KÖK HARFLER: غ و ط
ANLAM:
غَاطَ : Bir şeyin içerisine girmek. (Bir yer) batmak ya da alçalmak. Çukur kazmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| غَائِطٌ | isim | 2 | Hela, tuvalet, ayak yolu | 4/43 |
|
| Toplam | 2 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Gavt | غَوْط | Derin çukur. Bir şeyin içine girme. |
| Gâit | غَائِط | Necaset, neces, insan pisliği. |
| Gâita (Gayta) | غَائِطَة | Dışkı. |
| Tegavvud | تَغَوُّط | Büyük abdest bozma. |
Gaita kelimesi, “1. yerde bulunan çukur, göden, hela çukuru, 2. tuvalette yapılan şey, dışkı” anlamındaki gâit (غائط) sözcüğünden gelmektedir. Bu kelimenin dişil biçimde kullanılması Türkçeye özgü olup, 20. yy’ın ilk çeyreğinde kullanıma girmiş bir tıp terimi görünümündedir. (Nişanyan Sözlük)
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
غَائِطٌ : İsim.
| 4:43 | وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا |
| Diyanet Meali: | Eğer hasta olur veya yolculukta bulunursanız, veyahut biriniz abdest bozmaktan gelince ya da eşlerinizle cinsel ilişkide bulunup, su da bulamazsanız o zaman (temiz bir toprağa) yönelin (teyemmüm edin).. |
| 5:6 | وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ |
| Diyanet Meali: | Hasta olursanız veya seferde bulunursanız veya biriniz abdest bozmaktan (def-i hacetten) gelirse… |