KÖK HARFLER: ف ض ح
ANLAM:
فَضَحَ : Hatalarını, kusurlarını veya kötü fiillerini meydana çıkarmak. Birisini rezil etmek, mahcup etmek, onu utandırmak. (Şafak) sökmek, aydınlanmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
فَضَحَ (geniş zaman يَفْضَحُ mastar isim فَضْحٌ):
فَضَحَهُ : Hatalarını, kusurlarını veya kötü fiillerini meydana çıkardı; onu rezil etti, mahcup etti ya da onu utandırdı.
فَضَحَ الصُّبْحُ : Şafak söktü ya da aydınlandı.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| فَضَحَ | fiil-I | 1 | Mahcup etti, rezil etti | 15/68 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Fazh | فَضْح | 1: Rüsvaylık, rezillik. 2: Yarmak. |
| Fazâhat | فَضَاحَة | Alçaklık, edepsizlik, hayasızlık. |
| Fazzûh | فَضُّوح | Rezil olma. |
| Efzah | أَفْضَح | En rezil. |
| Tafzîh | تَفْضِيح | Rezil etme. |
| Mufazzih | مُفَضِّح | Rezil eden. |
| İfzâh | إِفْضَاح | Kusuru, kötülüğü, ayıbı açığa vurma. |
| Tafazzuh | تَفَضُّح | Rezillik, kepazelik. Rüsvaylık. |
| Munfazih | مُنْفَضِح | Rezil ve kepaze olmuş. |
| İftizâh | اِفْتِضَاح | Maskara olma, rezil olma. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
فَضَحَ : Fiil-I.
| 15:68 | قَالَ إِنَّ هَٰؤُلَاءِ ضَيْفِي فَلَا تَفْضَحُونِ |
| Diyanet Meali: | Lût, dedi ki: “Şüphesiz bunlar benim misafirlerimdir. Sakın beni rezil etmeyin.” * |