir şekilde yazılmış her yazıya ve kitaba” زَبُورٌ denir. زَبُورٌ kelimesi özellikle “Hz. Davud’a (a.s.) indirilen kitap” için kullanılmıştır. Yüce Allah şöyle buyurmuştur:  وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا : Dâvud’a da Zebur’u vermiştik (4/Nisâ 163); وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ : Andolsun, Zikir’den sonra Zebur’da şunu yazmıştık (21/Enbiyâ 105). Nisa Suresi 163. ayetteki زَبُورًا kelimesi, ز harfi dammeli olarak زُبُورًا şeklinde de okunmuştur. Bu ise ya, fazlalığın hazfedilmesiyle زَبُورٌ kelimesinin çoğuludur. Bu bakımdan Arapların ظَرِيفٌ kelimesinin çoğulu olan ظُرُوفٌ kelimesini kullanmalarına benzer. Ya da زِبْر kelimesinin çoğulu olur. زِبْرٌ kelimesi ise, bir mastardır. Fakat كِتَاب kelimesine benzer bir şekilde ona ad olarak verilip sonra da زُبُرٌ şeklinde çoğul yapılmıştır. Bu bakımdan da كِتَابٌ kelimesinin çoğulunun كُتُبٌ şeklinde getirilmesine benzer. 
2. Şöyle denmiştir: Bilakis زَبُورٌ kelimesi, “ilahi kitaplar arasında künhüne vakıf olunması, kavranması zor olan her tür kitabı” ifade eder. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ O, şüphesiz daha öncekilerin zübüründe/kitaplarında da vardır (26/196) Yine şöyle buyurmuştur: فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ جَآؤُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ : Eğer seni yalanladılarsa, açık deliller, Zübür ve aydınlatıcı kitap getiren nice peygamberler de yalancılıkla itham edilmişlerdi (3/184); بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ (O peygamberleri) apaçık belgeler ve kitaplarla (gönderdik). (16/44) أَمْ لَكُمْ بَرَاءةٌ فِي الزُّبُرِ : Yoksa sizin için Zübür’de bir beraat mı var? (54/43); وَكُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ : İşledikleri her şey, Zübür’de mevcuttur (54/52). 
3. Bazıları şöyle demiştir: اَلزَّبُورُ kelimesi, “Şeri hükümler içermeyen, yalnızca akli hikmetlerle sınırlı kitabın” adıdır. اَلْكِتَابُ kelimesi ise “hem hükümleri hem de hikmetleri içeren kitabın” adıdır. Nitekim Hazreti Davud’un (a.s.) Zeburu’nun hiçbir hüküm içermemesi yaptığımız bu ayrımın doğruluğuna delalet etmektedir.

زِئْبُرُ الثَّوْبِ : Elbisenin ya da bez parçasının yüzeyinde bulunan tüy veya kılsı madde, hav.

أَلأَزْبَر : Kürek kemiğindeki زُبْرَةٌ’si (omzundaki çıkıntısı) iri olan. Buradan hareketle “öfkelenen kişiye” هَاجَ زَبْرَؤُهُ denmiştir. (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

زَبَرَ (geniş zaman يَزْبُرُ mastar isim زَبْرٌ):

زَبَرَهُ عَنِ الْاَمْرِ : O şeyi yapmasına engel oldu.

زَبَرَ الْبِنَاءَ : Tuğla veya taş tabakalarını birbirinin üzerine koyarak yapıyı yükseltti.

زَبَرَ الْبِئْرَ : Kuyuyu kolaylaştırdı ya da taşlarla ona içten duvar ördü.

زَبَرَهُ بِالْحِجَارَةِ : Onu taşa tuttu.

زَبَرَ السَّائِلَ : Sert bir konuşmayla dilenciyi azarladı ve defetti.

زَبَرَ الْكِتَابَ : Kitabı yazdı.

زَبَرَ عَلَيْهِ : O şeye sabırla dayandı.

زَبَرْتُهُ : Onu okudum, ezberden okudum ya da bunu belli belirsiz bir sesle yaptım.

زَبُورٌ (çoğul hali زُبُرٌ): Bir yazı veya kitap; yazılmış herhangi bir şey; yazıt; yasal mevzuatlar veya hükümler içermeyen bir ilim ve zihinsel tebliğ kitabı; grup veya zümre.
زَبُورٌ kelimesi زِبْر ile eş anlamlıdır. زِبْر’in çoğulu زُبُورٌ’dur, زَبُورٌ’un çoğulu ise زُبُر’dur.

اَلزَّبُورُ : Özellikle, Hz. Davud’a verilen Kitabı ifade etmektedir.

لُغَةُ الزَّبُورِ : Süryanice veya İbranice.

زُبْرَةٌ : Bir parça demir veya büyük bir parça demir (çoğul hali زُبَرٌ ve زُبُرٌ); bir demircinin örsü; sırtın boyna yakın üst kısmı; göğüs.

زَبْرٌ : Taşlar; anlayış veya idrak ve kendine hakim olma.

مَالَهُ زَبْرٌ ya da bazılarının dediği gibi مَالَهُ زِبْرٌ : Hiç idrak kabiliyetine sahip değil.