KÖK HARFLER: ج ر ف
ANLAM:
جَرَفَ : Bir şeyin bütününü ya da büyük bölümünü ayırmak, alıp götürmek. Sürüklemek.
AÇIKLAMA:
Cüruf kelimesi, “sürüklemek, selin alıp götürmesi” şeklindeki kök manadan türetilmiş olan bir mastardır ve “akıntıyla sürüklenen şeyler, alüvyon, maden posası” anlamına gelmektedir.
DİĞER BAZI TÜREVLER:
جَرَفَ (geniş zamanlı يَجْرُفُ mastar isim جَرْفٌ):
جَرَفَ الشَّىْءَ : O şeyin bütününü ya da büyük bölümünü ayırdı, alıp götürdü ya da yerinden ayırdı.
جَرَفَ النَّاسَ كَجَرْفِ السَّيْلِ : Sel nasıl silip süpürdüyse o şey de insanları silip süpürdü ya da mahvetti.
جُرُفٌ : Yar, alt kısmı suyla aşınmış ve sellerle oyulmuş, bu sebepten sağlam olmayan ya da dayanıksız; su alt kısmından akıp gitmiş ve o kısmı oymuş bu sebepten de üst kısmı askıda kalmış bir su yatağının kenarı; kenar kısmı suyla aşınmış ve bu sebepten bir kısmı küçük parçalar halinde ayrılan bir nehir seti; dik, suyla aşınmış yar veya bayır.
جَارِفٌ : Geniş bir alanda etkili ve zarar veren ve sel misali insanları mahveden ölüm ya da öldürücü salgın hastalık.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| جُرُفٌ | isim | 1 | Uçurum. Selin yiyerek yıktığı yer. | 9/109 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir.
| Cürf | جُرْف | Dere kenarında selin, dibini yalayıp oymuş olduğu bıçık üzerinde kalan toprak veya çamur çıkıntısıdır ki, her an için yıkılıp çökmeğe hazır bir vaziyette bulunur. |
| Cüruf | جُرُف | 1: Erime durumundaki madenlerin yüzeyinde toplanan madde, demir boku, dışık. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
جُرُفٌ : İsim.
| 9:109 | أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ |
| Diyanet Meali: | Yoksa binasını çökmeye yüz tutmuş bir yarın kenarına kurup, onunla birlikte kendisi de cehennem ateşine yuvarlanan kimse mi? |