ك س ب

KÖK HARFLER: ك س ب

ANLAM: 

كَسَبَ : Bir şey elde etmek, kazanmak; geçimini vb kazanmak istemek. Almak, edinmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek
كَسَبَ fiil-I 62 Kazandı, tahsil etti 52/21
اِكْتَسَبَ fiil-VIII 5 Çalışıp kazandı, (suç v.s.) işledi 24/11

Toplam 67

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

  • كَسَبَ (a)
    • تَخَاذَلَ > bak: خ ذ ل
    • تَكَاسَلَ > bak: ك س ل
    • تَقَاعَسَ
  • كَسَبَ (b)
    • خَسِرَ > bak: خ س ر
    • اِنْهَزَمَ > bak: ه ز م
    • اِنْكَسَرَ
  • اِكْتَسَبَ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Kesb كَسْب Kazanç. Çalışmak. Sa’y ve amel ile kazanmak. Elde etmek. Edinmek. Kazanç yolu. Kesbî
Kâsib كَاسِب Kesbeden, kazanan, kazanç sahibi.
Teksîb تَكْسِيب Kazandırma.
İktisâb اِكْتِسَاب Kazanç. Çoğulu: İktisâbât
Müktesib مُكْتَسِب Elde eden, edinen, kazanan.
Mükteseb مُكْتَسَب İktisab edilmiş. Kazanılmış. Elde edilmiş. Çoğulu: Müktesebât
İstiksâb اِسْتِكْسَاب Kazanma, kesbetme.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

كَسَبَ : Fiil-I.

2:79فَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Vay ellerinin yazdıklarından ötürü onların hâline! Vay kazandıklarından dolayı onların hâline!
2:81بَلَىٰ مَنْ كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ
Diyanet Meali:Evet, kötülük işleyip suçu benliğini kaplamış (ve böylece şirke düşmüş) olan kimseler var ya, işte onlar cehennemliklerdir.
2:134تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْ
Diyanet Meali:Onlar gelip geçmiş bir ümmettir. Onların kazandıkları kendilerinin, sizin kazandıklarınız sizindir.
2:134تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْ
Diyanet Meali:Onlar gelip geçmiş bir ümmettir. Onların kazandıkları kendilerinin, sizin kazandıklarınız sizindir.
2:141تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْ
Diyanet Meali:Onlar gelip geçmiş bir ümmettir. Onların kazandıkları kendilerinin, sizin kazandıklarınız sizindir.
2:141تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْ
Diyanet Meali:Onlar gelip geçmiş bir ümmettir. Onların kazandıkları kendilerinin, sizin kazandıklarınız sizindir.
2:202أُولَٰئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:İşte onlara kazandıklarından bir nasip vardır. Allah, hesabı pek çabuk görendir. *
2:225وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ
Diyanet Meali:(Allah, sizi kasıtsız yeminlerinizden dolayı sorumlu tutmaz), fakat sizi kalplerinizin kazandığı (bile bile yaptığınız) yeminlerden sorumlu tutar.
2:264لَا يَقْدِرُونَ عَلَىٰ شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا
Diyanet Meali:Onlar kazandıklarından hiçbir şey elde edemezler.
2:267يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ
Diyanet Meali:Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve (yerden sizin için çıkardıklarımızdan) Allah yolunda harcayın.
2:281ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
Diyanet Meali:Sonra herkese kazandığı amellerin karşılığı verilecek ve onlara asla haksızlık yapılmayacaktır.
2:286لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ
Diyanet Meali:Onun kazandığı iyilik kendi yararına, kötülük de kendi zararınadır.
3:25وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
Diyanet Meali:Ve hiç kimseye haksızlık edilmeden herkese kazandığı tamamen ödendiği (vakit, hâlleri nice olacaktır).
3:155إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا
Diyanet Meali:(İki topluluğun karşılaştığı gün, içinizden yüz çevirip kaçanları), şeytan ancak yaptıkları bazı hatalardan dolayı yoldan kaydırmak istemişti.
3:161ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
Diyanet Meali:Sonra da hiçbir haksızlığa uğratılmaksızın herkese kazandığının karşılığı tastamam ödenir.
4:88فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَاللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِمَا كَسَبُوا
Diyanet Meali:Size ne oluyor da münafıklar hakkında iki gruba ayrıldınız? Allah, onları yaptıkları işlerden dolayı baş aşağı ederek eski konumlarına (küfre) döndürmüştür.
4:111وَمَنْ يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ
Diyanet Meali:Kim bir günah kazanırsa, onu ancak kendi aleyhine kazanmış olur.
4:111وَمَنْ يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ
Diyanet Meali:Kim bir günah kazanırsa, onu ancak kendi aleyhine kazanmış olur.
4:112وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا
Diyanet Meali:Kim bir hata işler veya bir günah kazanır da sonra onu bir suçsuzun üzerine atarsa, şüphesiz iftira etmiş, (apaçık bir günah yüklenmiş) olur.
5:38وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا جَزَاءً بِمَا كَسَبَا
Diyanet Meali:Yaptıklarına bir karşılık (ve Allah’tan caydırıcı bir müeyyide) olmak üzere hırsız erkek ile hırsız kadının ellerini kesin.
6:3يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهْرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Sizin gizlinizi de bilir, açığa vurduğunuzu da. Sizin daha ne kazanacağınızı da bilir.
6:70وَذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ
Diyanet Meali:Hiç kimsenin kazandığı yüzünden mahrumiyete sürüklenmemesi için Kur’an ile öğüt ver.
6:70أُولَٰئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُوا بِمَا كَسَبُوا
Diyanet Meali:İşte onlar kazandıkları yüzünden helâke sürüklenmiş kimselerdir.
6:120إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ
Diyanet Meali:Çünkü günah kazananlar yaptıkları karşılığında cezalandırılacaklardır.
6:129وَكَذَٰلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:İşte biz, kazanmakta oldukları günahlar sebebiyle zalimlerin bir kısmını diğer bir kısmına böyle musallat ederiz. *
6:158لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا
Diyanet Meali:(Rabbinin âyetlerinden bazısı geldiği gün), daha önce iman etmemiş veya imanında bir hayır kazanmamış olan (bir kimseye o günkü imanı fayda vermez).
6:164وَلَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلَّا عَلَيْهَا
Diyanet Meali:“Herkes günahı yalnız kendi aleyhine kazanır.”
7:39فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:“Artık kazanmış olduğunuz şeylere karşılık, azabı tadın.” 
7:96وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Fakat onlar yalanladılar, biz de kendilerini işledikleri günahlarından dolayı yakalayıverdik.
9:82فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَلْيَبْكُوا كَثِيرًا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Artık kazandıklarının karşılığı olarak, az gülsünler, çok ağlasınlar. *
9:95إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Çünkü onlar pistir. Kazandıklarının karşılığı olarak, varacakları yer de cehennemdir.
10:8أُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:İşte onların kazanmakta oldukları günahlar yüzünden, varacakları yer ateştir. *
10:27وَالَّذِينَ كَسَبُوا السَّيِّئَاتِ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ
Diyanet Meali:Kötü işler yapmış olanlara gelince, bir kötülüğün cezası misliyledir ve onları bir zillet kaplayacaktır.
10:52ذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:“Ebedî azabı tadın! Siz ancak vaktiyle kazanmakta olduğunuzun cezasına çarptırılıyorsunuz.”
13:33أَفَمَنْ هُوَ قَائِمٌ عَلَىٰ كُلِّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ
Diyanet Meali:Herkesin kazandığını görüp gözeten Allah inkâr edilir mi?
13:42يَعْلَمُ مَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ وَسَيَعْلَمُ الْكُفَّارُ لِمَنْ عُقْبَى الدَّارِ
Diyanet Meali:O, her nefsin kazandığını bilir. İnkâr edenler de dünya yurdunun sonunun kime ait olduğunu bileceklerdir.
14:18لَا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلَىٰ شَيْءٍ ذَٰلِكَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِيدُ
Diyanet Meali:(Dünyada) kazandıkları hiçbir şeyin (ahirette) yararını görmezler. İşte bu, derin sapıklıktır.
14:51لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ
Diyanet Meali:Allah, herkese kazandığının karşılığını vermek için böyle yapar.
15:84فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Kazanmakta oldukları şeyler kendilerine bir fayda vermedi. *
18:58لَوْ يُؤَاخِذُهُمْ بِمَا كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَ
Diyanet Meali:Eğer yaptıkları yüzünden onları (dünyada) cezaya çarptırsaydı, elbette azaplarını çarçabuk verirdi.
30:41ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ
Diyanet Meali:İnsanların kendi işledikleri (kötülükler) sebebiyle karada ve denizde bozulma ortaya çıkmıştır.
31:34وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا
Diyanet Meali:Hiç kimse yarın ne kazanacağını bilemez.
35:45وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا كَسَبُوا مَا تَرَكَ عَلَىٰ ظَهْرِهَا مِنْ دَابَّةٍ
Diyanet Meali:Eğer Allah, insanları kazandıkları yüzünden hemen cezalandıracak olsaydı, yerkürenin sırtında hiçbir canlı bırakmazdı.
36:65وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:(O gün biz onların ağızlarını mühürleriz). Elleri bize konuşur, ayakları da kazandıklarına şahitlik eder.
39:24وَقِيلَ لِلظَّالِمِينَ ذُوقُوا مَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Zalimlere, “Kazandıklarınızı tadın” denir.
39:48وَبَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ
Diyanet Meali:(Dünyada) kazandıkları şeylerin kötülükleri karşılarına çıkmış, alay etmekte oldukları şey onları kuşatmıştır. *
39:50قَدْ قَالَهَا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Bunu kendilerinden öncekiler de söylemişti ama kazandıkları şeyler onlara hiçbir yarar sağlamamıştı. *
39:51فَأَصَابَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا
Diyanet Meali:Nihayet kazandıkları şeylerin kötülükleri onlara isabet etmişti.
39:51وَالَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ هَٰؤُلَاءِ سَيُصِيبُهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا
Diyanet Meali:Onlardan zulmedenler var ya, kazandıkları şeylerin kötülükleri onlara isabet edecektir.
40:17الْيَوْمَ تُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ
Diyanet Meali:Bugün herkese kazandığının karşılığı verilir. Bugün asla zulüm yoktur.
40:82فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Fakat kazanmakta oldukları şeyler onlara bir fayda vermemişti.
41:17فَأَخَذَتْهُمْ صَاعِقَةُ الْعَذَابِ الْهُونِ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Ve yaptıklarına karşılık, alçaltıcı azap yıldırımı onları çarpmıştı.
42:22تَرَى الظَّالِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا كَسَبُوا وَهُوَ وَاقِعٌ بِهِمْ
Diyanet Meali:Sen, zalimlerin yaptıkları şeyler tepelerine inerken bu yüzden korku ile titrediklerini göreceksin.
42:30وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ
Diyanet Meali:Başınıza her ne musibet gelirse, kendi yaptıklarınız yüzündendir.
42:34أَوْ يُوبِقْهُنَّ بِمَا كَسَبُوا وَيَعْفُ عَنْ كَثِيرٍ
Diyanet Meali:Yahut (içlerindekilerin) yaptıklarından dolayı onları helâk eder, birçoğunu da affeder. *
45:10وَلَا يُغْنِي عَنْهُمْ مَا كَسَبُوا شَيْئًا
Diyanet Meali:Dünyada kazandıkları (ve Allah’tan başka edindikleri dostlar) onlara hiçbir fayda vermez. 
45:14لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:(İnananlara söyle, Allah’ın ceza günlerinin geleceğini ummayanları şimdilik bağışlasınlar ki) Allah herhangi bir topluma (kendi) kazandığının karşılığını versin.
45:22وَلِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
Diyanet Meali:(Allah, gökleri ve yeri, hak ve hikmete uygun olarak), herkese kazandığının karşılığı verilsin diye yaratmıştır. Onlara zulm edilmez.
52:21كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ
Diyanet Meali:Herkes kazandığı karşılığında rehindir.
74:38كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَة
Diyanet Meali:Herkes kazandığına karşılık bir rehindir. *
83:14كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Diyanet Meali:Hayır, hayır! Doğrusu onların kazanmakta oldukları kalplerini paslandırmıştır. *
111:2مَا أَغْنَىٰ عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ
Diyanet Meali:Ona ne malı fayda verdi, ne de kazandığı. *

اِكْتَسَبَ : Fiil-VIII.

2:286لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ
Diyanet Meali:Onun kazandığı iyilik kendi yararına, kötülük de kendi zararınadır.
4:32لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا
Diyanet Meali:Erkeklere kazandıklarından bir pay vardır.
4:32وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ
Diyanet Meali:Kadınlara da kazandıklarından bir pay vardır.
24:11لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ
Diyanet Meali:Onlardan her biri için, işledikleri günahın cezası vardır.
33:58وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا
Diyanet Meali:Mü’min erkekleri ve mü’min kadınları işlemedikleri şeyler yüzünden incitenler, bir iftira ve apaçık bir günah yüklenmişlerdir. *